تغذیه و بهداشت خانواده
بیماری های قلبی بالاترین رقم مرگ و میرهای زودرس در دنیا، مخصوصاً در کشورهای به اصطلاح پیشرفته را به خود اختصاص می دهد. عده ای عقیده دارند که بیماری های قلبی ریشه فامیلی و ژنتیکی دارد و روش زندگی نقشی در بروز و پیشرفت آن ندارد که عقیده درستی نیست چون بررسی های علمی نشان می دهند که داشتن روش زندگی سالم به وضوح می تواند از مرگ و میر زودرس به علت بیماری های قلبی جلوگیری نماید. البته روش زندگی سالم باید از کودکی مورد توجه قرار گیرد و در تمام دوره های زندگی رعایت شود. این دسته از روش های زندگی سالم عبارتند از:
خوردن سبزیجات و میوه جات یکی از اصول روش زندگی سالم است
داشتن رژیم غذایی سالم، دوری از چاق شدن، فعالیت های بدنی مرتب و مناسب، دوری از مصرف سیگار و الکل، دوری از استرس و کنار آمدن با مشکلات زندگی با روحیه ای مثبت. یک بررسی علمی اخیر نشان می دهد که رعایت نکات ذکر شده در بالا می تواند امکان بروز بیماری های قلبی را تا ۴۴ درصد کاهش دهد و این تنها سلامتی و بهزیستی قلب و عروق را تضمین نمی کند بلکه موجب پیشگیری بسیاری از بیماری های مزمن مثل سرطان و غیره نیز می گردد.
سبزیجات سبز تیره رنگ و سرطان سینه
انجمن تحقیقات سرطان آمریکا نتایج بررسی بزرگی را از چین گزارش می کنند که خوردن سبزیجات سبز تیره رنگ نه تنها موجب پیشگیری سرطان سینه می شود، بلکه باعث طول عمر بیمارانی می گردد که به این بیماری دچار هستند. براکلی، انواع کلم ها و سبزیجات چلیپایی (cruciferous) و غیره از این دسته سبزیجاتی هستند که در مبارزه با سلول های سرطانی شناخته شده اند زیرا علاوه بر املاح و ویتامین ها حاوی مقدار زیادی از فیتوکمیکال ها و آنزیم ها و آنتی اکسیدان های قوی هستند که در سلامتی و بهزیستی بدن نقش دارند. در این مطالعه علمی که سال ها به طول انجامیده مسلم گردیده که زنانی که عادت به مصرف سبزیجات، مخصوصاً سبزیجات سبزرنگ دارند با مقایسه با آنهایی که سبزی نمی خورند بین ۲۷ تا ۶۲ درصد کمتر به سرطان سینه دچار می شوند. جالب اینکه در آزمایشگاه های تحقیقات پزشکی سولفورافن و ایزوتیوسیانات موجود در بعضی از این سبزیجات که بر روی سلول های سرطانی آزمایش شده اند به وضوح در انهدام سلول های مورد بحث موثر بوده و موجب خودکشی آنها گردیده اند.
شناسایی ماده ضد بیماری قند در ریشه شیرین بیان
بیماری قند در دو دهه گذشته در دنیا چهره همه گیری خود را نشان داده و بنا به آمار سازمان جهانی بهداشت حدود ۱۵درصد مردم دنیا به آن دچار هستند و متاسفانه تا به حال داروی موثری برای درمان آن کشف نشده و فقط با داروهای موجود می توان قند خون را کنترل کرد و با بیماری مورد بحث زندگی کرد.
از ریشه گیاه شیرین بیان Liquorice در طب سنتی استفاده های زیاد می شود که مهمترین آنها درمان ناهنجاری های دستگاه های تنفسی و گوارش می باشد. این گیاه در سال ۲۰۱۲ به عنوان گیاه دارویی سال انتخاب شده و دانشمندان دانشگاهی در برلین از نظر ژنتیکی و چند و چون ترکیبات موجود در آن بررسی های جالبی به عمل آورده اند که نتیجه آن شناسایی ترکیبی است که در کنترل قندخون نقش مهم دارد. این ترکیب بخصوص که Amorfrutins نام دارد قادر است قند خون را کاهش داده و سبب تقلیل التهاب غده پانکراس شود و از قرار معلوم هیچ گونه عوارض جانبی به وجود نمی آورد. جالب تر این که ملکول شناسایی شده در شیرین بیان می تواند عارضه کبد چرب را درمان نموده و سبب سلامتی و بهزیستی کبد گردد. چای شیرین بیان حاوی مقدار کمی از این ترکیب مخصوص است ولی عصاره ریشه این گیاه دارویی مقدار قابل توجهی از ماده مورد بحث را در بر دارد. دانشمندان امیدوارند که این یافته جدید بتواند راهی برای درمان بیماری قند به وجود آورد و یا از آن برای جلوگیری از بروز دیابت استفاده گردد.
فواید روغن آواکادو
بسیاری از عوامل محیط زیست مانند آلودگی هوا، دودسیگار، رادیو اکتیو و غیره با تاثیر بر روی اکسیژن ملکول های بدن رادیکال های آزاد به وجود می آورند که می توانند صدمه غیرقابل برگشتی به سلول های بدن وارد آورده و زمینه را برای بروز بیماری ها از جمله سرطان آماده نمایند. مطالعات زیادی در مورد چند و چون به وجود آمدن رادیکال های آزاد و فعالیت های آن و چگونگی جلوگیری عملکرد آن به وسیله تغذیه سالم انجام گرفته و آنتی اکسیدان های زیادی شناسایی شده اند. اخیراً نتایج یکی از این بررسی ها نشان می دهد که آواکادو و روغن آن یکی از قوی ترین آنتی اکسیدان هایی است که می تواند در خنثی کردن عملکرد رادیکال های آزاد در بدن موثر باشد. روغن آواکادو در رساندن اکسیژن به سلول های بدن نقش دارد که خود در سلامتی و بهزیستی آنها مهم بوده و سبب از بین رفتن رادیکال های آزاد می گردد. علاوه بر این آواکادو در تقلیل کلسترول بد خون موثر بوده در نتیجه از بروز بسیاری از بیماری ها مانند سکته های قلبی و مغزی، بیماری قند و فشار خون بالا و غیره جلوگیری می کند.
پاسخ به سئوال خوانندگان صفحه تغذیه و بهداشت خانواده
سئوال: شنیده ام که محصولات سویا از عوارض دوره یائسگی مخصوصاً گر گرفتن جلوگیری می کند. آیا این خبر حقیقت دارد؟
جواب: در چند دهه گذشته ده ها مقاله علمی در مورد عوارض یائسگی و محصولات سویا منتشر گردیده که متاسفانه با هم توافق نداشته اند. اخیراً عده ای از پژوهشگران با تجزیه و تحلیل نتایج ۱۷ پروژه تحقیقاتی که در کشورهای مختلف دنیا انجام شده معلوم ساختند که محصولات سویا در دوره یائسگی می تواند تا حدود ۲۱ درصد از عارضه گر گرفتن جلوگیری کند و آن به خاطر ایزوفلاوونی است که در سویا وجود دارد و نقشی مانند عملکرد هورمون استروژن در بدن ایفا می کند. در موقع یائسگی به تدریج میزان هورمون های زنانه که در تخمدان ها ترشح می شوند کم می شود و به علت عدم وجود یا کمی وجود این هورمون در بدن عوارض زیادی در چنین موقع از دوران زندگی بروز می نماید که موقتی است و پس از اتمام دوره یائسگی تخفیف می یابد. به هر صورت در مصرف محصولات سویا نباید زیاده روی نمود چون ممکن است سبب ناهنجاری هایی در بدن گردد. به طور خلاصه می توان نتیجه گرفت که خوردن سویا آن هم در حد تعادل ممکن است عارضه گر گرفتن دوره یائسگی را کاهش دهد. البته عوارض این دوره زیاد است که نتایج بررسی ها در این مورد دقیقاً مطلب قاطعی را توصیه نمی کند.
آمار سخن می گوید
ـ در آمریکا حدود ۳۳ درصد از بزرگسالان به عارضه فشار خون بالا دچار هستند و درصد بالایی از آنها توجهی به کنترل و درمان آن ندارند. در ضمن هر ساله حدود ۲۶ هزار نفر به علت عوارض فشار خون جانشان را از دست می دهند که رقمی است حدود ۴/۸ نفر از هر یکصدهزار نفر.
ـ در آمریکای شمالی یک نوزاد دختر که امروز متولد می شود طول عمری حدود ۸۱ سال خواهد داشت و این رقم برای یک نوزاد پسر ۷۶ سال پیش بینی شده است.
*دکتر پرویز قدیریان استاد دانشگاه مونتریال در تغذیه، استاد دانشگاه مک گیل در سرطان شناسی، کارشناس سازمان بهداشت جهانی و همکار شهروند است.
www.cancerriskinfo.com
