* این مقاله جنبه ی آموزشی دارد نه درمانی، هر دارویی باید با تشخیص و تجویز پزشک مصرف شود.
بخش دوم و پایانی
تشخیص
ـ آزمایش قارچ شناسی: پزشک پس از دیدن ناخن بعضی مواقع لازم می داند که قسمت کوچکی از ناخن را برداشته برای آزمایش به آزمایشگاه بفرستد. این امتحان برای این است که پزشک صددرصد مطمئن باشد که بیماری قارچی است، زیرا سیمپتوم ها ممکن است بر اثر پسوریازیس و یا میکروتروماتیسم های تکراری و یا بیماری های خطرناک دیگری مانند سندروم ناخن های زرد باشد که باعث تغییر شکل ناخن می شود. تشخیص غلط باعث می شود که بیمار بی جهت به مدت طولانی داروهای گران قیمت و خطرناک مصرف کند و یا بدتر از همه تشخیص یک بیماری خطرناک را عقب بیاندازد.
برداشتن قسمتی از ناخن خوشایند نیست، ولی دردناک هم نیست و باید توسط متخصص برداشته شود. نمونه ی ناخن را در آزمایشگاه های مخصوص کشت می دهند و حدود یکماه طول می کشد تا نتیجه آزمایش مشخص شود.
ـ بیوپسی ناخن: از این آزمایش خیلی به ندرت برای تشخیص قارچ ها استفاده می شود و بیشتر در موارد تشخیص بیماری های خطرناک به کار می رود.
درمان های دارویی
ـ داروهایی که در بازار آزاد (بدون نسخه) تهیه می شوند ممکن است مورد استفاده قرار بگیرند، ولی به ندرت مفید واقع می شوند و پزشک ممکن است یکی از درمان های زیر را پیشنهاد کند:
ـ داروی ضد قارچ خوراکی: دارو باید به مدت ۴ تا ۱۲ هفته استفاده شود. از این داروها وقتی استفاده می شود که ناخنی که روی پوست قرار دارد بیمار است و قارچ ها بین ناخن و پوست هستند و معمولاً همراه با یک درمان محلی است که تا درمان کامل ادامه دارد و نتیجه درمان وقتی مشخص می شود که ناخن کاملاً رشد کرده باشد. با این داروها ۵۰ درصد بیماران درمان می شوند و افراد دیابتیک و اشخاص سالخورده ۲۵ درصد درمان می شوند. مصرف این داروها دارای آثار ناخواسته مانند اسهال، حالت تهوع، بثورات (جوش های) پوستی، خارش، هپاتیت دارویی و غیره می شود و می توانند یک عکس العمل شدید آلرژیک نیز تولید کنند و پزشک باید دستورات پیشگیری لازم برای آنها را در طول درمان و پس از پایان درمان به بیمار گوشزد کند.
ـ لاک های دارویی: که با نسخه پزشک تهیه می شود و باید در مدت چندین ماه به طور روزانه بر روی ناخن ها مالیده شود. درمان موفقیت آمیز این روش کمتر از ده درصد است.
ـ داروهای دیگری هم به صورت کرم یا لوسیون وجود دارد که به صورت داروی کامل کننده درمان های دارویی از طریق دهان استفاده می شود.
ـ برداشتن کامل ناخن: در مواردی که عفونت بسیار شدید و دردناک باشد، پزشک می تواند ناخن را بردارد. ناخن جدید حدود یکسال طول می کشد تا به طور کامل رشد کند.
ـ درمان با لیزر: متد جدیدی است که درد ندارد و قدرت درمان واقعی آن حدود بیست درصد است، البته در تبلیغات آن را روش موثری عنوان می کنند.
بدون این که بخواهم بیماران را ناامید کنم حتی با یک درمان خوب از بین بردن قارچ ناخن به سختی انجام می شود و بازگشت دوباره بیماری بسیار زیاد است. پیشنهاد می کنم که به محض این که احساس کردید قارچ ها در روی ناخن و لای انگشتان فعال هستند به درمان آن بپردازید و در صورت امکان از داروهای خوراکی استفاده نکنید که صدمات بسیار به کبد وارد می کند. بهترین درمان مراجعه به متخصص پا و برداشتن قسمت های مرده و نازک کردن ناخن و استفاده از داروهای مالیدنی است و پیشنهاد می کنم که استفاده از این داروها حتی پس از درمان کامل ظاهری تا مدت ها ادامه داشته باشد.
طب مکمل
ـ روغن Melaleuca:سازمان بهداشت جهانی استفاده از روغن این درخت استرالیایی را برای درمان سیمپتوم های مشکلات پوستی و قارچ های لای انگشتان و ناخن به رسمیت می شناسد و چندین مطالعه آثار ضد قارچی آن را نشان داده است. مطالعات کلینیکی دقیقی برای اثبات قدرت آن بر روی انسان نداریم.
دوزاژ: استفاده از روغن خالص و یا ۷۰ درصد مخلوط با روغن های دیگر روی ناخن آلوده مالیده شود (اگر با روغن پالما روزا مخلوط شود قدرت درمانی بیشتری خواهد داشت) و باید ۲ تا ۳ بار در روز تکرار شود.
احتیاط ـ چون ممکن است در بعضی افراد عکس العمل الرژیک تولید کند پیشنهاد می شود قبل از استفاده بر روی ناخن ها مقدار بسیار کمی روی پوست امتحان شود.
ـ سیر: سیر از زمان های بسیار قدیم برای درمان انواع عفونت ها به کار می رفته (هم به صورت خوردن و هم مالیدن به روی محل مورد نظر) و خواص ضد باکتریایی و ضد قارچی آن را می دانیم.
دوزاژ: در بازار کرم حاوی مواد موجود در سیر به میزان ۴/۰ تا یک درصد را در خود دارند به فروش می رسد. می شود از سیر خرد و یا له شده به کمک پنبه روی ناخن سه بار در روز مالید ولی باید دانست که سیر می تواند باعث التهاب پوست و مخاط شود و تولید عکس العمل های آلرژیک بکند.
ـ Vicks Vapo Rub : مطالعات in vitro آثار ضد قارچی آن را نشان داده و کسانی هم که از آن استفاده کرده اند موفق به درمان قارچ ناخن و لای انگشت شده اند کسانی که می خواهند امتحان کنند دوبار در روز ویکس روی ناخن یا لای انگشت بمالند. دکتر اندرو ویل آمریکایی عقیده دارد که کامفر موجود در ویکس دارای آثار ضد قارچی می باشد.
ـ سرکه: بعضی از متخصصان پیشنهاد می کنند از حمام پا در آب و سرکه استفاده شود و کسانی هستند که می گویند با این روش موفق شده اند قارچ ها را درمان کنند ولی مطالعات آن را نشان نداده. اگر می خواهید امتحان کنید هر روز پاها را به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه در محلول دو قسمت آب ولرم و یک قسمت سرکه قرار دهید و در صورت التهاب پوست به جای هر روز دو سه بار در هفته انجام دهید و یا غلظت سرکه را کمتر کنید.
ـ حمام پاها در ۵ لیتر آب ولرم و یک قاشق غذاخوری نمک طعام و یک قاشق غذاخوری آب ژاول به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه هم می تواند مفید باشد. مطالعات علمی در این باره وجود ندارد.
شغل هایی که امکان آلودگی را زیاد می کنند عبارتند از: کارمندان استخر، کارگران ساختمان، افرادی که در پلیس خدمت می کنند، افراد ارتشی، کسانی که در قسمت های غذایی کار می کنند، کارمندان بهداشت، کارگران معادن، کسانی که با کودکان و نوزادان سروکار دارند، کسانی که در قسمت تمیز کردن کار می کنند، و بالاخره ورزشکاران.
* عطا انصاری استاد سابق دانشکده پزشکی دانشگاه کیسانگانیKisangani است.
