شهروند ۱۲۲۴ ـ پنجشنبه ۹ اپریل ۲۰۰۹
محمد بدری گول تکین ـ آنکارا
درسهای ۲۹ مارچ
قبل از هر چیز باید گفت که به دست آوردن ۳۸% آراء در انتخابات توسط AKP نباید کسی را دچار اشتباه کند. AKP مغلوب اصلی این انتخابات است. میزان آرائ AKP، ۴% کمتر از انتخابات سال ۲۰۰۴ (۴۲%) و ۸% کمتر از انتخابات ۲۰۰۷ (۴۶%) بود. مهمتر از کاهش آراء، این واقعیت است که AKP پرشائبه ترین انتخابات تاریخ جمهوری ترکیه را انجام داد، ولی نتوانست از سقوط آزاد خود جلوگیری کند. دلائل پرشائبه بودن انتخابات را می شود چنین توضیح داد:
۱- در ترکیه احزابی که در قدرت اند معمولا انتخابات محلی را حداقل با ۵% برتری (آوانتاژ) آغاز می کنند. این به دلیل استفاده از تمام امکانات دولت توسط حزب حاکم است، که مردم را به طرق مختلف مجبور می کنند نمایندگان حزب حاکم را انتخاب کنند.
بنابراین اصل، احزاب حاکم معمولا در انتخابات محلی شکست نمی خورند. در سال ۱۹۸۹، ANAP (حزب مام وطن) حزب حاکم بود، ولی در همان سال در انتخابات محلی شکست خورد. شکست ANAP به معنای پایان کارش بود. چنانکه دو سال بعد از آن، در انتخابات عمومی هم شکست خورد و تنها توانست مقام سوم را در انتخابات کسب کند. نتایج انتخابات محلی مارچ ۲۰۰۹ برای AKP مانند وضعیت ANAP در انتخابات محلی بیست سال قبل است.
۲- AKP با استفاده از امکانات و امتیازات دولتی به یک حرکت بزرگ برای درهم شکستن مخالفان خود در انتخابات دست زد. رهبران حزب کارگر، با زیرپا گذاشته شدن کلیه قوانین کشور، دستگیر و زندانی شدند. سه روز قبل از انتخابات “ادعانامه دوم ارگنه کون” علیه مخالفان آغاز شد. این موضوع از نظر زمان بندی به هیچ وجه تصادفی نبود. این ادعانامه که مخالفانAKP را متهم به “کودتاگری” می کند، بدون وقفه در رسانه های عمومی تحت کنترل دولت تبلیغ شد. در عین حال، در چنین شرایط ایجاد شده ای، مردم مرعوب شده را مجبور کردند که به “قدرت برتر” رای دهند.
۳- به کارگیری سیستم ثبت انتخاب کنندگان بر اساس محل اقامت (آدرس) که به وسیله وزارت کشور انجام شد، منجر به ثبت نام انتخاب کنندگان خیالی شد. صدها نفر در محل اقامت هائی که وجود خارجی نداشتند، ثبت نام شدند. اسامی که صاحب خانه خبری از آنها نداشت در آن محل ها ثبت شدند. این مسئله سبب شد که تعداد رای دهندگان نسبت به سال ۲۰۰۷، شش میلیون افزایش پیدا کند!
۴- پخش کالاهای سفید (یخچال، ماشین رخت شوئی….) که نمونه برجسته آن در”تونجلی” دیده شد، به معنای ادامه مداخله در اراده آزاد رای دهندگان بود که در سال های قبل با پخش کیسه های ذغال و ماکارونی انجام شده بود. امکانات دولت با به کارگیری فرمانداران و بخشداران برای کسب آراء بیشتر برای AKP مورد استفاده قرار گرفت.
۵- و سرانجام در روز انتخابات بویژه در آنکارا و استامبول مداخله در شمارش آراء و نتایج آن، در راستای منافع حزب حاکم صورت پذیرفت. برای پیروزی در انتخابات، AKP هر راه و شیوه ای را مباح دانست و در نتیجه سبب شد که ادعاهای دست بردن در صندوق ها توسط AKP در دستور کار مخالفان قرار گیرد.
AKP زمانی که حتی در قدرت نبود در انتخابات محلی ۱۹۹۴ بویژه در استامبول در صندوق های رای مداخله کرد. به دنبال پانزده سال حکومت بر انتخابات محلی و هفت سال حکومت بر انتخابات عمومی، همان مداخلات را این بار در ابعادی وسیع تر به کار برد. به دنبال انتخابات محلی ۱۹۹۴ در استامبول، آرائی که به دیگر احزاب داده شده بود از زباله دانی ها بیرون آمد.
پرشائبه ترین انتخابات
با استناد به تمام آنچه که در فوق به آنها اشاره کردیم، انتخابات محلی ۲۹ مارچ را می توان به عنوان پرشائبه ترین انتخابات تاریخ جمهوری ترکیه ارزیابی کرد.
در انتخابات سال ۱۹۸۳، جونتای حاکم (حکومت کودتا) در انتخابات مداخله کرد. به بعضی از احزاب و شخصیت ها اجازه شرکت در انتخابات داده نشد و نام بسیاری از شخصیت ها وتو شد. “کنعان اورن”ها ( Kenan Evren) بر صفحه های تلویزیون، شهروندان را به حزب مورد نظر خود هدایت کردند.
ولی با این وجود در انتخابات ۱۹۸۳ به صندوق های رای دست درازی نشد؛ اسامی انتخاب کنندگان خیالی ثبت نشد؛ امکانات دولت برای جمع آوری رای برای احزاب معینی مورد استفاده قرار نگرفت؛ و از همه مهم تر در انتخابات عمومی ۱۹۸۳ امکانات دولت علیه مخالفان طی یک “جنگ روانی” مورد سوء استفاده قرار نگرفت و کسی به این دلایل دستگیر نشد، و در سراسر کشور موجی از شرایط ترور و ارعاب علیه مخالفان سازماندهی نشد. حتی جونتای ۱۹۸۳ بدون شک موضع “دموکراتیک” تری از AKP در انتخابات ۲۹ مارچ اتخاذ نمود.
بنابه به دلایل فوق، کسب ۳۸% آراء در انتخابات محلی به وسیله AKP ارزش واقعی ندارد. این آراء، آرائی حقیقی نیستند ـ همه به این حقیقت واقفند ـ زیرا در شرایط عادی ـ حتی کسب درصد بالائی از آراء به این شکل ـ دارای وزنی نخواهد بود. AKP در وجدان ملت ما به عنوان حزبی که پشتیبانی لازم برای حکومت را از دست داده است، نقش خواهد بست.
واقعیت بحران
اکنون با واقعیت های ترکیه روبرو هستیم. سنگینی بحران اقتصادی به علت “اقتصاد خاص دوران انتخابات” و پمپاژ (سرازیر) شدن پول به بازار، هنوز به تمام معنی حس نشده است.
در ظرف چند ماه، بحران اقتصادی را با تمام سنگینی اش حس خواهیم کرد. در سه چهار ماه آینده، ترکیه با عمق بحران واقعی روبرو خواهد شد، و آن وقت، درصد آراء کسب شده دیگر اهمیتی نخواهد داشت.
مردم به تدریج، نه به آنهائی که رای بیشتری آوردند، بلکه به آنهائی گوش فرا خواهند داد که برای بحران چاره ای دارند.
AKP چاره ای برای بحران اقتصادی ندارد. بنابراین به طور اجتناب ناپذیر از طرف توده های مردم کنار زده خواهد شد. کاهش آراء AKP در ۲۹ مارچ رویگردانی مردم را از آن تسهیل خواهد کرد.
AKP به آخر خط رسیده است. انتخابات ۲۹ مارچ در تاریخ، به عنوان تاریخ آغاز به سراشیب افتادنAKP ثبت خواهد شد.
