نگاهی به بعضی غذاهای نوروزی
نوروز در ایران نشانه ها و نمادهای بسیاری دارد اما احتمالا هیچ کدام شان در نمادینه بودن به پای سبزی پلو با ماهی نمی رسد. غذای نوروزی همیشه یک پای مهم نوروز است. اما این فقط یکی از غذاهای نوروزی است که در مناطق اصلی ایران جای خودش را به عنوان غذای رسمی این روز باز کرده است. نوروز را میلیون ها نفر در سراسر جهان جشن می‌گیرند. شاید کنجکاو باشید بدانید از دیگر غذاهای نوروزی کدامند؟
غذاهای ایران و کشورهای دیگر در ایام نوروز
در ایران
در خودِ ایران علاوه بر سبزی پلو با ماهی چند غذای دیگر هم هستند که نوروزی شمرده می شوند گرچه شاید شهرت شان به پای خواهر بزرگ‌ترشان نرسد.
رشته پلو: اصولا این تصور که پلو را می توان با رشته مخلوط کرد برای خیلی از غیرایرانی ها شاید عجیب باشد اما همین از قدیمی ترین و اصیل‌ترین محصولات آشپزی آن سرزمین است که بخصوص در تبریز معمولا در شب عید خورده می شود تا «رشته ی کار» در سال جدید به دست مردم بیافتد. در وب سایت جشن جهانی نوروز در مورد شیوه های سرو رشته پلو در نوروز می خوانیم: «اگر مرد و سرپرست خانواده بود و رشته و کسب و کار از دستش به در رفته بود، اولین بشقاب این پلو را برای او می‌کشیدند. اگر دختری بختش بسته و در خانه مانده بود، زیر دیگ اجاق را او روشن می کرد و موقع کشیدن غذا در دیگ را او بر می داشت. اگر کسی بی پول بود، رشته غذا را خشک کرده و در کیسه پولش می‌انداختند.»
دلمه ی برگ مو: این هم از آن دیگر شاهکارهای آشپزی ترک های آذربایجان در ایران است که معمولا درست قبل از سال نو تهیه می شود و درون آن گوشت و سبزیجات و البته برنج می‌گذارند. در آذربایجان رسم است که از راه دلمه پزی و دلمه خوری مردم در سال جدید به آرزوهایشان برسند.
کوکوسبزی: در دوران جدید که کار آشپزیِ آن چنانی سخت تر شده این قوم و خویشِ معمولا همراه سبزی پلو گاهی فراموش می شود. اما کوکوسبزی هم از قدیم جزو غذاهای عید بوده است.
در افغانستان
کمتر کشوری در سراسر جهان مثل افغانستان چنین گستره ی غنی ای از سنت های آشپزی را در میان مرزهای خود جای داده است: ایرانی، ترکی، چینی، روسی و … بنابراین بهتر است با عجایب غذایی این مردم همسایه و هم زبان آشنا شوید و چه جایی بهتر از غذاهای سال نو.
هفت میوه: در افغانستان معمولا به جای «هفت سین»، «هفت میوه» درست می‌کنند که مخلوطی است از هفت میوه ی خشک که در شیره ی خودشان خوابانده می شوند و ارائه می شوند و البته بر خلاف هفت سینِ ما خوردنی هم هست. هفت میوه معمولا از این قرارند: کشمش، سنجد، پسته، گردو، بادام، زردآلو و فندق. البته لغت نامه ی دهخدا آن‌ها را این‌گونه بر می شمرد: کشمش طائفی، انجیر خشک، قیسی خشک، شفتالوی خشک، خرمای خشک و آلو بخارا. اما آن نسخه ای که ما گفتیم امروز رایج تر است.
مقدس بودن عدد هفت که میراث تمدن باستانی سومری ها است اما برخی ها در افغانستان می‌گویند اصلا اصل ماجرا «هفت چین» بوده است و نه «هفت سین» و منظور هم هفت میوه ی چیده شده از هفت درخت متفاوت بوده. البته در افغانستان این هفت میوه را خیلی مواقع کنار همان سبزی پلو و سمنو (یا به قول خودشان، سمنک) می گذارند. دیگر خودتان حدس بزنید عجب چیزی می شود!
کلوچه نوروزی: این یکی را دیگر فقط در زمان نوروز درست می‌کنند و به نظر نمی آید چندان لذیذ هم باشد اما لابد به امتحانش می ارزد.
در جمهوری آذربایجان
مردم جمهوری آذربایجان، که شورویِ استالینیستی ده ها سال جشن نوروزشان را ممنوع کرده بود، از آن کسانی هستند که خوردن سمنو را خیلی جدی می گیرند و آن را فقط سر سفره نمی گذارند. به اضافه بیش از آن‌که غذاهایی ویژه ی نوروز داشته باشند، همان شیرینی ها و غذاهای معمول را در ایام نوروز با شدت و حدت بیشتری درست می‌کنند: شکرباره، باقلاوا و گندمِ سرخ شده با کشمش و گوورگا (که یک چیزی در مایه های آجیل است.)
در هند و پاکستان
در سرزمین پهناور آسیای جنوبی، معروف ترین و پر و پاقرص ترین برگزارکنندگان نوروز پارسیانِ زرتشتی مذهب هستند اما این جشن به هیچ وجه محدود به آنان نمی شود. پاندیت های کشمیر، شیعه مذهبان لاکنو که ارتباطی قدیمی با ایران زمین دارند، اسماعیلی مذهبان مناطق مختلف پاکستان، مردم سایر شهرهای بزرگ پاکستان، عموم مردم بلوچستان و البته بروشوزبان‌های دره های گیلگیت و بالتستان هر کدام نوروز خود و غذاهای خود را دارند.
صبحانه ی نوروزی پارسی‌ها: پارسیان هند نوروز را مثل سایر بخش های هویت فرهنگی شان خیلی جدی می گیرند و از جمله صبحانه ی خاصی در این روز سرو می کنند که سِو نامیده می شود و شامل است بر رشته‌های سرخ شده در روغن حیوانی به همراه میوه های خشک و ماست.
سایر غذاهای نوروزی پارسی ها: پارسی ها بهترین غذاهای خود را معمولا برای نوروز کنار می گذارند از جمله سالی بوتی (گوشت گوسفند و سیب‌زمینی)، فرچه مرغ، پاتریانی ماچی (مرغی که درون برگی پیچیده می‌شود و بخارپز می شود)، پلو با گوشت گوسفند و دال، و ساسنی ماچی (ماهی در خورشتی سفید.) البته نوروزی ترین غذا پلوی خاصی است که با آجیل و زعفران پخته می‌شود. تازه بعد از غذای اصلی نوبت فالوده و انواع دسرهای دیگر با شیر و گلاب است.
دسرهای نوروزی در پاکستان: در وب سایت جشن جهانی نوروز می‌خوانیم که پاکستانی ها دسرهای زیر را در هنگام نوروز می پزند: لدو، گلاب جامان، رس ملائی، کیک برفی، شکرپاره، کریم رول و سوهن حلوا.
