شهروند ۱۱۸۵
امروزه جهانی شدن تعریف خود را در مبانی اقتصادی و اجتماعی به خوبی پیدا کرده و همه قانع هستند که هر کشور به تنهایی تمام نیاز های اقتصادی و صنعتی خود را نمی تواند تامین کند و برای تامین بخشی از خواسته ها از کارشناسان، دانشمندان، سرمایه ها یا مواد اولیه صنعتی کشورهای دیگر بهره می برد این مطلب را استفاده از مزیت نسبی دیگران نیز می نامند.
برای ایمن سازی در تجارت جهانی بیمه به عنوان ضمانت حسن انجام کار طرفین قرارداد ضرورت پیدا می نماید. این بیمه نامه تضمینی بین المللی برای تکمیل قرارداد و عمل به مفاد آن است و بدون وجود آن هیچ قراردادی ضمانت اجرایی ندارد.
به عبارت ساده تر شرکت بیمه به نیابت از طرف بیمه گذار خود (خریدار بیمه) ضمانت می کند برای تمام بدهی، کمبودهای احتمالی و مشکلاتی که طی مدت مشخصی ـ طبق مدت اعلام شده در قرارداد ـ در پروژه اجرایی توسط آنها ایجاد شده است را پاسخگو باشد.
این بیمه نامه دارای اعتباری بین المللی است و بر مبنای میزان سرمایه و اعتبار و گردش مالی سازمان یا فردی که تقاضای آن را دارد ارایه می شود. این بیمه نامه یا از طرف خریدار به فروشنده، یا از طرف پیمانکار به کارفرما و یا به صورت های دیگری توسط کشور وارد کننده صنعت یا دانش برای تضمین مالی قرارداد و حمایت از قرارداد در صورت تغییر سیاست های دولت ارایه می شود.
گاهی بیمه نامه برای اجرای یک پروژه ارایه می شود. این بیمه از سه بخش تشکیل شده است: تضمین شرکت در مناقصه، تضمین عمل به تعهدات و ضمانت پیش پرداخت.
بعد از پشت سر گذاشتن هر بخش از کار گواهی نامه ای مبنی بر خاتمه انجام کار تهیه و به صورت گزارشی در پرونده ضبط خواهد شد.
گاهی بیمه نامه برای اجرایی کردن اعتبار نامه و فاینانس است (بیمه نامه های اعتباری). در بررسی نرخ حق بیمه این بیمه نامه هزینه های مدیریت،هزینه های اجرایی، متوسط نرخ بهره بانکهای شاخص طی چند ماه به اضافه چند درصد (معمولا بستگی به سیاستهای شرکت بیمه مربوطه دارد) و ضریبی برای در نظر گرفتن ریسک اقتصادی حاصل از ورود به بازار این دو کشور در نظر گرفته می شود.
در شرایط تامین مالی پروژه ها در سطح بین المللی بیمه نامه ها علاوه بر طرفین قرارداد بین بانکها یا موسسات مالی تامین کننده اعتبار آنها نیز باید تایید شود. این رابطه بانکی با عدم حضور هر یک از بانکها در سیستم بانکی جهانی مختل شده و امکان اجرای پروژه کاملا از بین می رود.
صنعت بیمه جهانی و موارد استفاده از بیمه نامه
بیمه نامه ابزاری بسیار مهم در قرادادهای تجاری بالاخص قراردادهای بین المللی است زیرا ریسک اقتصادی قرارداد را به حداقل می رساند و یک ضمانت اجرایی قدرتمند است. هیچ قراردادی بدون داشتن بیمه اعتباری قابلیت اجرایی ندارد.
در صورت عدم وجود بیمه نامه معتبر بین المللی برای هر قرارداد در صورت بروز هر اختلافی در جریان کار و یا عدم تعهد یکی از طرفین به مفاد بیمه نامه طرف دیگر یا باید دعوی قضایی ارایه دهد و یا اینکه بحث ها و درگیری هایی بوجود آید تا مسئله حل و فصل شود.
در این شرایط بیمه نامه یک ضمانت و ابزار مالی مبتکرانه است که اگر هر یک از طرفین قرارداد به تعهدات خود عمل نکردند طرف دیگر می تواند مبلغ تعیین شده در بیمه نامه به انضمام سود متصوره را نقدا دریافت کند و از دعوی قضایی، درگیری و بحث اجتناب شود.
شرکت های بیمه هم علاوه بر ضرایبی که در نظام کاری خود دارند و برای بیمه پروژه های اقتصادی و صنعتی از آن استفاده می کنند ضریبی برای ریسک اقتصادی فعالیت خود در نظر می گیرند. این ضریب در کشورهای پر تنش مثل عراق و افغانستان و کشورهایی که احتمال تنش در آن ها وجود داشته باشد بیشتر است. این مطلب به Country Risk معروف است.
گاهی شرکت های بیمه ریسک حضور در برخی از کشورها را بیشتر از سود احتمالی حاصل از این کار می دانند و حاضر به فعالیت نیستند. عدم حضور بیمه مانع از فعالیت بانک یا موسسه ارایه دهنده اعتبار می شود و هر دو از ورود به این عرصه خودداری می کنند.
زمانی که بانکهای جهانی اجازه همکاری با بانک کشوری را نداشته باشند، یکی از زنجیره های چرخه بانکی و اعتباری جهان قطع می شود و فرایند ارایه اعتبار برای پروژه های آن کشور به نتیجه نمی رسد. دراین شرایط احتمال حضور شرکتهای بیمه در کشور مزبور از همکاری با سیستم مالی و بانکی بین المللی نیز بسیار کم است و در صورتی که یک شرکت بیمه با حضور در این بازار موافقت کند ضریب ریسک بسیار بالایی را برای خود و صاحبان سهامش طلب می کند.
گاهی چند بانک از همکاری با یک یا چند بانک کشور دیگر منع می شوند. در این شرایط کشور یاد شده از همکاری با بانکهای دیگر برای ادامه روابط اقتصادی باید از بانکهای واسطه استفاده کند که بدون شک هزینه گزافی به اقتصاد تحمیل می کند. در این شرایط ضریب ریسک بیمه بازهم بالاتر می رود.
فرهاد فرسادی کارشناس ارشد بیمه است.
