تغذیه و بهداشت خانواده
روز ۱۶ اکتبر روز جهانی غذاست. به همین دلیل مختصری از آمار و ارقام تولید و مصرف غذا در دنیا و همچنین فقر و گرسنگی را به اطلاع شما خوانندگان شهروند می رسانیم. در ۵۰ سال قبل سردمداران کشورهای دنیا صرفاً به خاطر احتیاط (قحطی و جنگ و خشکسالی) حدود ۳۰ درصد بیشتر از غذای مورد نیاز سالانه را تهیه و ذخیره می کردند ولی امروزه این رقم به حدود ۱۷ درصد رسیده است. در ضمن به خاطر عوامل و دلایل زیر تولید و توزیع غذا در دنیا دستخوش مشکلات شده است:
ـ ازدیاد جمعیت
ـ کوچ کشاورزان و روستاییان به شهرهای بزرگ دنیا و ترک مزارع
ـ مشکل آب در دنیا
ـ تغییرات غیرمترقبه آب و هوا
ـ سیاست های دولت ها (محتاج و گرسنه نگهداشتن مردم برای جلوگیری از انقلاب ها)
ـ مخارج زیاد جابجا کردن غذا از گوشه ای به گوشه دیگر دنیا
ـ و مهمتر از همه آواره ها و مردم بی جا و مکان که تعداد آنها از ده ها میلیون نفر بالاتر بوده و در بیابان ها و کویرها سرگردانند و غیر از مصرف ناچیز تولیدی ندارند.
* در دنیا حدود ۹۲۵ میلیون نفر غذای کافی ندارند و شاید روزی فقط یکبار چیزهائی که ارزش غذائی ندارند، مصرف می کنند.
این وضعیت اکثر بچه ها در کشورهای جهان سوم ، توسعه نیافته و فقیر است
* ۹۸ درصد افراد گرسنه در کشورهای جهان سوم و در حال رشد زندگی می کنند.
* دو سوم گرسنه های دنیا در هفت گشور بنگلادش، چین، کنگو، اتیوپی، هندوستان، اندونزی و پاکستان زندگی می کنند.
* حدود ۴ بیلیون نفر (بیشتر از نصف جمعیت دنیا) با درآمد روزانه یک تا دو دلار زندگی می کنند.
* هر ساله در دنیا ۶ میلیون کودک قبل از رسیدن به سن ۵ سالگی صرفاً به خاطر گرسنگی و بدی تغذیه جانشان را از دست می دهند.
* به طور کلی در دنیا هر روزه حدود ۸۰۰ میلیون نفر با شکم گرسنه سر به بالین می گذارند که متاسفانه ۳۰۰ میلیون نفر آنها را کودکان تشکیل می دهند و بدتر از همه ۶۰درصد زنان دنیا به علت فقر مالی و گرسنگی نه تنها مجبورند نان آور خانواده باشند، بلکه از شیره جان خود کودکان را تغذیه می کنند.
* در هر ۴ ثانیه یک نفر در دنیا صرفاً به علت گرسنگی مطلق و بی غذائی دراز مدت جانش را از دست می دهد.
* ۴۰ درصد جمعیت دنیا از بی آبی و آلودگی آب رنج می برند.
* در آمریکا یک نفر از هر ۵ نفر از پرخوری دچار بیماری هائی می شوند، در حالیکه یک نفر از هر ۵ نفر از بی غذائی رنج می برند.
* در آمریکا هر روز میلیون ها دلار صرف خرید و مصرف مشروبات الکلی، میلیون ها دلار مخارج غذا و نگهداری سگ و گربه و در ضمن میلیون ها دلار صرف خرید و مصرف انواع ویتامین ها و املاح مصنوعی می شود که هیچ فایده ای جز ضرر و زیان ندارد. با این میلیون ها دلار می شود به تمام گرسنگان سراسر دنیا غذا رساند و از مرگ و میر زودرس آنها جلوگیری کرد. تا اختلاف طبقاتی به این صورت وجود دارد و سردمداران ممالک دنیا از غذا به عنوان اسلحه مهمتر از بمب اتم استفاده می کنند و کشورهایی را به زانو درمی آورند تغییر چشمگیری در پیشگیری فقر و گرسنگی به وجود نخواهد آمد. تا این دسته از بیماران روانی مصدر کشورهای ریز و درشت دنیا هستند مردم عادی باید روز و شب به فکر یک لقمه نانی باشند تا بتوانند زنده بمانند. ننگ بر این شیوه حیوانی و شرم بر آنهایی که نام آدمی بر خود نهاده اند. مادری آواره در کویر داغ کشورهای آفریقایی صرفاً به خاطر نجات جان یک نفر از ۵ نفر کودک خود مجبور است فقط مقداری غذای ناچیز را به یکی از آنها بدهد تا بتواند زنده بماند و بقیه را به حال خود بگذارد تا به نوبت غذای کرکس های گرسنه آن دیار گردند و راحت شوند.
پاسخ به سئوالات خوانندگان شهروند
*آیا روغن کانولا برای مصرف انسان زیان بخش است؟
ـ روغن کانولا از گیاهی به نام Rapeseed که از روغن آن برای از بین بردن حشرات استفاده می کردند و در چند سال گذشته از نظر ژنتیکی دستکاری شده، تهیه و اخیراً از آن برای مصرف انسان استفاده می گردد. در مورد استفاده از این روغن نظرات متفاوتی مطرح است، زیرا از اصل این گیاه و محصولات آن حاوی مقدار زیادی اسید Erucic بوده و به علت سمی بودن آن در مبارزه با حشرات از آن استفاده می شده. چون هنوز مقداری از این اسید در روغن کانولا وجود دارد متخصصان فن مصرف آن را توصیه نمی کنند. اگر عقیده شخصی مرا بخواهید، به علت وجود حجم زیادی از مقالات علمی در این مورد و وجود شک و تردید در عملکرد این روغن در بدن باید اشاره کنم که من خودم مصرف آن را توصیه نمی کنم. به همین جهت به خواص موجود در آن اشاره نخواهم کرد.
* شنیده ام که برنج های آمریکایی حاوی مقدار زیادی آرسنیک هستند آیا این موضوع صحت دارد و آیا مصرف آن بی خطر است؟
ـ آرسنیک در بسیاری از آب ها و خاک سراسر دنیا وجود دارد و هر روزه مقدار ناچیزی از طریق غذا و غیره وارد بدن می گردد که در یک حد مخصوصی نمی تواند زیان بخش باشد. در ضمن بعضی از گیاهان به خاطر طبیعت آنها مقدار بیشتری از آرسنیک محیط رشد خود را جذب می کنند که برنج یکی از این دسته گیاهان محسوب می گردد. پس به طور کلی باید گفت که تقریباً همه برنج ها مقداری آرسنیک دارند که اگر در خوردن آن زیاده روی نشود و میزان آرسنیک موجود در آنها از حد توصیه شده تجاوز ننماید اشکالی در بدن به وجود نمی آورد. به عبارت دیگر آرسنیک ارگانیک یا طبیعی با آرسنیک مصنوعی که سمی است قوی، اثری متفاوت در بدن دارد. همانطور که اشاره شد بدن انسان برای سالم ماندن به مقدار بسیار کمی آرسنیک ارگانیک نیاز دارد که به همراه آب و غذای طبیعی به بدن می رسد.
با این شرح کوتاه متوجه می شویم که خبر وجود آرسنیک در برنج حرف جدیدی نیست ولی بعضی از این برنج ها ممکن است حاوی مقدار بیشتری آرسنیک باشند که بستگی دارد به محیط کشت برنج و آزمایش کردن نمونه های مختلف برنج کاری است مشکل و گران.
پژوهشگران آمریکایی ۶۰ نمونه از برنج هایی را که در مناطق مختلف آمریکا کشت و برداشت می شوند آزمایش کرده و متوجه شدند که در ۳۲ نمونه مورد بحث میزان آرسنیک از حد طبیعی بالاتر است. در یک نمونه برداری دیگر ۲۰۰ نوع برنج آزمایش و مشخص شده که میزان آرسنیک موجود در هر وعده از مصرف برنج بین ۵/۳ تا ۷/۶ میکروگرم می باشد در حالی که مقدار آرسنیک موجود در برنج های تایلندی و وارده از کشور اندونزی اگر چه کمتر از برنج های آمریکایی است ولی نوع آن ارگانیک نمی باشد بلکه آرسنیک مصنوعی است که هنوز منبع آن و چگونگی مخلوط شدن آن با برنج مشخص نشده است.
به طورکلی مقدار لازم آرسنیک ارگانیک برای سلامتی بدن بین ۱۲ تا ۲۵ میکروگرم در روز است که معمولا به همراه آب و غذاهای مختلف به بدن می رسد. بیشتر از این مقدار سبب ناهنجاری هایی در بدن می گردد. حال می توان حساب کرد که اگر شخصی در روز ۳ بار برنج مصرف کند و یا از سیریال هایی که در آن برنج به کار رفته بخورد و در هر وعده حدود ۷/۶ میکروگرم آرسنیک به بدنش برسد هنوز از میزان طبیعی مورد نیاز تجاوز نمی کند و نباید نگران آن بود مگر این که مقدار آن در برنج خیلی بالا بوده و برنج زیادی در روز خورده شود. در ضمن اندازه گیری میزان آرسنیک در غذاها کاری ست مشکل و غیرممکن زیرا امروزه از هرگوشه دنیا غذا به گوشه های دیگر ارسال می گردد و صدها نوع برنج و غذاهای مختلف وجود دارند که می توانند حاوی مقداری آرسنیک باشند.
حیف که دیر متوجه شدیم
عادت مشترک برنده های جایزه نوبل خوردن شکلات تیره رنگ است.
خبر جالبی در یکی از ژورنال های معروف علمی آمریکا به چاپ رسیده که اکثر برنده های جایزه نوبل از کشورهایی هستند که درصد سالانه مصرف شکلات، مخصوصاً شکلات تیره رنگ در آنجا بالا است و پس از مصاحبه و پیگیری عده زیادی از این برندگان جایزه نوبل متوجه شدند که تقریباً اکثر آنها عادت به مصرف شکلات دارند. حالا اگر بین این عادت و دانشمند بودن و کار فوق العاده ای انجام دادن رابطه ای وجود دارد یا خیر باید در آینده ثابت گردد. این هم یکی از خبرهای یک بام و دو هوای معروف است که باور کردن آن مشکل می باشد. آن چه که مسلم است از فردا قیمت شکلات سر به آسمان خواهد زد و مردم به امید برنده شدن جایزه نوبل راه ساده تری را که خوردن شکلات است انتخاب می کنند.
ما که دیر متوجه شدیم. حال اگر شما جوان هستید و آرزوی برنده شدن جایزه نوبل را دارید بهتر است مرتباً شکلات بخورید و منتظر خبر دست اندرکاران کمیته اهداء جایزه نوبل باشید تا بلکه نوبت شما برسد.
*دکتر پرویز قدیریان استاد دانشگاه مونتریال در تغذیه، استاد دانشگاه مک گیل در سرطان شناسی، کارشناس سازمان بهداشت جهانی و همکار شهروند است.
www.cancerriskinfo.com
