* این مقاله جنبه ی آموزشی دارد نه درمانی، هر دارویی باید با تشخیص و تجویز پزشک مصرف شود.
بیماری های قارچی ناخن عفونت هایی است که بر اثر پارازیت های قارچی در ناخن تولید می شود.
چگونه مبتلا می شویم
ـ درماتوفیت ها: بر اثر پا برهنه راه رفتن در مراکز عمومی مثل استخر، سونا، محل تعویض لباس در باشگاه های ورزشی، سالن رقص، تاتا می و ورزش های رزمی، سن تئاتر، مطب پزشک بیماران مبتلا مقدار کمی از پوست آلوده را روی زمین می گذارند که به نوبه خود دیگران را بیمار می کند …
ـ مخمرها: زیر ناخن نفوذ می کنند و در افرادی که در تماس زیاد با رطوبت هستند دیده می شود مثل کسانی که خیلی زیاد دست هایشان را می شویند، کسانی که در مکان های تغذیه ای کار می کنند، کسانی که در قسمت های بهداشتی و درمانی کار می کنند، کسانی که در مهد کودک با کودکان کمتر از دو
سال کار می کنند و مجبورند مرتب دست هایشان را بشویند.
در این افراد مبتلا شدن بر اثر عادات کاری است و تعویض شغل از عوامل اصلی درمان است.
ـ قارچ هایی که باعث پوسیدگی ناخن می شوند (مثل پوسیدگی چوب)، بر اثر پا برهنه راه رفتن در زمین آلوده تولید می شوند.
چه کسانی مبتلا می شوند
ده درصد افراد بالغ مبتلا به قارچ های ناخن می شوند کودکان خیلی کمتر و افراد ۷۰ سال به بالا تقریباً ۵۰ درصد مبتلا هستند.
کسانی که در خطر مبتلا شدن هستند عبارتند از:
ـ کسانی که یکی از افراد فامیلشان مبتلا بوده. عوامل ژنتیکی در مقاومت به مبتلا نشدن دیده شده.
ـ کسانی که دچار بیماری پای ورزشکار (قارچ لای انگشت) درمان نشده هستند. یک مطالعه بسیار بزرگ نشان داده که یک سوم بیمارانی که دچار قارچ ناخن هستند دچار قارچ لای انگشت نیز هستند. به نظر می رسد که عفونت لای انگشت به ناخن و همین طور برعکس عفونت ناخن به لای انگشتان سرایت می کند.
بیماری ها و داروهایی که به ابتلا کمک می کنند:
ـ بیماری هایی مانند ایدز (سیدا)، دیابت، سندروم کوشینگ و… هم چنین داروهایی مانند درمان های ضعیف کننده سیستم دفاعی، شیمی درمانی، کورتیزون، داروهای لازم پس از پیوند عضو.
ـ بعضی از بیماری های ژنتیک مثل تری زومی ۲۱
ـ بیماری های پوستی که باعث کنده شدن یا کلفت شدن ناخن ها می شوند مثل پسوریازس و ichen
ـ مشکلات پا که باعث کنده شدن یا کلفت شدن ناخن می شوند.
ـ غیرطبیعی بودن وضع انگشتان پا، سوار شدن یک انگشت روی دیگری، هالوکس والگوس (قوز شست پا) پیشرفته.
ـ ضربه و خونریزی زیر ناخن که بر اثر فعالیت های ورزشی و یا راه رفتن با کفش های ناجور تولید می شوند.
عوامل مربوط به عادات زندگی شغلی و محیط زیستی
ـ رطوبت، عرق کردن شدید پاها، پوشیدن کفش های تنگ، کسانی که به علت شغلی مجبورند کفش هایی با محافظ فلزی برای جلوگیری از صدمات احتمالی بپوشند، اشخاصی که به علت شغلی مرتباً با آب و یا مواد غذایی سروکار دارند
ـ پابرهنه راه رفتن در اماکن عمومی ورزشی و تفریحی
ـ و بالاخره عامل سنی، با بالا رفتن سن امکان دچار شدن به بیماری به علل کم شدن رشد ناخن و مشکلات گردش خون زیاد می شود.
سیمپتوم های قارچ ناخن کدامند؟
قارچ هایی که بر اثر درماتوفیت تولید شده اند:
در اوائل، بیماری ناخن های پا را مبتلا می کند و بعد پوست لای انگشتان را که دچار یک بریدگی می شوند که خوب نمی شود. این بریدگی در اکثر موارد در لای انگشتان چهارم و پنجم و گاهی سوم و چهارم دیده می شوند که ممکن است پس از ماه ها و یا سال ها از آلوده شدن ناخن گذشته باشد که در گوشه ناخن شصت پا تولید شده و در شروع بیماری سیمپتوم ها عبارتند از:
ـ گوشه ناخن از پوست جدا شده، کلفت شده، رنگ آن سفید متمایل به زرد شده، در زیر ناخن پودر سفید رنگ بسیار مسری و گاهی قسمتی از ناخن قهوه ای کم رنگ می شود و یا یک تونل تا ریشه ناخن تولید می کند.
ـ وجود لکه های سفید رنگ
ـ به ندرت یک نوار یا لکه سیاه رنگ که احتیاج به مشورت با متخصص دارد.
قارچ هایی که بر اثر مخمرها تولید می شوند:
این قارچ ها بیشتر در روی ناخن های دست دیده می شوند و بر روی ناخن هایی که تماس بسیار زیاد با رطوبت دارند تولید می شوند.
در ابتدا قسمت انتهایی ناخن از پوست جدا شده و در زیر آن مایع غلیظی به رنگ سفید متمایل به زرد دیده می شود. ناخن ممکن است سبزرنگ بشود که بر اثر اضافه شدن باکتری هایی است که تولید رنگ دانه های سبز می کنند و گاهی باعث مواج شدن ناخن شده که گاهی ممکن است ناخن را از پوست زیرین جدا کند.
ـ قارچ هایی که باعث پوسیدگی ناخن می شوند: به ندرت دیده می شوند و می توانند باعث شوند که یک گوشه ناخن ضخیم و از پوست جدا شود.
پیشگیری و چند راهنمایی
قارچ ها در محیط گرم و مرطوب به سرعت رشد می کنند بنابراین باید با این محیط مقابله کرد.
ـ باید از کفش هایی استفاده کرد که به خوبی هوا وارد آن می شود و به خوبی عرق پا را جذب می کند و از جوراب های کتانی یا پشمی استفاده کرد که به خوبی رطوبت پا را جذب می کنند.
ـ تعویض جوراب ها وقتی که مرطوب شده اند.
ـ پس از دوش گرفتن پاها باید به خوبی خشک شوند.
ـ در دوش های عمومی استخرها و مراکز ورزشی و هر جایی که کف مرطوب دارد صندل بپوشید.
ـ ناخن های انگشتان پا را کوتاه نگهدارید.
ـ وسایل استفاده شده برای کوتاه کردن یا تمیز کردن ناخن ها را پس از استفاده در الکل بگذارید تا ضدعفونی شوند.
ـ پس از تماس با یک ناخن بیمار دست ها را باید شست و نباید از حوله دیگران برای خشک کردن استفاده کرد عفونت می تواند منتقل شود.
ـ روی ناخنی که عفونت قارچی دارد نباید لاک زد زیرا می تواند باعث طولانی شدن عفونت قارچی بشود.
قسمت دوم و پایانی هفته ی آینده
* عطا انصاری استاد سابق دانشکده پزشکی دانشگاه کیسانگانیKisanganiاست
