نوزده سال پیش وقتی برای اولین بار در کانادا رفتم سلمانی، خانمی ایرانی مشغول کوتاه کردن موی سرم شد. وقتی پیشبند را دور گردنم گره زد، ایشان از  …


شماره ۱۲۲۳ ـ پنجشنبه  ۲ اپریل  ۲۰۰۹


 

گلایه ای از دوستان شهروندی


 

نوزده سال پیش وقتی برای اولین بار در کانادا رفتم سلمانی، خانمی ایرانی مشغول کوتاه کردن موی سرم شد. وقتی پیشبند را دور گردنم گره زد، ایشان از من سئوال کرد:?
Are you Persian. چند ثانیه در تردید بودم که چه جوابی بدهم. از یکسو حدس میزدم که خانم آرایشگر در واقع میخواست بداند که آیا من ایرانی هستم یا نه ولی سئوالش را غلط مطرح میکرد. از سوی دیگر، جواب سئوال ایشان به طور منطقی «نه» بود چون این درست که من ایرانی بودم ولی فارس نبودم. سرانجام در جواب گفتم: “No” و بلافاصله به فارسی اضافه کردم: «ولی فارسی صحبت میکنم». خانم آرایشگر که آشکارا گیج شده بود من و من کنان گفت: «ماشاالله فارسی شما از من که ایرانی هستم بهتره!».

این سئوال و جواب در طول نوزده سال گذشته بارها و بارها تکرار شده و من همیشه سعی کرده ام هموطنان فارس زبان را متوجه این مسئله کنم که طرح سئوال به این شکل نه تنها غلط که برخورنده است. گاه موفق بوده ام ولی در بیشتر موارد تلاشهای من ره به جایی نبرده است.

  این معضل شاید برای شما که خود را “Persian” مینامید مسئله ای حاشیه ای باشد ولی برای من به عنوان یک کرد ایرانی موضوع بااهمیتی است که نمیتوانم بسادگی از کنارش بگذرم. بگذارید کمی صریحتر باشم: طرح سئوال به این شکل جنبه «برتری نژادی» در خود نهفته دارد. اگر آگاهانه به جای پرسیدن “?
Are you Iranian” سئوال شما “?
Are you Persian” است، بدانید که مفهوم راسیستی گفته تان به مخاطب غیرفارس منتقل شده است. طبیعی است که عواقب چنین اقدام غیر دموکراتیک و ارتجاعی گریبانگیر همه ما خواهد شد. گیرم نه در حال حاضر، ولی در شرایطی مشابه اولین سالهای پس از پیروزی انقلاب ایران، حتم بدانید که ناسیونالیست های افراطی در جبهه مخالف شما با تکیه بر آزردگی روحی ایرانیان غیر فارس بیشترین استفاده را خواهند برد. با توجه به روحیه «دگرستیزی» ما ایرانیان، خطر برخوردهای افراطی را از جانب هموطنان غیر فارس دست کم نگیرید. از طرف دیگر، اگر ناآگاهانه در این مورد عمل میکنید، لطفاً دیگر تکرار نکنید. طرح سئوال به شکل غلط برخوردی است راسیستی با کردها، ترکها، ترکمن ها، بلوچها، عربها، و تمامی ایرانیان شریفی که وطن را نه در ابعاد جغرافیایی که در مقیاس انسانی و جهانی می بینند و تبیین می کنند.

با پوزش از این مقدمه طولانی. هفته نامه وزین شهروند به مناسبت نوروز ١٣٨٨، برنامه ای تدارک دیده بود که شرح و تفصیل آن بدون شک در این شماره یا شماره های بعدی این روزنامه خواهد آمد. به عنوان یکی از اولین خوانندگان و حامیان شهروند و دوستدار واقعی استقلال این هفته نامه از احزاب سیاسی و غیر سیاسی (چه اپوزیسیون و چه حکومتی) و ایدئولوژی های رایج، وظیفه خود دانستم که از این حرکت پشتیبانی کنم ولی به محض رسیدن به در ورودی «Le Park Banquet
Hall» و دیدن اعلان پشت درهای ورودی واقعاً از کار خودم پشیمان شدم. پشت هر در ورودی اعلانی بود به این مضمون:

«Happy
New Persian Year»

دوستان محترم شهروندی! من واقعاً متاسفم از یادآوری این نکته که عید نوروز تنها متعلق به فارسها نیست.‌ همانطور که اطلاع دارید در همان شنبه شب بیستم مارچ و شبهای بعدی، آذری ها، کردها،گیلک ها و ملیتهای دیگر ایرانی و غیر ایرانی در سطح شهر تورنتو نوروز را چون شما جشن گرفته بودند. در روز اول فروردین علاوه بر ایرانیان، کردهای عراقی و ترکیه و سوریه و مردم افغانستان و تاجیکستان و شمار کثیری از مردم غیر فارس در اقصا نقاط دنیا این عید باستانی را جشن گرفته بودند. من بعید میدانم که دوستان شهروندی از این اخبار بی اطلاع بوده باشند. بر فرض هم که ایشان از این اخبار بی اطلاع بوده اند، دست کم دست اندرکاران محترم این هفته نامه از حضور جمعی از دوستان کرد و آذری و عرب و … در مراسم این شب اطلاع کامل داشتند. پس نصب اطلاعیه هایی با مضمون «مبارک باد سال نو فارسی» جز دهن کجی و بی احترامی به دیگر ملیت های غیر فارس چه معنای دیگری میتواند داشته باشد؟

دوستان عزیز: شما در کشوری زندگی میکنید که اکثریت جمعیت آن مسیحی است ولی با وجود این در تعطیلات کریسمس در ادارات دولتی و غیر دولتی به شدت توصیه و در مواردی به طور اکید گفتن جمله "Merry Christmas" منع شده است و به جای آن از جمله "Happy Holidays" استفاده میشود. این مسئله ساده ای نیست. فرهنگ عامه این مسئله را پذیرفته است که تعدادی از مردم کانادا، ولو در اقلیت،کریسمس را به خاطر میلاد مسیح جشن نمیگیرند. پس گفتن «میلاد مسیح مبارک» نه تنها غلط بلکه توهین است به اعتقادات دیگران؛ به جای آن از جمله «تعطیلات خوش بگذرد» استفاده میشود. جای آن دارد که فرهیختگان ادبی و هنری ما از فرهنگ عامه کشور میزبان چیزهایی یاد بگیرند.

در طول نوزده سال گذشته، خانم آرایشگر و خیلی های دیگر متوجه غلط بودن سئوال " ?
Are You Persian" شدند و به جای آن یاد گرفتند بپرسند "?
Are You Iranian". انتظار من از دوستان محترم شهروندی و دیگر ایرانی های فارس زبان این است که نه تنها این مسئله بلکه بسیاری موارد دیگر انحصارطلبی و برتری نژادی را در مکالمات روزمره، نوشته ها، سخنرانی ها و… مد نظر داشته باشند.

با احترام


 

با تشکر از آقای عباد، حامی همیشگی شهروند، که انتقادشان را  به ما اعلام داشتند. و اما درخصوص نصب اعلان Happy
New Persian Year بر ورودی بیرونی سالن، با توجه به اینکه گردانندگان جشن از ساعت ها پیش در درون سالن حضور داشتند، نصب چنین اعلانی از جانب شهروند نبوده، و به احتمال، مسئولان و صاحبان سالن، که سابقه ی برگزاری جشن نوروز برای ایرانیان را دارند، از اعلان همیشگی شان، برای هدایت میهمانان به محل میهمانی استفاده کرده بودند. مسلماً شهروند، نظر خود را در این خصوص که نوروز جشن همه ی ایرانیان است، به استناد تمام نوشته هایی که تاکنون در شهروند منتشر کرده، اعلام داشته و دوستان عزیزی که متوجه این اعلان شده اند، با علم به کارنامه ی شهروند در این خصوص، نمی بایستی آن را به حساب شهروند می گذاشتند.

در همان شماره ی نوروزی، ۱۹ مارچ ۲۰۰۹ ، در گفت وگوی خانم طاهری همکار شهروند با وزیر آموزش خانم کاتلین وین، کوتاه شده ی یکی از پرسش های او این بود:" با رسمیت یافتن روز ۲۱ مارچ به عنوان نوروز در پارلمان انتاریو در تقویم های مدارس این روز را سال نوی بهایی، زرتشتی و پرشین نوشته اند … می دانم که ایرانی ها را به عنوان پرشین می شناسید ولی… تعدادی از ملیت های ایرانی خود را پرشین نمیدانند و این آنها را خارج از این نامگذاری قرار می دهد در حالی که این سال نو به آنها هم مربوط می شود." البته این پرسش مفصل تر و همراه با توضیح بیشتری برای خانم وزیر بود. همچنین در همان شماره مطلب "نوروز مال کسی نیست" نوشته ی همکارمان بهرام بهرامی نیز نشانگر این است که شهروند نوروز را انحصاری نمی داند، بنابر این چگونه ممکن است شهروند با چنین دیدگاهی، بخواهد موجب آزردگی هموطنانش بشود.

به هرحال، نصب این اعلان، از هر طریق که صورت گرفته باشد، چون جشن شهروند بوده، ما از آن پوزش می خواهیم و در آینده دقت بیشتری در این خصوص خواهد شد.

شهروند