سهیل پارسا و “مدرن تایمز” از نگاهی دیگر

چند تن از هنرمندان، نویسندگان و استادان دانشگاه به کوتاهی از کمپانی مدرن تایمز و کار سهیل پارسا گفته اند.

 

دکتر سینتیا اشپرگر، استادیار و مدیر مدرسه تئاتر دانشگاه رایرسون

“I have a great deal of respect for The Modern Times company and its beautiful productions that are relevant, original, inter-cultural and authentic. While such praise could perhaps be bestowed on a few other companies there is no company in Toronto which has been more INCLUSIVE in its casting. Soheil Parsa has not just paid lip service or exacted tokenism to non-traditional casting but has actually practiced it. In this and its artistic approaches Modern Times is true to its name. Heartfelt congratulations on your 25^th  Anniversary!”

Cynthia Ashperger, PhD

Associate Professor

Program Director – Acting

Ryerson Theatre School, FCAD

Ryerson University

من احترام زیادی برای گروه مدرن تایمز و محصولات زیبایش که بجا، بدیع، بینا‌فرهنگی‌ و اصیل میباشند، قائلم. هر چند این تمجید را شاید بتوان نثار چند گروه نمایشی دیگر هم کرد، هیچ گروهی در تورونتو نیست که در انتخاب بازیگر به این اندازه در برگیرنده و فراگیر باشد. سهیل پارسا تنها در حرف یا برای ظاهر سازی به رویکرد غیر سنتی‌ در گزینش بازیگران نپرداخته است بلکه به آن عمل کرده است. در این مورد و در رویکرد‌های هنری ا‌ش، مدرن تایمز (دوران مدرن) حقیقتاً به نامش وفادار بوده است. تبریکات صمیمانه من به مناسبت ۲۵امین سالگرد!

***

اتوم اگویان، کارگردان برجسته ی سینما و تئاتر کانادا

“Over the years, Modern Times Stage Company has provided some of the most vivid and impressionable theatre I have seen in this city.  I have always been amazed by the harnessing of dramaturgical intelligence with an arresting visual design.  Particular emphasis has always been placed on the excellent work with actors, and the productions have often soared into a beautiful harmony of playfulness and deep cultural exploration.  I applaud the company on its 25^th Anniversary and thank them for the tremendous gift they have brought to Toronto”

 Atom Egoyan, Canadian Film and Stage Director

در طول این سالیان، گروه نمایشی مدرن تایمز تعدادی از درخشان‌ترین و اثرگذار‌ترین نمایش‌هایی‌ را که در این شهر دیده‌ام ارائه کرده است. در مشاهده کار آنها، من پیوسته از مهار کردن و بهره برداری از ذکاوت نمایشی با یک طرّاحی بصری گیرا شگفت زده شده ام. در این کارها همواره تاکید ویژه‌ای بر کار فوق‌العاده با بازیگران شده است و محصولات هنری این گروه اغلب به سوی یک هماهنگی زیبا بین بازیگوشی و مکاشفه عمیق فرهنگی‌ اوج گرفته اند. من این گروه را در ۲۵امین سالگردش تشویق می‌‌کنم و از آنها به خاطر هدیه بی‌نظیری که به تورونتو آورده اند تشکر می‌‌کنم.

 

***

 

پیتر فاربریج، بازیگر برجسته ی تئاتر کانادا و همکار سهیل پارسا در تولیدات و بنیانگزاری کمپانی مدرن تایمز

I feel quite blessed to have been a part of this adventure for the past 25 years and especially for my long connection with Soheil. Soheil gave me freedom to explore theatre in ways that would not have been possible if our paths hadn’t crossed 29 years ago; as an actor, to have had another culture of theatre opened up to me has been a gift for which I will always give thanks. My thanks also to the Shahrvand for their support of the company, and to the audience from the Persian community who have come and enjoyed our work. It has been such a pleasure to perform for you over the years.

Peter Farbridge

من از اینکه در ۲۵ سال گذشته بخشی از این حکایت ماجراجویانه بوده‌ام احساس خوشبختی‌ و سعادت می‌‌کنم، به خصوص به خاطر ارتباط دیرینه‌‌ام با سهیل. سهیل به من آزادی داد که در تئاتر به شکلی‌ کاوش کنم که اگر ۲۹ سال پیش مسیرمان تلاقی نمی‌‌کرد برایم امکان پذیر نبود. به عنوان یک بازیگر، باز شدن فرهنگ دیگری از تئاتر به روی من همچون هدیه‌ای بوده است که من همیشه به خاطرش سپاسگزار خواهم بود. من همچنین از نشریه شهروند بابت حمایت از گروه ما و از جامعه ایرانی‌ که به تماشای کارهای ما آمده اند و از آنها لذت برده‌اند بسیار سپاسگزارم. اجرای نمایش برای شما در طی‌ این سالیان بسیار  لذت بخش بوده است.

***

 

ریک نالز، نشریه “نقد و بررسی تئاتر کانادا”

“The work of Modern Times Stage Company is stunning in its simplicity, clarity, and power. Modern Times is one of the most important theatre companies in the country right now, presenting the best of a new, intercultural Canada to the country and the world. Soheil Parsa, a modest man but one of the country’s best directors, is a national treasure. ”

Ric Knowles, Canadian Theatre Review

کار گروه نمایشی مدرن تایمز از نظر سادگی‌، روشنی و قدرتش به راستی‌ تکان دهنده است. مدرن تایمز یکی‌ از مهم‌ترین گروه‌های نمایشی حال حاضر کشور می‌‌باشد و بهترین وجهه کانادای جدید و چند فرهنگی‌ را به کشور و دنیا ارائه می‌‌دهد. سهیل پارسا، مردی که در عین فروتنی یکی‌ از بهترین کارگردانان این کشور می‌‌باشد، به راستی‌ یک گنجینه ملی‌ است.

***

نیلوفر بیضایی، نمایشنامه نویس و کارگردان تئاتر، فرانکفورت

سهیل پارسا را از سالهای دور نوجوانی ام از طریق صدایش می شناختم. به خانه مان زنگ می زد و با صدایی مهربان می گفت:”سهیل پارسا هستم. می توانم با آقای بیضایی صحبت کنم؟” او آن زمان دانشجوی تئاتر بود و از شاگردان پدرم، و من نوجوانی بودم که با وجود دغدغه های بسیار هنوز راه مشخصی در زندگی ام نرفته و نیافته بودم. سالها بعد از طریق تئاتر مرا یافت و دقیقا نمی دانم آیا به دنبال شماره ای از “آقای بیضایی” می گشت یا تماسش با من دلیل دیگری داشت. اما این بار می دانستم که سالهاست در کانادا یک کمپانی تئاتر دارد و به طور حرفه ای تئاتر کار می کند و او نیز می دانست که من در اروپا یک گروه تئاتر دارم و کارگردانی می کنم و نمایشنامه می نویسم. یادم است که از مشکلات کار تئاتر به زبان فارسی و برای مخاطب پراکنده ی ایرانی برایش گفتم و همچنین از وابستگی ام به این زبان که باعث می شد علیرغم تسلطم به زبان آلمانی به سختی های کار تئاتر فارسی زبان در تبعید تن دهم. همچنین به یاد می آورم که او از راه طولانی و سختی که طی کرده تا بتواند جایگاه خود را در تئاتر کانادا تثبیت کند، برایم گفت. ارتباط ما ادامه پیدا کرد و من همیشه دوست داشت بتوانم کاری از او ببینم. او نیز می گفت که دلش می خواهد کاری از من ببیند تا اینکه یک بار از من پرسید آیا مایلم نمایشی از خودم را در کانادا اجرا کنم. گفتم آری و او کار را پی گرفت تا سرانجام در سال ۲۰۰۹ ارتباط مرا با جشنواره ی هنری در تورنتو برقرار کرد و امکان دعوت نمایش “بوف کور” من به تورنتو فراهم شد. رفتن به تورنتو افق های جدید را در کار تئاتر من به وجود آورد و سرآغازی شد بر اجرای کارهای دیگرم در کانادا و آمریکا و من از این بابت از او بسیار ممنونم. آنچه در تورنتو مرا بسیار به وجد آورد و تحسین مرا برانگیخت، دیدن کاری بود از او. کاری که با عده ای جوان مشتاق کار تئاتر درباره ی فروغ فرخزاد در مدت کوتاه کارگردانی کرده بود. همیشه زمانی که یک تئاتر خوب می بینم، احساس خوشبختی می کنم و از شدت خوشحالی اشک در چشمانم جمع می شود. همین حال را بعد از دیدن کار بسیار خوب او داشتم. سهیل پارسا برای اینکه سهیل پارسا شود، بسیار تلاش کرده و حاصل این تلاش در کارش دیده می شود. به قول خودش در تئاتر راه میان بر وجود ندارد. او توانست تئاتر ایران را به کانادایی ها معرفی کند و در عین حال در تئاتر غرب هم نوآوری کند. پس سالگرد تاسیس کمپانی مدرن تایمز را که به همت و تلاش او و همراهانش توانسته جایگاهی اینچنین در تئاتر کانادا بیابد، با هم جشن بگیریم و به احترام او و هنرمندانی که از پس اینهمه سختی و تلاش سربلند بیرون آمده اند، از جا برخیزیم و کف بزنیم. تولد تئاترت مبارک، همکار مهربان و پر تلاش من.

***

دکتر رامین جهانبگلو، استاد فلسفه دانشگاه یورک:

سهیل پارسا از پرتوان‌ترین و شاخصترین کارگردانان تئاتر در جامعه ایرانیان خارج از کشور است. مؤلفه های موجود در آثار او ویژگی هایی را شامل میشوند که از منظری فلسفی و به مثابه ی هنری بهت زده از فجایع انسانی، مسائل عصر ما را صورتبندی و نقد میکنند.

نمایشنامه های سهیل پارسا می کوشند تا با فرم و زبان دراماتیک خاص خود، خودآگاهی انسانی از وضعیت اسفبار خویش در دنیای امروز را مطرح کنند. بدیهی است که رویکرد سهیل پارسا به مسائل انسان و دغدغه های عمیقاً فلسفی اش خاستگاه و منظری زیباشناختی دارند که قلمرو ناممکن را تجربه میکند. سهیل پارسا تنها اصالت تئاتر را بیانِ بیان ناپذیری امر ناممکن میداند و معتقد است که تنها از طریق چنین بیانی میتوان خلاء معنایی دنیای امروز را نشان داد. هنر پارسا هیچگاه با معنای ثابتی رو در رو نمیشود که از قبل در بطن نمایشنامه نهفته است، بلکه میخواهد به حوزه هایی ناشناخته از بیان دست یابد و قلمروهای ناممکن را کشف کند. رویکرد سهیل پارسا به هنر تئاتر به مثابه پیوند درونی میان امرِ دست نیافتنی و رمزگشایی است. در واقع، در تئاتر سهیل پارسا تحول مهم و بنیادینی ایجاد می شود. تحولی که اثر را به مثابه ی امری خودبنیاد، از کارکرد ایدئولوژیک رهایی می بخشد. بدین گونه پارسا درصدد بیرون کشیدن “پیامی” از درون نمایشنامه‌هایی‌ چون حلاج، “در انتظار گودو” و “بخشش” نیست. هدف او رفتن راهی‌ برای رسیدن به محتوای حقیقی‌ اثر است. تئاتر سهیل پارسا با تولید پرسشی مداوم، از هرگونه پاسخ قطعی پیشگیری می کند. نیچه میگفت: «نجات ما در آفریدن نهفته است نه در دانستن.» شاید بتوان گفت که در طول ۲۵سال گذشته تمامی‌ کوشش تئأتری سهیل پارسا در جهت تأکید بر جوهر آفرینندگی و معما بودنِ هنر بوده است.

***

 

مهرانگیز کار، حقوقدان و کوشنده ی حقوق بشر :

 

اساطیر ایرانی رها از محدوده زبان و مکان

سهیل اساطیر ایرانی را با خود به غرب آورده است. او آنها را به فضای هنری کانادا، به سبک تئاتر مدرن غرب معرفی کرده است. وقتی به نمایش آرش دعوت شدم، تصور می کردم روی یک صحنه بزرگ و با شکوه، آرش را خواهم دید. سهیل توانسته بود آرش را با امکانات حداقلی با همان شکوه اساطیری اش به تماشا بگذارد. بهرام بیضائی نمایشنامه آرش را در فضای تنگ فرهنگی ایران امروز با نثری به درخشش دانه های جواهر روایت کرده و سهیل این دانه ها را با صبر و حوصله به نخ کشیده و اهالی هنر تئاتر در کانادا را متوجه اسطوره ای کرده که اگر به زبان انگلیسی در کشور میزبان روی صحنه نمی آمد و شیوه های مدرن تئاتر غرب برای نمایش آن به کار گرفته نمی شد، آرش مثل بسیاری دیگر از پاره های فرهنگ اساطیری ایران، مهجور می ماند.

هنرمندی که می تواند اساطیر سرزمین خود را، هنگامی که ترک زادگاه تنها راه زنده ماندن است، با خود به سرزمین دیگری کوچ دهد، خود تبدیل به اسطوره می شود. دست کم از نگاه ما کوچنده ها که می دانیم خود را دوباره ساختن در سرزمینی دیگر و در محاصره دغدغه های معیشتی و سرگشتگی های آوارگی و در چالش با زبان و فرهنگی که آن را تمام و کمال نمی شناسیم، سهیل یک اعجازگر است. فرهنگ اساطیری زادگاهش را از قفس زبان و مکان و سبک های کهنه ی هنر تئاتر بیرون کشیده و پاره هایی از آن را با شکیبایی به نمایش می گذارد. آنها که نمایش های او را صحنه آرایی و بازیگری می کنند لزوما ایرانی نیستند.

در برابر سهیل تعظیم کنیم که اساطیر ایرانی را با خود به کشور میزبان کوچ داده. به آنها زبان سرزمین میزبان آموخته و آنها را به یاری سبک های مدرن تئاتر غرب، روی صحنه های نمایشی تورنتو آورده است. عمر آفرینندگی سهیل دراز باد.

***

 

باقر موذن، آهنگساز و نوازنده ی گیتار :

آقای سهیل پارسا انسانی فوق العاده و کارگردانی بی نظیر است. بهترین مکبثی که در ۵۰ سال گذشته اجرا شده کار ایشان است. تنها کارگردان ایرانی است که می تواند و می داند موسیقی های مناسب با آثارش را انتخاب و سفارش دهد.

***

 

غلامحسین نامی، هنرمند و استاد نقاشی ایرانی ـ کانادایی

“در هنر راه میانبری وجود ندارد”، این سخن از سهیل پارسا است که ۳۰ سال بعد از خروج اجباری از سرزمین خود و مهاجرت به کشور کانادا و مقاومت خستگی ناپذیرش در رویاروئی با دشواری ها، چالش ها و ترس های سال های اول مهاجرت و از طرفی اصرار او بر ادامه ی راه هنر که راه بی بازگشت او در زندگی بود، امروز اما او را در جایگاه یکی از پرکارترین و موفق ترین کارگردان های ایرانی تبار کانادائی، می بینیم.

او در دو دهه ی گذشته، جوایز بسیاری را در کانادا و جهان ازآن خود نموده است. با راه اندازی ی کمپانی (مدرن تایمز) با مشارکت و همکاری دوست کانادایی خود “پیتر فاربریج” در ۲۵ سال پیش، آثار درخشانی از بهرام بیضائی، غلامحسین ساعدی، عباس نعلبندیان و دیگران و نیز آثاری از نمایشنامه نویسان بزرگ جهان، همچون ویلیام شکسپیر، آنتوان چخوف، اوژن یونسکو، ساموئل بکت، برتولت برشت و ژان ژنه را به صحنه برده است.

آثار نمایشی سهیل پارسا، به عنوان یک کارگردان آزاد و رها از همه ی چارچوب های سیاسی، مذهبی و اجتماعی، ابعادی فرافرهنگی و فراملیتی می یابند و نوعی حدیث نفس است و واکنشی به ضرورت های ژرف فردی خویش. آثار درخشانی که او بر صحنه ی تئاتر می آفریند، بیان واقعیت های روشن سیاسی و اجتماعی ی پیرامون خود و زمانه ی خود است، بی آنکه آدرس و نشانی از رویداد ویژه ای ارائه کند. او جهان را می بیند و جهانی دیگر می آفریند. اسطوره پردازی است بی “زمان” و “مکان” که موضوع “انسان امروز” دستمایه ی آفریده های اوست و از این روی، زبان آثار تئاتری او برای ایرانی و غیر ایرانی به روشنی قابل درک است.

سهیل پارسا، اگرچه برخوردار از پشتوانه ای غنی از تجربیات تئاتری سرزمین خود و آگاه به سنت های ادبی و متون نمایشی ی ایرانی است، اما هنرمندی است ساختارشکن و “آوانگارد”، که پیام خود را به نوترین شکل تئاتری و زبانی جهانی به بینندگان آثار خود انتقال می دهد. او در کشور چند ملیتی کانادا به عنوان یک هنرمند مهاجر ایرانی که فرهنگ و هنر ملی خویش را ارج می نهد، در شناساندن میراث های فرهنگی و هنری سرزمین خود به جامعه ی هنری کشور کانادا سهم تعیین کننده و ارزشمندی دارد. کلام آخر اینکه، او یک شهروند جهان است که ریشه در خاک ایران دارد.

***