چین، اریتره، ترکیه، ایران و سوریه همچنان ۵ زندان بزرگ جهان برای روزنامه‌نگاران
گویا نیوز: گزارشگران بدون مرز در بیلان جدید خود از آزادی مطبوعات در جهان نوشت، در سال میلادی ٢٠١٣، در جهان ٧١ روزنامه‌نگار به هنگام انجام وظیفه خود جان باخته‌اند. مناطقی که در آن‌ها بیشترین کشته‌ها ثبت شده‌اند به ترتیب آسیا (٢۴تن)، خاورمیانه و آفریقای شمالی ( ٢٣ تن) است. همچنین دست‌کم ١٧٨ روزنامه‌نگار تا امروز در زندان به‌سر می‌برند. چین، اریتره، ترکیه، ایران و سوریه به مانند سال پیش ۵ زندان بزرگ جهان برای روزنامه‌نگاران هستند. از آغاز سال میلادی ٢٠١٣، ٧۶ فعال رسانهای در ایران بازداشت شده‌اند.
روزنامه نگارکشته شده: ٧١ (٪٢٠-)
بازداشت و زندانی شده: ٨٢۶ (٪۶-)
مورد تعرض و تهدید قرار گرفته: ٢١۶٠(٪٩+)
ربوده شده: ٨٧ (٪١٢٩)
مجبور به ترک کشور شده: ٧٧ (٪۸+)
همکار رسانه کشته شده: ۶
شهروند خبرنگار- وب‌نگار کشته شده: ٣٩ (٪۱۷-)
وب‌نگار و شهروند وب‌نگار بازداشت شده: ١٢٧ (٪۱۲-)
روزنامه نگاران کشته شده:
٢٧٪ در مناطق جنگی کشته شده‌اند، ٨٪ روزنامه‌نگار مستقل بوده‌اند، ۴٪ زن بوده اند، ٣٧٪ روزنامه‌نگار مطبوعات،٣٠٪ خبرنگار رادیو و ٣٠٪ تلویزیون و ٣٪ همکار رسانه‌های اینترنتی بوده‌اند.
کشته شدن روزنامه‌نگاران در آفریقای سیاه، با ده کشته نسبت به ٢١ روزنامه‌نگار کشته شده در سال ٢٠١٢ ، کاهشی چشم‌گیر داشته است. این کاهش به دلیل کمتر کشته شدن روزنامه‌نگاران (٧ تن) درسومالی است، سال گذشته در این کشور ١٨ روزنامه‌نگار کشته شده بودند. در قاره آمریکا شاهد کاهشی نامحسوس هستیم، تعداد روزنامه‌نگاران کشته شده به هنگام انجام وظیفه خود، از ١۵تن در سال ٢٠١٢ به ١٢ نفر در سال ٢٠١٣ رسیده است. سوریه، سومالی و پاکستان در میان پنج کشور پر مرگ برای روزنامه‌نگاران شانه به شانه‌ی هم ایستاده‌اند. دو کشور هند و فلیپین فهرست پنج کشور قتل‌گاه روزنامه‌نگاران را تکمیل می‌کند.
کشورهای برزیل و مکزیک می‌توانند به عنوان اعضای علی‌البدل این گروه به شمار روند. با آن که در برزیل تعداد کشته شدگان به همان میزان سال پیش، ۵ تن است، در مکزیک ٢ روزنامه‌نگار به قتل رسیده‌اند، اما سه تن دیگر ناپدید شده‌اند. از یک سال پیش با به قدرت رسیدن حزب انقلابی قانون اساسی، فشار مراکز قدرت بر رسانه‌ها افزایش و پدیده خودسانسوری بیشتر شده است، متأسفانه علت کمتر شدن قتل‌ها در این کشور نیز همین است.
اکثریت کشته شدگان در سال ٢٠١٣ روزنامه‌نگاران مطبوعات بوده‌اند
کمتر از یک سوم از کشته شدگان در مناطق جنگی جان باخته‌اند. از این میان می‌توان به روزنامه‌نگاران سوری و داغستانی(منظقه داغستان -روسیه) اشاره کرد. دیگر کشته شدگان به هنگام اطلاع رسانی از عملیات انتحاری (در ایالت چتیسگر در هند، بلوچستان در پاکستان)، باندهای جنایات سازمان یافته و یا شبه نظامیان اسلام‌گرا به قتل رسیده‌اند.
کریستف دو لوار دبیر اول سازمان گزارشگران بدون مرز در این باره اعلام کرد:«کاهش نسبی تعداد روزنامه نگاران کشته شده در سال ٢٠١٣، متأسفانه نشانگر بهبود آزادی اطلاع‌رسانی نیست. این کاهش با صعود نجومی تعداد روزنگاران ربوده شده و افزایش تهدید و تعرض به روزنامه‌نگاران جایگزین شده است.
«در آستانه هفتمین سالگرد تصویب قعطنامه١٧٣٨ شورای امنیت سازمان ملل و درحالی که قوانین بین‌المللی تازه‌ای به موازین موجود حفاظت از روزنامه نگاران اضافه شده است، مبارزه علیه مصونیت از مجازات باید به اولویت جامعه جهانی بدل شود.»
تعداد روزنامه‌نگاران کشته شده به هنگام انجام وظیفه اطلاع رسانی در سال ٢٠١٣ نسبت به سال گذشته ٢٠٪ کاهش داشته است. سال ٢٠١٢ با ٨٨ کشته و افزایش ٣٣ درصدی کشتگان، سالی مرگبار بود. یادآور می‌شویم که ۶٧ تن در سال ٢٠١١، ۵٨ تن در سال ٢٠١٠، ٧۵ تن در سال ٢٠٠٩ و ۶٠ نفر در سال ٢٠٠٨ ، کشته شده بودند. افزایش مشهود تهدید و تعرض علیه روزنامه‌نگاران از سوی گروه‌های غیر حکومتی و یا قوای انتظامی، کاهش کشته شدگان در سال ٢٠١٣ را نامشهود کرده است.
در سال ٢٠١٣ روزنامه‌نگاران به شکل نظام‌مند از سوی نیروهای انتظامی در ترکیه به هنگام اعتراضات میدان تقسیم، مورد حمله قرار گرفتند، این امر با کمی تعدیل در روزهای آخر سال در اوکراین تکرار شد. «بهار برزیل» همراه با ١٠٠ مورد خشونت علیه روزنامه‌نگاران همراه شد که بیشترین موارد از سوی پلیس نظامی ضد شورش انجام گرفت. در کلمبیا و مکزیک نیز امواج اعتراضی با فضای سرکوبی مشابه روبرو شدند. فعالان رسانهای در خط نخست تکان های سیاسی و یا جنگ میان مذاهب بودند که ناامنی آفریدند و مصر و لیبی و عراق را لرزاندند.
یکی از شاخص‌های سال ٢٠١٣ ، افزایش تعداد روزنامه‌نگاران ربوده شده است) ٧٨ مورد نسبت به ٣٨ مورد در ٢٠١٢). اکثریت این موارد در خاورمیانه و افریقای شمالی (٧١ مورد) روی داده‌اند و سپس در افریقای سیاه (۱۱مورد).
امسال تنها ۴٩ روزنامه‌نگار در سوریه و ١۴ تن دیگر در لیبی ربوده شدند. درسوریه در سال ٢٠١٣ روزنامه‌نگارربایی هم شتاب و هم شکلی نظام‌مند یافته است. روزنامه‌نگاران خارجی از سوی رژیم و گروه‌های اسلام‌گرا همچون «حکومت اسلامی عراق و شام» و جبهه النصره هدف قرار می گیرند، با این وجود همکاران سوری آن‌ها بیشتر در معرض خطر قرار دارند. دست کم ١٨ گزارش‌گر رسانه‌های خارجی و ٢٢ فعال رسانهای سوری ناپدید شده و یا به گروگان گرفته شده‌اند.
خشونت و عدم امنیت، همچنان عامل اصلی تبعید تعداد بیشتر از روزنامه‌نگاران است. در سال ٢٠١٣ خشونت و جنگ در سوریه بانی دست کم خروج ٣١ روزنامه‌نگار از این کشور شده است. بسیاری از آن‌ها بدون داشتن هیچ پشتوانه مالی هم‌اکنون در ترکیه، مصر، اردن، و لیبی بسر می‌برند.
این روزنامه‌نگاران تبعیدی در مصر متهم به هواداری از اخوان المسلمین می‌شوند و یا قربانی برخوردهای نژادپرستانه، از سوی ماموران امنیتی اردنی بازجویی می‌شوند، و یا هواداران اسد در لبنان آن‌ها را تهدید می‌کنند.
در ایران با وجود انتخاب کاندیدای میانه رو حسن روحانی در خرداد ماه امسال و با وجود وعده‌های گشایش سیاسی، اما دست‌کم ١٢ فعال رسانهای برای حفظ امنیت خود از سرکوب رژیم تهران مجبور به ترک کشور شده‌اند. خونریزی روزنامه‌نگاران در سومالی ادامه دارد، اکثریت آن‌ها با وجود قربانی احساسات قوم‌پرستانه شدن در کنیا، اما ناگزیر به این کشور می‌گریزند.
دست‌کم ١٧٨ روزنامه‌نگار تا امروز در زندان بسر می‌برند. چین، اریتره، ترکیه، ایران و سوریه به مانند سال پیش ۵ زندان بزرگ جهان برای روزنامه‌نگاران هستند.
اگر در چین، اریتره و ایران، تعداد روزنامه‌نگاران زندانی ثابت مانده است در سوریه و ترکیه کاهش یافته است.
خشونت همه جانبه علیه فعالان اطلاع رسانی
افزون بر ٧١ روزنامه‌نگار کشته شده، شلاق مرگ بر ٣٩ شهروند خبرنگار و وب‌نگار نیز فرود آمده است. (۴٧ نفر در سال ٢٠١٢ ) از این میان سوریه باز در صدر جدول قرار دارد، که زنان و یا مردان شهروند خبرنگار با عکس و فیلم و نوشته کار سنگین اطلاع رسانی را بر عهده گرفته‌اند.
کریستف دو لوار دبیر اول سازمان گزارشگران بدون مرز در سخنرانی خود در برابر جلسه ویژه شورای امنیت سازمان ملل تحت نام «از روزنامه‌نگاران حفاظت کنیم» در تاریخ ١٣ دسامبر ٢٠١٣ با تأکید بر تشدید مبارزه با مصونیت از مجازات، خواهان، بسط موازین پیش‌بینی شده در قعطنامه ١٧٣٨ شورای امنیت به همه‌ی «فعالان عرصه اطلاع رسانی» شد.
دبیر اول سازمان گزارشگران بدون مرز، خواهان افزودن تبصره‌ای به ماده ١٨ اساسنامه دیوان کیفری بین‌المللی در تعریف جنایات جنگی شد، «حمله عامدانه علیه روزنامه‌نگاران» نیز باید به عنوان جنایات جنگی محسوب شود. وی همچنین خواهان تشکیل کارگروهی از متخصصان مستقل یا کارگروهی تحت هدایت دبیر اول سازمان ملل متحد شد. و وظیفه این کارگروه را «ملزم ساختن دولت‌ها به انجام تعهدهای خود برای تحقیق و بررسی و اقدام قضایی بی‌طرفانه و مؤثر در رابطه با خشونت علیه روزنامه‌نگاران» تعریف کرد. دبیر اول سازمان همچنین اعلام کرد که گزارشگران بدون مرز از دولت‌های عضو سازمان ملل متحد می‌خواهد روند حمایت و انتقال فعالان رسانهای و مدافعان حقوق بشر تهدید شده در کشور خود را تسهیل کنند، این امر مستلزم راه‌یافتی برای هشدار مشخص در این باره است.
۵ کشور مرگبار برای روزنامه‌نگاران
سوریه قبرستان فعالان اطلاع رسانی با دست کم ١٠ روزنامه‌نگار و ٣۵ شهروندخبرنگار کشته شده. در سوریه بارش سهمگین سرکوب خونین رژیم بشار اسد بر سر مردم و فعالان اطلاع رسانی ادامه دارد. قربانیان بیش از پیش هدف حمله‌های جهادی‌های القاعده، قرار می‌گیرند که هر فعال رسانهای را جاسوس و یا کافر اعلام می‌کنند. سال ٢٠١٣ در مناطق «آزاد شده» نیز جنایت علیه روزنامه‌نگاران با ترور روزنامه‌نگار سوری محمد سعید و اعدام روزنامه‌نگار عراقی یاسر فیصل ال‌جمیلی، به ثبت رسید.
هند با ٨ روزنامه‌نگار کشته شده، یکی از بی سابقه‌ترین موج‌های خشونت علیه روزنامه‌نگاران را به ثبت رساند. باندهای مافیایی، گروه‌های سیاسی مخالف و پلیس عاملان اصلی قتل‌ها هستند.
فلیپین، نیز با ٨ روزنامه‌نگار کشته شده به شکل واحد و از سوی افراد «ناشناس» سوار بر موتور رکوردی دیگر از قتل روزنامه‌نگاران در این کشور به دست آورد.
روزنامه‌نگاران کشته شده در سومالی قربانی اسلام‌گرایان گروه الشباب هستند. کشتار عامدانه روزنامه‌نگاران جو رعب و وحشت خفقان آوری را در میان جامعه رسانهای به وجود آورده است.
در پاکستان ٧ روزنامه‌نگار کشته شده جان خود را برای اطلاع رسانی به شهروندان کشورشان از دست دادند. با آنکه بیشترین خشونت‌ها علیه روزنامه‌نگاران در مناطق قبائلی و بلوچستان انجام می‌گیرد، اما کشتار روزنامه‌نگاران تنها در انحصار افراط‌گرایان این دو منطقه نیست. دو روزنامه‌نگار کشته شده در کراچی این شهر را به یکی از خطرناک‌ترین شهرهای پاکستان بدل کرده است. مقامات فاسد محلی و پلیس اصل مصونیت از مجازات آزادی اطلاع رسانی در این کشور را به خطر انداخته اند.
۵ زندان بزرگ جهان برای روزنامه‌نگاران
چین
چین به شکل رسمی صد فعال رسانهای را در بند کرده است. ٣٠ روزنامه‌نگار و ٧٠ وب‌نگار زندانی و این به جز ربوده‌شدگان و یا بازداشتی‌های بی نام و نشان در «زندان سیاه» است. سیاست سرکوب در چین برای مهار اطلاعات و اطلاع رسانی هر روز تشدید می‌شود.
اریتره
برای ٢٨ روزنامه‌نگار در زندان، اریتره جهمنی است. یازده تن از آن‌ها که در سال ٢٠٠١ بازداشت شده‌اند تا امروز در برابر دادگاه قرار نگرفته‌اند. بزرگترین زندان آفریقا برای روزنامه‌نگاران، یکی از آخرین دیکتاتوری‌های اقتدارگرا در جهان است. روزنامه‌نگاران در سلول‌های انفرادی زیر زمینی نگاه‌داری می‌شوند و با بدرفتاری و یا در فراموشی می‌میرند. تاکنون دست کم هفت روزنامه‌نگار در بازداشت مخفی یا خودکشی کرده‌اند و یا به علت بیماری فوت کرده‌اند.
ترکیه
در ترکیه سرزمین روزنامه‌نگاران نابرخوردار از اصل برائت، دست کم ٢٧ روزنامه‌نگار و ٢ همکار رسانهای زندانی هستند. اصلاح قانون و آغاز مذاکره با شورشگران کرد، تا امروز بانی تغییر زیادی نبوده‌اند. ترکیه با وجود نهادهای دمکراتیک و رسانه‌های کثرت گرا در عین حال با اقدام‌ها قضایی امنیتی که گاه به توهم توطئه تکیه می‌کند، یکی از زندان های بزرگ جهان است. این تناقض آزادی اطلاع رسانی را در این کشور با خطر جدی رودرو کرده است.
ایران
ایران ۲۰ روزنامه‌نگار و ۵١ وب‌نگار زندانی دارد. در تاریخ ٢۵ خرداد حسن روحانی نامزد محافظه‌کار میانه‌رو با وعده تغییرات جدی در کشور، با بیش از ۵١ درصد آرا در دور اول انتخابات به ریاست جمهوری ایران برگزیده شد. با وجود وعده گشایش و آزادی تعدادی از زندانیان سیاسی، از جمله چند روزنامه‌نگار، اما اکثریت روزنامه نگاران و وب‌نگاران زندانی که پس از انتخابات پر مناقشه ١٢ خرداد ١٣٨٨، و در پی اعتراضات مردمی بازداشت شده بودند، همچنان در زندان بسر می‌برند. از آغاز سال میلادی ٢٠١٣، ٧۶ فعال رسانهای در ایران بازداشت شده‌اند، که ۴٢ مورد پس از انتخابات خرداد ماه امسال شمارش شده است.
در این مدت ١٧ فعال رسانهای به حبس‌هایی از یک تا نه سال محکوم شده‌اند. ١٢ رسانه توقیف یا مجبور به توقف انتشار خود شده‌اند. رفتار غیرانسانی با زندانیان عقیدتی در زندان‌ها همچنان ادامه دارد. بسیاری از این زندانیان در حالی که به شدت بیمار و در وضعیت خطرناکی بسر می برند، همچنان از حق درمان محروم هستند.
سوریه
سوریه با بیست روزنامه‌نگار زندانی پنجمین زندان بزرگ جهان برای روزنامه‌نگاران است. اگر آهنگ بازداشت از سوی ماموران امنیتی رژیم کند شده است، اما ده‌ها فعال رسانهای همچنان در زندان های نظام در بندند. بخشی از روزنامه‌نگاران ربوده شده نیز زندانی گروه‌های مخالف و به ویژه جهادی‌های اسلام گرا هستند.
