دو شب مهمان تورنتو:
روی نقشه که یونان را نگاه کنی، بخشی از آن چون گردن بند مرواریدی است که در دریای مدیترانه پاره شده و در نتیجه در هر گوشه ی آن جزیره ای یونانی روییده.
بزرگترین این جزیره ها، جزیره ی افسانه ای کرت است که در فارسیِ قدیم اقریطس نامیده می شد. در همین خاکِ پرورنده بود که بیش از ۴۷۰۰ سال پیش، قدیمی ترین تمدن شناخته شده ی اروپا، تمدنِ مینوسی ها، پا گرفت و کرت از آن زمان تا کنون مهد فرهنگ و هنر و تمدن بوده است.
در گوشه ای از این جزیره، دهکده ی کوچکی به نام هودسی قرار دارد که به همت یکی از اهالی هنر مهد پرورش موسیقیِ نه فقط محلی که گستره ی وسیعی از نواهای عالم شده است.
«راس دلی» (Ross Daly) نوازنده ای ایرلندی‌تبار است که ۳۵ سال است به کرت رفته و در همین دهکده زندگی می کند. تخصص او در ساز مخصوص کرتی ها، شلیاق یا چنگ رومی (Lyra)، است اما از پایگاه خود برای گرد آمدن موسیقی های تمام جهان استفاده کرده تا هودسی هر بار در جشنواره ای که او برگزار می‌کند پر شود از نواهای متنوع، از تارِ ایرانی تا سارانگیِ هندی.
جلد شهروند ۱۴۲۲
خبر خوش برای ما تورنتویی ها این است که اکنون راس دلی به تورنتو می آید و دو شب با کنسرتی به نام «این روایت ما» مهمان شهر ما است. خبر خوش تر آن‌که در کنار او یکی از فرزندان جامعه ی ایرانیِ شهرمان، آراز سالک، تار می نوازد. آراز، که علیرغم سن جوان در تورنتو اجراهای متعددی داشته، چند سال پیش با دیدار از هودسی محوِ نوای دلی و موسیقی کرتی شد و نتیجه ی آن برگزاری کنسرتی است که در آن دلی و آراز در کنار کلی توما (شلیاق) و پدرام خاورزمینی (تنبک) اجرا می‌کنند.
آراز، که در گفتگویی تلفنی با ما همراه شد، به شهروند می‌گوید: «قبل از این‌که به کانادا بیایم هم راس را می شناختم و کارش را خیلی دست داشتم.»
اما در سال ۲۰۱۱ بود که با بازدید از هودسی از نزدیک با او آشنا شد. صحبت از کرت و هودسی که می شود از صدای آراز می توان فهمید این بازدید چه اثری بر او گذاشته است.
او می گوید: «هودسی مثل موزه ی ساز می ماند که خیلی ها از جاهای مختلف دنیا در آن کار می کنند. هر سال سمیناری در مورد آموزش موسیقی برگزار می شود و معلم های موسیقی از جاهای مختلف دنیا دعوت می شوند. مثلا رباب نوازان افغانستان یا نوازنده هایی از هند، آذربایجان، ترکیه، ایرلند و البته ایران.»
آراز می‌گوید، بسیاری از استادان بزرگ موسیقی ایرانی همچون داریوش طلایی، سیامک آقایی و حمید متبسم قبلا در هودسی تدریس کرده اند. پدرام خاورزمینی که در کنسرتِ «این روایت ما» حضور خواهد داشت خود هفت سالی است که در جشنواره ی سالیانه ی هودسی درس تمبک داده و بارها با دلی در سراسر جهان اجرا داشته است.
سابقه ی رابطه ی ایران و یونان قاعدتا به عهد عتیق و جنگ های طولانی این دو تمدن باستانی باز می‌گردد. این رابطه اما فقط در جنگ و سیاست نبوده و سابقه ی تبادل هنری نیز از دیرباز تا امروز موجود بوده است. تاثیرات متقابل آنچنان بوده است که آراز، که شاگردِ سنت موسیقی ایرانی است، بگوید: «موسیقی راس را که می شنوم اصلا احساس نمی‌کنم بیگانه است و یا جدا از آن رپرتوآری که با آن زندگی کرده ام.» او حتی برای یکی از کارهای دلی موسیقی ساخته است و به نظرش صدای تارِ ایرانی خوب در قطعه های او «می‌نشیند.»
سالک، که متولد ۱۹۸۰ است و از سال ۲۰۰۵ به تورنتو آمده، در مورد سابقه ی تعامل این دو تمدن می‌گوید: «فکر می کنم یونان چند صد سالی تحت سلطه ی عثمانی بوده است و از سوی دیگر به طور همزمان سلسله ی صفویه در ایران سر کار می آید و نوازندگان ایران دچار مشکلات اساسی می شوند و طرد می شوند. بعضی از این طردشدگان به هند می روند و بعضی به دربار عثمانی.»
در دربار عثمانی، آن امپراتوری بزرگ و فراخِ مشرق زمین، بوده که موسیقی ایرانی و یونانی با هم گره می خورند و بر یک دیگر تاثیر می‌گذارند. حالا فرصت نوع جدیدی از این تعامل و همکاری هزاران کیلومتر آن سوتر در شهر تورنتوی ما پیش آمده که خانه ی ۷۲ ملت و هزار هزار هنر است.
از نکات جالب «این روایت ما» این است که به ابتکار «کانون ایرانیان دانشگاه تورنتو»، از فعال ترین و سرحال ترین گروه های جوانانِ جامعه ی ایرانی شهر، برگزار می شود. این کانون پیش از این نیز کم مبتکر برنامه های فرهنگی و هنری نبوده است، اما برگزاری کنسرتی به این وسعت و با حضور نامی به شهرت راس دلی نشان از رشد قابلیت های آن می دهد.
بهاره ی خدابنده، نماینده ی این کانون، که به همراه آراز تلفنی با ما همراه شد، به شهروند می‌گوید: «هیئت مدیره ی جدید کانون از ماه نوامبر شروع به کار کرد و از تصمیماتش کار گسترده تر و در مقیاس بزرگ تر بود. نه این‌که فقط تعداد آدم های بیشتری بیایند ولی به معنی همکاری با خارج از تورنتو و در ضمن با سایر فرهنگ ها.»
بهاره می‌گوید شخصا احساس می‌کند در شهری مثل تورنتو فرهنگ ها «خیلی جدا از هم زندگی می کنند» و از طریق چنین فعالیت های تلفیقی است که فرهنگ پلی می شود تا ارتباط بیشتری بین جوامع هزاررنگ شهر برقرار شود. آن ها در تلاش برای دادن چنین رنگی به «یک روایت ما» با انجمن دانشجویان یونانی دانشگاه تورنتو و در ضمن مراکز اجتماعی و هنری جامعه ی وسیع یونانی های شهر تماس گرفته اند و خواهان همکاری شده اند.
«یک روایت ما» می رود تا همکاری این دو تا از بزرگ ترین و پرورنده ترین جوامع قومی شهر تورنتو باشد و شبی که نباید از دستش داد.
این کنسرت در روزهای جمعه و شنبه ی هفته ی آینده، یک و دو فوریه، از ساعت ۷ تا ۹ در سالن آمفی تئاتر جورج ایگناتیف واقع در دانشگاه تورنتو برگزار می شود.
برای خرید بلیت و اطلاعات بیشتر به وب سایت کانون ایرانیان دانشگاه تورنتو، Iaut.org، مراجعه کنید.
