به مناسبت آلبوم جدید استفان کریستف پیانیست و آهنگساز مقیم مونترال
لوئیس رئیل رهبر متیس و قهرمان ملى کانادا در مورد هنرمندان چنین مى گوید: “مردم من براى صد سال به خواب خواهند رفت و آنگاه که چشم مى گشایند، هنرمندانند که روح و جانشان را بار دیگر به آنها بازپس خواهند داد.”
استفان کریستف را هشت ـ نه سالی ست که مى شناسمش. مرد جوان لاغر اندام، بلند قد و سفیدروشن که دو یا سه سالى از پسر من بزرگتر است. فامیلش اصلا بلغارى هستند، در ونکوور بزرگ شده، تورنتو و بالاخره چندین سال است که در مونترال زندگى مى کند. اول بار با او در تظاهرات ضد جنگ در مقابل سفارت امریکا آشنا شدم، جوانى تر و تمیز و پرشور که یک جا بند نمى شد، همش در حال بحث و گفت و گو و یا حرف زدن با خبرنگاران بود و لباس سر تا پا سیاه پوشیده، با کیف بزرگ چرمى که به شانه اش آویزان بود. در همه این سالها لباس سیاه از تنش بیرون نیامده، نمى دانم به دلیل آنارشیست بودن است که سیاه مى پوشد یا شاید برای مد ـ که البته دومى را بعید مى دانم.
گرافیک روی جلد آلبوم از نازیک داکیج Nazik Dakkach
بعد از اولین آشنایى، مرتب او را در گردهمایى هاى مختلف مى دیدم، براى دفاع از حقوق پناهندگان، اعتراض به جنگ و یا اعتراض به سیاست هاى داخلى و خارجى دولت محافظه کار کانادا و …
همزمان با فعالیت هاى اجتماعى اش، او مدت ها براى هفته نامه “آورز” Hour مى نوشت و همچنین براى رادیو محلى مونترال CKUT برنامه تهیه و اجرا مى کند. استفان از پایه گذاران انجمنى به نام “هاول” HOWL است که جمعى از هنرمندان جوان مونترال براى ارتباط تنگاتنگ هنر با مردم تشکیل داده و در چند سال گذشته جشنواره و برنامه هاى فوق العاده اى در مونترال برگزار کرده اند. “هاول” یعنى فریاد یا شیون، که الهام گرفته ازHOWL شاهکار آلن گینزبرگ (١٩۹۷ـ١٩۲۶) شاعر آمریکایى که یکى از چهره هاى اصلى گروه “نسل ضرب خورده” Beat Generation در دهه ۵٠ میلادى ست.گروهى که در آن دوران به شدت مخالف نظامى گرى، ماتریالیسم اقتصادى و هرگونه سرکوب جنسى بودند.
اگر اشتباه نکنم، چهار سال قبل بود که فهمیدم در کنار همه دوندگى هاى سیاسى و اجتماعى استفان نوازنده پیانو نیز هست؛ نوازنده اى قابل که به ندرت از توانائى اش حرف مى زند و فخر به کسى مى فروشد. با وجود خلاقیت و استعداد فوق العاده بسیار فروتن است و دست و دلباز براى ارائه هنرش. همیشه باعث تاسف بسیارى از اطرافیان که اى کاش به هنرش بیشتر برسد و بیشتر از هر چیزى خلق کند و خلق.
استفان در حال نواختن پیانو ـ عکس از السا جبر Elsa Jabre
بالاخره در پاییز ٢٠١٢ بعد از سه سال کار و خلق، اولین آلبوم آهنگ هایش به نام “دوئت براى عبدالرازق” در مونترال پخش شد. استفان مى گوید:”این آلبوم تعمقی ست به واقعیتى تلخ، واقعیتى که در کشور ما اعمال و سیاست هاى دولت حاکم، براى شهروندانش شکنجه به ارمغان مى آورد.” او درباره ابوسفیان عبدالرازق شهروند کانادایى که اصلا سودانى ست و به توصیه سرویس اطلاعاتى و امنیتى کانادا در سفرش به سودان دستگیر و تحت شکنجه قرار گرفت، مى گوید.
البته این تنها خطاى دولت کانادا نبوده و نیست. نمونه بسیار آشنا براى ما قتل زیبا کاظمى در زندان رژیم جمهورى ایران است، که دولت کانادا جز ظاهرسازى و شعبده بازى هاى سیاسى کار دیگرى نکرد. آنجا که باید از حق زیبا کاظمى بعد از شکایت پسر زیبا از جمهورى اسلامى در دادگاه کبک، دفاع مى کرد، وکیل دولت کانادا در کنار وکلاى جمهورى اسلامى ایستاد و در مقابل وکلاى استفان کاظمى از مصونیت سیاسى ایران در دادگاه هاى کانادا دفاع کرد.
بى عدالتى پایان ناپذیر استفان کریستف را وادار کرد تا در کنار فریادها و اعتراضات و تظاهرات، به گوشه تنهایی اش پناه ببرد و با زبان هنر و موسیقى به قلب و روح مخاطبانش راه پیدا و رسوخ کند تا شاید به سرعت برق و باد آنچه را که در دور و برمان و در چهار گوشه جهان مى گذرد، از یاد نبریم و تنها به امکانات و مایحتاج روزمره خود فکر نکنیم.
استفان در کنار عبدالرازق عکس از تین وی
هنر، زبانى براى ارتباط عمیق و پایدار. زمانى که کلمات و واژه ها از بیان عاجز اند، زمانى که کلام معناى واقعى خود را از دست داده و گوش هایمان از شنیدن کلمات عارى از معنى دارد کر می شود. زمانى که عشق فقط روى کاغذ نوشته می شود و بیشتر از آن جرأت ابرازش نیست. زمانى که عشق بیرون از چهارچوب ها و قراردادهای حاکم، هدیه اى جز سنگسار و تحقیر ندارد. زمانى که دمکراسى و عدالت به راى دادن خلاصه مى شود و هیچ گوش شنوایی نیست. آنجاست که هنر تنها راه بیان است و بس. تنها راهى که به ما فرصت عشق ورزیدن مى دهد و جرأت براى تغییر.
“دوئت براى عبدالرازق” آلبومى ست با شش قطعه دونوازى یا دوئت که براى پیانو و شش ساز که تک تک پیانو را همراهى مى کنند، تنظیم شده. استفان کریستف این آلبوم را با شش نوازنده از نقاط مختلف و با سبک هاى متفاوت موسیقى و فرهنگى در پروسه سه سال کار و ضبط کرده. آلبومى که مانند روح معترض استفان با الهام از سبک ناموزون جاز معاصر چهارچوب و کلیشه ها را مى شکند. هر قطعه کریستف تداعى گر آبشارى از نقش هاى ملودیک است که مصرانه، احساسات شنونده را برانگیخته و از پچ پچ سطحى زندگى روزمره پایین مى کشد و به نوعى انسان را به بازگشت ابدی و به حقایق اساسی و ساده می رساند. سبک فوق العاده و قابل انعطاف استفان، به او امکان داده تا با نوازندگان چون ماتانا روبرتس ساکسیفونیست تواناى نیویورکى، نورمن ناروسکى هنرمند معروف مونترالى و ویلونیست، پیتر برتون کنترباس، رادوان قازى مومن بوزیک، ربکا فوون ویلون سل و سام شالابى نوازنده صاحب نام مصرى که با عود پیانوی استفان را همراهى کردند.
استفان مى گوید:”تولید هنرى و کار خلاق مهمترین وسیله براى رودرروىی با چهره کریه و تابوت مرگ شرکت هاى بزرگ جهان سرمایه داری ست. هنر نسیمی ست بر روح و روان انسان و بر فراز سفر مرگى که نخبگان حاکم و دولتیان نویدش را مى دهند.”
بارها و بارها آهنگ هاى آلبوم را گوش کرده ام و هر قطعه به تنهایى بیان و تجربه ای ست کامل. دو قطعه که بسیار دوستشان دارم؛ دونوازى، کار مشترک استفان و نورمن ناروسکى ـ پیانو و ویلن یکى از زیباترین هاست. با وجود این که هر دو نوازنده کانادایى و در موسیقى غرب تخصص دارند، اما با نواى سازشان تداعى گر عرفان و لطافت شرق که عمیقا با ماشین مدرنیته و سرمایه درهم آمیخته است، هستند. نوایی که دوگانگى و سردرگمى انسان عصر جدید را به نمایش مى گذارد. آخرین آهنگ آلبوم، قطعه فوق العاده زیبا و بلند پیانو و عود است.
دوئت براى عبدالرازق کار زیباى استفان کریستف که اولین آلبوم اوست در نسخه محدود ضبط و تکثیر شده است.
