تغذیه و بهداشت خانواده
در اصطلاح علمی خشک شدن دهان را Xerostomia می گویند که در اثر کمبود یا غلیظ شدن بزاق دهان به وجود می آید که اکثرا با احساس تشنگی همراه است. در برخی موارد خشکی دهان به شدتی است که زبان به سقف دهان می چسبد و شخص قادر نیست غذا را ببلعد. اگر خشکی دهان ادامه یابد سبب بروز بوی بد دهان شده و در پوسیدگی دندان ها موثر خواهد بود. این عارضه بیشتر در افراد مسن مشاهده می شود که با استرس و ننوشیدن آب کافی و مصرف داروهای شیمیایی و همینطور در موقع رادیوتراپی سر و گردن بروز می کند.
داروهای ضد آلرژی(آنتی هیستامین)، داروهای ادرارآور، بعضی از آنتی بیوتیک ها، داروهای فشار خون و مسکن ها نیز نقشی در بروز و پیشرفت خشکی دهان خواهند داشت.
بیماری های مربوط به سیستم ایمنی بدن نیز می توانند عارضه خشکی دهان را به وجود آورند. افرادی که به عارضه ی خشکی دهان دچار هستند ضایعاتی در پوست لب آنها بروز می کند که باید با مواد طبیعی مرطوب کننده از پیشرفت آن جلوگیری کنند. نوشیدن آب به همراه مقداری لیموترش و شستشوی دهان با آب سرد و جویدن آدامس هایی که حاوی مقداری از عصاره ی نعنا و زنجبیل و دارچین هستند تا حدودی در مرطوب نگه داشتن دهان موثر هستند. غذاهای شور یا مصرف زیاد برخی از ادویه جات ممکن است مزید بر علت شده و خشکی دهان را افزایش دهند.
به طور خلاصه غذاهایی که در بهبودی عوارض خشکی دهان نقش دارند عبارتند از: مایعات، سبزیجات و میوه جات، غذاهای مرطوب و آبدار. در ضمن در مصرف گوشت قرمز، روغن بادام زمینی و موز و غذاهای خشک که ممکن است به علت کمبود بزاق دهان به سقف دهان چسبیده و مشکلاتی را به وجود آورند نباید زیاده روی شود و در نهایت از مصرف الکل، نوشابه های کافئین دار و ادویه جات تند باید دوری نمود.
رابطه بین بیماری قند و بیماری های قلبی
اگر بیماری قند کنترل نشود موجب بروز عوارض گوناگونی می شود که مهمترین آن بیماری های قلب و عروق می باشد. میزان انسداد عروق در بیماران مبتلا به بیماری قند چند برابر آنهایی است که به این بیماری دچار نیستند. در حال حاضر در آمریکا حدود ۲۶ میلیون نفر به بیماری قند دچار هستند و بیشتر از ۷۹ میلیون نفر دیگر هم بیماری قند دارند که تشخیص داده نشده اند و از آن بی خبرند و متأسفانه موقعی به وجود آن پی می برند که صدمات غیرقابل جبرانی به بعضی از اعضای بدن آنها وارد گردیده. رژیم غذایی ناسالم و مصرف بی بندوبار چربی های اشباع شده و کلسترول و غیره به تدریج زمینه ی بروز و پیشرفت بیماری قلبی و قند را آماده می سازد و نوعی التهاب در بدن به وجود می آورد.
اگر بیماری قند به دقت کنترل شود و روش زندگی سالم و رژیم غذایی موازنه شده ای پیروی گردد شخص می تواند سالها با این بیماری کنار آمده و با آن زندگی کند، ولی اگر میزان قند خون کنترل نشود سبب آسیب های غیرقابل برگشتی می شود که با عوارض جانبی متعددی همراه خواهد بود که بیماری های قلبی یکی از آنها است.
اخیرا پژوهشگران دانشکده پزشکی دانشگاه واشنگتن با دریافت بودجه تحقیقاتی قابل توجهی، تحقیقات همه جانبه ای را درباره ی رابطه ی بیماری قند و بیماری های قلبی شروع کرده و امید است که نتایج آن بتواند جان میلیون ها نفر را نجات دهد.
مسمومیت های غذایی
مسمومیت های غذایی یکی از عوارض ناسالم بودن غذای مصرفی است که در تابستان ها میزان آن به شدت افزایش می یابد. بسته به نوع مسمومیت و کارآیی عوامل عفونت زای موجود در غذا، عوارض آن ممکن است از چند ساعت بعد تا حدود ۲۴ ساعت پس از مصرف غذا نمایان شود که عبارتند از تهوع، استفراغ، اسهال، تب، بی حالی از دست دادن آب بدن که نوعی خستگی و سرگردانی را به دنبال دارد. هر ساله در آمریکا یک نفر از هر ۶ نفر به نوعی مسمومیت غذایی دچار می شود. این مسمومیت ممکن است خیلی خفیف بوده و یا به شدتی باشد که شخص در بیمارستان بستری شود.به عبارت دیگر هرساله در آمریکا ۴۸ میلیون نفر به نوعی مسمومیت غذایی دچار می شوند و حدود ۳ هزار نفر هم جانشان را به این علت از دست می دهند.
طبق گزارش CDC آمریکا بیشتر از ۲۵۰ نوع بیماری می تواند از طریق مصرف غذا وارد بدن شده و مشکلاتی به وجود آورد که می توان آن را به دو دسته عوامل عفونت و بیماری زا و همچنین مواد شیمیایی مسموم کننده تقسیم کرد. در موقع مسمومیت غذایی باید با پزشک متخصص تماس گرفت و برای درمان آن اقدام کرد ولی قبل از اینکه شخص به درمانگاه یا بیمارستان منتقل شود نکات زیر را باید به دقت مراعات نمود:
ـ از خوردن غذا خودداری شود.
ـ به تدریج باید مقداری آب به بدن بیمار برسد.
ـ از مصرف نوشابه های الکلی و گرم و کافئین دار خودداری شود.
ـ مصرف چای سرد به همراه مقداری لیمو یا زنجبیل که مانع ادامه ی استفراغ می شود توصیه می گردد.
ـ پس از بهبودی نسبی بهتر است برای ۴۸ ساعت یا کمی بیشتر از خوردن غذای سنگین (چربی و گوشت) خودداری شود.
نقش صبحانه در بهزیستی و سلامتی
نتایج یک مطالعه ی علمی دقیق و دنباله دار بر روی عده زیادی از مردم ثابت می کند که نخوردن صبحانه سبب بروز بسیاری از ناهنجاری ها در بدن می شود. در اینجا به طور مختصر به نتایج پروژه ی تحقیقاتی مورد بحث اشاره می شود.
در آمریکا ۱۸ درصد مردم مسن تر از ۲۰ سال به هر دلیلی صبحانه نمی خورند و درصد بالایی از آنها به عوارض کمبود بعضی از املاح و ویتامین ها مانند ویتامین D (58درصد) ویتامین B12 (42درصد) و ویتامین A (41 درصد) و کلسیم دچار هستند. نسل جوانی که صبحانه نمی خورد ۴۰ درصد بیشتر به خوردن شیرینی و مواد قندی گرایش پیدا می کند و این رقم برای نوشابه های گازدار ۵۵درصد بوده و در ضمن نسبت به دیگران این افراد حدود ۴۰ درصد کمتر به خوردن سبزی و میوه علاقمندند. شخصی که صبحانه می خورد در تحصیل و فعالیت های زندگی موفق تر بوده و در ضمن نسبت به دیگران کمتر به عارضه ی اضافه وزن بدن دچار می شود، زیرا افرادی که صبحانه نمی خورند به خیال اینکه یک وعده از غذای اصلی روزانه را از دست داده اند، تمام روز به خوردن غذاهای پرانرژی و بی ارزش تن درداده و این عادت را ادامه می دهند که نتایجی جز سوءهاضمه و عوارض مربوط به آن نخواهد داشت.
به دوستان بگویید …
لیکوپن (Lycopene) یا رنگدانه موجود در بعضی از سبزیجات و میوه جات مانند گریپ فروت خوش رنگ و هندوانه و گوجه فرنگی آنتی اکسیدان بسیار قوی است که از بروز بسیاری از سرطان ها مانند سرطان پروستات و لوزالمعده جلوگیری می کند.
در مورد گوجه فرنگی حتما باید آن را پخت و با مقداری چربی مانند روغن زیتون مصرف کرد. تأکید کنید که لیکوپن در سلامتی و بهزیستی بدن نقش بی نظیری بازی می کند و مصرف روزانه محصولات گوجه فرنگی توصیه می شود.
*دکتر پرویز قدیریان استاد دانشگاه مونتریال در تغذیه، استاد دانشگاه مک گیل در سرطان شناسی، کارشناس سازمان بهداشت جهانی و همکار شهروند است.
www.cancerriskinfo.com
