بزرگمرد کوچک اقتصاد کانادا درگذشت/علی شریفیان

مرگ ناگهانی جیم فلاهرتی، وزیر دارایی پیشین، کانادا را بهت زده کرد

 دقایقی از نیمروز پنجشنبه  ۱۰ آوریل گذشته بود که خبر مرگ جیم فلاهرتی، به علت حمله و سکته  قلبی به ناگهان همه دولت مردان و مردم کانادا را در اندوه و بهت و ناباوری فرو برد. فلاهرتی که از سال ۲۰۰۶ مسئولیت خطیر امور مالی را در دولت فدرال بر عهده داشت در در میان خانواده اش در خانه خود در اتاوا، در حالی که  تنها نزدیک به حدود یک ماه ( ۱۸ مارس)  از کناره گیری اش از مقام مهم وزارت دارایی دولت محافظه کاران می گذشت، در سن ۶۴ سالگی درگذشت.

 چند روز بعد استفن هارپر، نخست وزیر دولت فدارال اعلام کرد که جنازه جیم فلاهرتی با تشریفات رسمی در روز چهارشنبه در تورنتو برگزار خواهد شد. این مراسم دیروز با شرکت هزاران نفر از مردم و همینطور شخصیت های کشوری از جمله توماس مولکیر، رهبر ان دی پی، جاستین ترودو، رهبر حزب لیبرال، راب فورد،  شهردار تورنتو، مارک کارنی، رئیس پیشین بانک مرکزی کانادا و بسیاری دیگر از چهره های متشخص سیاسی و اجتماعی برگزار شد. این خبر تأسف آور به سرفصل گزارش های خبری تمام رسانه های کشور تبدیل شد و هنوز جزو خبرهای رسانه های مختلف کاناداست.

بازتاب در گذشت فلاهرتی در میان سیاستمداران و مردم

بعد از ظهر پنجشنبه نمایندگان مجلس عوام کانادا به اتفاق جلسه خود را تعطیل کردند. در کشور حالتی فوق العاده و اندوهبار حاکم شد. خبر درگذشت جیم فلاهرتی که سکان کشتی کانادا را در بحران اقتصادی فاجعه انگیز سال ۲۰۰۸ و بعد از آن در دست داشت و با درایت خود سلامت اقتصاد و موسسات مالی کانادا را به وجهی قابل تحسین در میان تمام کشورهای جهان و حتی در میان هشت کشور صنعتی جهان، حفظ کرده بود، در تمام جهان بازتابی گسترده یافت.  جیم فلاهرتی در صحنه جهانی هم مقام ارزنده و تحسین برانگیزی داشت چنانکه مجله معتبر EUROMoney   در سال ۲۰۰۹ به خاطر موفقیت فلاهرتی در مقابله با بحران اقتصادی ۲۰۰۸ و همینطور کمک های مشورتی او به  وزرای دارایی کشورهای دیگر درباره چگونگی گذار از این بحران، او را به عنوان بهترین وزیر دارایی سال انتخاب کرد. در کانادا استفن هارپر، نخست وزیر دولت فدرال در یک کنفرانس ویژه خبری در سرسرای مجلس اعلام کرد که با خبر شده ام که دوست و همکار نزدیکم جیم فلاهرتی به طرزی ناگهانی درگذشته است. هارپر مرگ ناگهانی وزیر دارایی پیشین کابینه اش را  «شوک وحشتناک»  توصیف کرد و ادامه داد  من از سوی خود و خانواده ام، نمایندگان و اعضای کابینه و همه اعضای پارلمان کانادا و هزاران هزار کانادایی درگذشت فلاهرتی را به همسر و فرزندانش تسلیت می گویم و خاطر نشان کرد ما در روزهای آینده فرصت خواهیم داشت تا به او، خدمات ارزنده و میراث با ارزشش و آنچه در طول سالها کارش برای کانادا کرده، بیندیشیم.

توماس مولکیر، رهبر ان دی پی، اپوزیسیون رسمی دولت فدرال محافظه کاران در همان بعد از ظهر پنجشنبه در پارلمان کانادا با خبرنگاران صحبت کرد. مولکیر که آشکارا می لرزید در قسمتی از سخنان خود درباره درگذشت ناگهانی فلاهرتی او را «شخص شریفی خواند.» و با صدایی که در آن اندوه عمیقی موج می زد او را «مردی با شخصیتی محکم و استوار» توصیف کرد و ضمن تسلیت به خانواده فلاهرتی و همه کانادایی ها گفت: «همه ما فقدان او را به خوبی احساس می کنیم.»

جاستین تردو، رهبر حزب لیبرال در پیوند با درگذشت فلاهرتی غروب روز پنجشنبه بیانیه ای کوتاه منتشر کرد. ترودو در این بیانیه ضمن یادآوری کناره گیری او از سیاست، فلاهرتی را سیاستمداری توصیف کرد که فداکارانه به کانادا خدمت های ارزشمندی کرده است. در قسمت دیگری از این بیانیه ترودو هم فقدان فلاهرتی را به «کریستین» همسر او و خانواده اش تسلیت گفته است.

راب فورد، شهردار تورنتو در بیانیه کوتاهی که خود آن را در شهرداری شهر خواند در حالی که به شدت بغض کرده بود و اشک در چشمانش حلقه زده بود، فلاهرتی را «قهرمان مردم» خواند و یادآور شد اگر تلاش های فلاهرتی نبود، امروز کانادا در صحنه جهانی در جایگاهی که هست، نمی بود. راب فورد خاطر نشان کرد که کوشش های فلاهرتی کانادا را در دوران بحران گسترده سال ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ از سقوط مالی نجات داد.

خانم کاتلین وین ، نخست وزیر انتاریو، خانم پگی نش، نماینده ان دی پی، باب رای، نخست وزیر پیشین انتاریو، نماینده پارلمان و رهبر موقت حزب لیبرال، مایکل ایگناتیف، رهبر پیشین حزب لیبرال، دنی کودر، شهردار تورنتو، خانم کریستی کلارک، نخست وزیر بی سی، خانم آلیسون ردفورد، نخست وزیر پیشین آلبرتا و بسیاری دیگر از سیاستمداران کانادا درباره مرگ نابهنگام جیم فلاهرتی عکس العمل هایی داشته و مرگ او را فقدان بزرگی برای کانادا و خانواده این ایرلندی تبار پرکار قلمداد کردند.

بررسی کارنامه ۸ساله جیم  فلاهرتی در سمت وزیر دارایی کانادا

در مدت یک هفته ای که از مرگ بزرگمرد کوچک اقتصاد کانادا گذشته، مقالات و بررسی های زیادی درباره او، شخصیت بارزش در صحنه سیاسی کانادا و نقش مهمی که در ثبات اقتصادی کشور داشته، به وسیله تحلیلگران، روزنامه نگاران و کارشناسان امور سیاسی و اقتصادی نوشته و منتشر شده است. رکس مورفی، روزنامه نگار، تحلیلگر سیاسی و برنامه ساز شبکه سی بی سی، برنامه ی پرشنونده و مشهور رادیویی روز یکشنبه خود  Cross Country Check Up    را   در روز یکشنبه ۱۳ آوریل به جیم فلاهرتی، زندگی و کارنامه او اختصاص داد. ده ها نفر از مردم عادی و همینطور دست اندرکاران امور سیاسی در تماس های تلفنی خود با این برنامه نظراتشان را درباره فلاهرتی و کار او با رکس مورفی در میان گذاشتند. اکثریت قریب به اتفاق نظراتی که در این برنامه ارائه شد، ستایش آمیز و همراه با تشکر و سپاس از سیاستمداری بود که از سال ۲۰۰۶ تا اواسط مارس ۲۰۱۴، به مدت ۸ سال در مهمترین مقام دولتی کابینه دولت فدرال، به عنوان وزیر دارایی و امور مالی به کانادا و کانادایی ها خدمت کرد. از نظر محافظه کاران، این حزب یکی از مهره های کلیدی خود را از دست داده است و به عقیده بسیاری با توجه به تجاربی که فلاهرتی در زمان صدراتش در وزارت دارایی انتاریو داشت، بهترین وزیر کابینه دولت هارپر بود که به درستی مقام وزارت دارایی به او سپرده شده بود. این ایرلندی تبار سخت کوش توانست به خوبی کانادا را از بحران اقتصادی عبور دهد. فلاهرتی با تزریق بیش از ۵۰ میلیارد دلار به سیستم مالی، سبب رونق اقتصادی کشور در دوران رکود شد و بعد با هوشمندی ستودنی خود این کسری بودجه کلان را که در سال مالی ۲۰۱۱ – ۲۰۱۰ به حدود ۵۵ میلیارد رسید، با برنامه ریزی صرفه جویانه جبران کرد. به گونه ای که در آخرین بودجه ای که امسال به مجلس داد بر حسب محاسبات، سال مالی آینده ۲۰۱۵ – ۲۰۱۴ کسری بودجه مالی کشور رفع خواهد شد. در این جا یادآوری یک نکته اساسی ضروری است. در سالهای دهه ۱۹۹۰ پل مارتین، نابغه اقتصاد و تجارت کانادا که در سال ۲۰۰۳ جانشین ژان کریتین شد، با طرح خود موسوم به «کتاب قرمز»، توانست به عنوان وزیر دارایی کابینه دولت لیبرال به نخست وزیری کریتین کسری بودجه کلانی که از دوران برایان مالرونی باقی مانده بود، جبران کند و کانادا بعد از حدود یک دهه اضافه بودجه پیدا کرد. مارتین کنار رفت و اما در سال ۱۹۹۵  به رغم مخالفت بسیاری ژان کریتین حاضر نشد اجازه بدهد بانک های کانادا همانند بانک های آمریکا بدون توجه به مقررات و آیین نامه های وضع شده به وسیله دولت در زمینه سرمایه گذاری و پرداخت وام های شخصی، تجاری و وام خرید خانه کار کنند و همین اقدام حساب شده کریتین ساختار سیستم بانکی کانادا و موسسات مالی کشور را به هنگام رسیدن بحران  اقتصاد جهانی از صدمات عمیق محفوظ داشت و جیم فلاهرتی توانست با دستان باز دست به اقدامات لازم بزند.

از مهمترین دست آوردهای فلاهرتی بخشودگی مالیاتی کامل برای معلولان است. این بخشودگی به خانواده های معلولین اجازه داده برای تامین امنیت مالی آینده آنها بدون محدویت پس انداز کنند. در آخرین بودجه ای که فلاهرتی عرضه کرد، طرح   Split Income Tax  را مطرح کرد. بر اساس این طرح که با مخالفت هارپر روبرو شد، فلاهرتی قصد داشت که در آمد هر فرد از افراد خانواده جداگانه محاسبه شود و مالیات بر در آمد بر جمع در آمد مثلا یک زن و شوهر تعلق نگیرد. اگر این کار عملی می شد خانواده های طبقات متوسط پول بیشتری از کاری که می کردند برایشان باقی می ماند. بالا بردن مقدار پس اندازهای بازنشستگی سالانه  بدون پرداخت مالیات هم بی شک اقدام قابل تحسین فلاهرتی برای آسایش بیشتر مردم کانادا در زمان بازنشستگی بوده است. این طرح همچنین سبب  شد، بانک ها بتوانند نقدینگی بیشتری داشته باشند و با به جریان انداختن این نقدینگی به رونق اقتصادی کمک کنند. کار دیگر فلاهرتی این که سکه یک سنتی (پنی) را از سکه های در گردش کانادا به خاطر مخارج تولید بیش از ارزشش، حذف کرد.

نگاهی به زندگی و کارنامه سیاسی جیم فلاهرتی

جیمز مایکل «جیم» فلاهرتی در ۳۰ دسامبر ۱۹۴۹ در لاشین کبک در یک خانواده متوسط ایرلندی تبار زاده شد. این خانواده هشت فرزند دارند و فلاهرتی فرزند ششم خانواده است. با وجود قد کوتاهش از نوجوانی هاکی بازی می کرد و از عاشقان این ورزش سنتی و ملی کانادا بود. زمانی که در سال آخر دوره متوسطه خود در مدرسه لویولای مونترال درس می خواند به خاطر مهارتش در بازی هاکی از دانشگاه مشهور پرینستون نیوجرسی در آمریکا بورس تحصیلی دریافت کرد. در این دانشگاه در رشته هنر تا مقطع لیسانس (کارشناسی) درس خواند. بعد تحصیلات خود را در مدرسه حقوق  Osgood Hall دانشگاه یورک انتاریو در رشته حقوق ادامه داد و مدرک  لیسانس (کارشناسی) گرفت. جیم فلاهرتی تا پیش از این که رسما در سال ۱۹۹۵ به کار سیاست بپردازد، مدت بیست سال به عنوان وکیل مشغول به کار بود. در این سال به عنوان نماینده حزب محافظه کاران پیشرو انتاریو به مجلس قانونگذاری این استان راه یافت. درسال ۱۹۹۷ در کابینه مایک هریس به وزارت کار منصوب شد. بعد از کار در این وزارتخانه و کار در پست های مهم دیگر کابینه هریس در سال ۲۰۰۱ به وزارت دارایی رسید. بعد از کناره گیری هریس، او دوبار کاندیدای رهبری حزب شد که هر دو بار از ارنی ایوز شکست خورد. وقتی انتخابات ۲۰۰۶ فدرال اعلام شد، او از مقام خود در کابینه دولت انتاریو استعفاء داد و در آن انتخابات از حوزه ویت بی – اشاوا در انتاریو کاندیدای محافظه کاران فدرال برای مجلس عوام شد. همراه با پیروزی محافظه کاران در این انتخابات، فلاهرتی هم به نمایندگی برگزیده شد. استفن هارپر رهبر محافظه کاران فدرال هم در کابینه خود پست مهم وزارت دارایی را به او سپرد و از آن زمان تا موقعی که روز ۱۸ مارس، پس از عرضه نهمین بودجه دولت فدرال از مقام خود و از نمایندگی خود از حوزه ویت بی – اشاوا استعفاء داد، به عنوان وزیر دارایی کار کرد و از نظر طول مدت کار به عنوان وزیر دارایی، در تاریخ دولت های کانادا، رکورددار است.  فلاهرتی مدتها از یک بیماری دردناک پوستی رنج می برد اما در زمان کناره گیری اش اعلام کرد که به خاطر بیماریش از مقامش استعفاء نمی دهد. برای تخفیف دردهای  این بیماری نادر که از هر ۴۰ هزار نفر یک نفر ممکن است به آن دچار شود، یکی از راه های مقابله ی رایج استفاده مرتب از ماده دارویی «استروید» است. گفته می شود استفاده دراز مدت از این دارو اختلالات زیادی در همه اعضای بیمار و از جمله کارکرد قلب بیمار ایجاد می کند.

خانم کریستین الیوت، بیوه فلاهرتی نماینده مجلس انتاریو از حوزه ویت بی – اشاواست و از جیم فلاهرتی سه فرزند پسر هم به یادگار مانده است.