دادخواهی “داغداران زیباترین فرزندان آفتاب و باد”
بیست و شش سال از آن تابستان شوم گذشت. تابستان ۶۷ که طی آن بیش از چهار هزار جوان زندانی، با یک فرمان چند خطی آیت الله خمینی، رهبر انقلاب، در دادگاه های چند دقیقه ای، با چند پرسش زندگی و مرگشان رقم زده شد.
چهار هزار انسان که هر یک پسر یا دختر کسانی بودند، همسر و خواهر و برادر کسانی و یا پدر و مادر کودکانی، در حالی که دوران زندان خود را در زندان های سراسر ایران سپری می کردند و حتی تعدادی از زمان آزادی شان هم گذشته بود، در سکوت به کشتارگاه برده شدند.
سالها در ایران کسی از این کشتار آگاه نشد، جز اینکه کسی از افراد فامیل یا خانواده در آن ایام و در آن زندان ها اعدام شده باشد، هیچ راه دیگری برای شنیدن خبر این کشتار وجود نداشت.
کشتارها از مرداد ماه ۶۷ آغاز شد و تا پائیز ادامه یافت. هواداران و یا اعضای سازمان های مجاهدین خلق ایران،چریک‌هاى فدایى خلق، سازمان فداییان خلق ایران (اکثریت)، حزب توده ایران، سازمان انقلابى کارگران ایران راه کارگر، سازمان پیکار، کومه‌له، حزب کمونیست ایران و دیگر سازمان‌هاى کوچک چپ از جمله اعدام شدگان این سال بودند.
از مجاهدین می پرسیدند “گرایش سیاسی ات چیست؟” اگر پاسخ به جای منافق، مجاهد بود، اعدام. از چپ ها می پرسیدند، «آیا مسلمانید؟»، «آیا به خدا اعتقاد دارید؟»، «آیا به بهشت و جهنم معتقد هستید؟»، «آیا محمد را به عنوان خاتم انبیاء قبول دارید؟»، «آیا در ماه رمضان روزه مى گیرید؟»، «آیا قرآن مى خوانید؟»، آیا …………… و تنها یک جواب منفی می توانست منجر به صدور حکم اعدام شود.
در همان مردادماه، آیت الله منتظری در اعتراض به اعدام ها دو نامه به خمینی نوشت، اما انعکاسی نیافت. خانواده های کشته شدگان در آذرماه آن سال از کشتارها باخبر شدند.
از مصطفى پورمحمدى، حسینعلى نیرى و مرتضی اشراقی به عنوان اعضای کمیسیون مرگ نام برده شده است.
پنج سال پیش، مرکز ثبت اسناد حقوق بشر ایران در آمریکا، با انتشار گزارشی کشتار تابستان ۶۷ را مطابق با تعریف جرم «جنایت علیه بشریت» دانست و خواستار مجازات عاملان و آمران آن شد. در این گزارش، «برنامه ریزی دقیق، اجرای سریع و بیرحمانه، دامنه وسیع و نیز کتمان و انکار» از ویژگی های این کشتار عنوان شده بود.
در ادامه ی روشنگری و دادخواهی در خصوص این کشتارها، در سال ۲۰۱۲، در دو مرحله، دادگاه مردمی موسوم به “ایران تریبونال” با همت جان به دربرده گان و خانواده های قربانیان دهه ی شصت و بویژه اعدام های جمعی تابستان ۶۷، سازماندهی شد. مرحله اول با عنوان کمیسیون حقیقت یاب (کمیسیون تحقیق) از ۱۸ تا ۲۲ ژوئن ۲۰۱۲ (۲۹خرداد تا ۲ تیر۹۱) در دفتر سازمان عفو بین الملل در لندن برگزار شد و هدفش جمع آوری شهادت نامه ها و اسناد جنایات دهه شصت بود. در این مرحله بیش از ۸۰ نفر از زندانیان سیاسی سابق و همچنین مادر، خواهر، برادر، فرزند، همسر و … قربانیان، از بیش از ۴۰ شهر ایران، علیه سی سال شکنجه، کشتار، اعدام و زندان، بویژه در دهه ی ۶۰ در مقابل قضات که شش شخصیت برجسته ی حقوقی جهانی بودند، شهادت دادند.
مرحله ی دوم دادگاه ایران تریبونال از چهارم تا شنبه ششم آبان‌ماه ۹۱ (۲۵تا ۲۷ اکتبر۲۰۱۲)، در سالن صلح دادگاه لاهه برگزار شد و در روز آخر تیم قضات با شنیدن شهادت‌های ده‌ها زندانی سیاسی در دو نوبت، رای خود را صادر کرد و کشتارهای دهه ۶۰ در ایران توسط جمهوری اسلامی را “جنایت علیه بشریت” شناخت.
در ادامه این اقدامات، با فعالیت جمعی از فعالان سیاسی، اجتماعی و حقوق بشری ساکن کانادا، زیر نام “کارزار کشتار ۸۸″، پنجم جون ۲۰۱۳ پارلمان کانادا ، لایحه ی کشتار زندانیان سیاسی ایران در تابستان ۱۳۶۷ را مورد بررسی قرار داد و به اتفاق آرا، تحت قانون بین الملل، آن را به عنوان “جنایت علیه بشریت” به رسمیت شناخت. گذشته از به دیده گرفتن کشتار زندانیان سیاسی در تابستان ۱۳۶۷، لایحه ی یاد شده با نام گذاری روز اول ماه سپتامبر به عنوان روز همبستگی با زندانیان سیاسی در ایران مبارزات جاری برای تأمین حقوق بشر در ایران را برجسته کرد.
امسال اولین سالگرد همبستگی با زندانیان سیاسی ایران همزمان با یادمان بیست و ششمین سالگرد کشتار تابستان ۱۳۶۷ در تورنتو طی برنامه های مختلفی گرامی داشته می شود.
دوشنبه اول سپتامبر در مقابل میدان مل لستمن، گردهمایی و شمع افروزی برگزار شد و شنبه ی همین هفته ۱۳ سپتامبر جمعی از فعالان فرهنگی، سیاسی و اجتماعی تورنتو با شعار “دادخواهی ۸۸” برنامه ای در مرکز هنرهای نمایشی ریچموندهیل برگزار خواهند کرد. شنبه ی پس از آن یعنی ۲۰ سپتامبر نیز سخنرانی مهدی اصلانی از زندانیان دهه ۶۰ و نمایش فیلم تازه ی رضا علامه زاده “با من از دریا بگو” در سالن کتابخانه مرکزی نورت یورک برگزار می شود.
در این برنامه تنوع سخنرانان و شرکت کنندگان نشان از فراگروهی بودن این کارزار دارد. هادی خرسندی، پرویز صیاد، گیسو شاکری، خسرو شهریاری، پرتو نوری علا، مینا انتظاری، دکتر رضا مریدی، دکتر امیر خدیر و حسن داعی از هنرمندان و سخنرانان این مراسم هستند.
این مراسم، شامل سخنرانی، اجرای تئاتر، موسیقی و نمایش ویدیوکلیپ خواهد بود.
با دو تن از برگزارکنندگان این برنامه گفت وگوی کوتاهی کردیم.
نسترن نیکی علییاز مسئولان انجمن ایرانیان سکولار دمکرات و یکی از برگزارکنندگان، درباره ی هدف برگزاری این برنامه گفت: در مراسم و گردهمایی های اجرا شده طی ۲۶ سال گذشتهدر ارتباط با جنایاتتابستان ۱۳۶۷ بیشتر به شرح وقایع پرداخته شده است، ولی با توجه به موفقیتی که سال گذشته حاصل شد و پارلمان کانادا در کنار مردم ایران ایستاد و این جنایت را محکوم کرد می شود نتیجه گیری کرد که ۶ جون۲۰۱۳نقطه عطفی بود در تاریخ مبارزات فعالان جنبش آزادیخواهی ایران.
هدف برگزاری برنامه امسال، یک روی سکه گرامیداشت خاطره زندگی سروهای برافراشته شده خاوران های ایران است، و روی دیگر سکه گرامیداشت موفقیت سال گذشته که قدمی قابل توجه بود در جهت آگاه کردن جامعه کانادا و جامعه بین المللی به این امید که در آینده نزدیک عاملان جنایات تابستان ۶۷ در دادگاهای بین المللی جنایی مسئول شناخته شده و محاکمه شوند.
مهدی کوهستانی، از فعالان اتحادیه های کارگری انتاریو درباره ی ویژگی های برنامه ی امسال در مقایسه با سال گذشته، گفت: ما جمعی از فعالان فرهنگی، سیاسی و اجتماعی تورنتو در ظرف “دادخواهی ۸۸” همکاری می‌کنیم. برنامه امسال هم به نوعی در ادامه کارزار تصویب قطعنامه جنایت بر علیه بشریت و همبستگی با زندانیان سیاسی پارسال است. نیروی زیادی برای همبستگی با زندانیان سیاسی در ایران گذاشتیم که نتیجه آن تهیه کتابی است از اسامی ۱۷۰۰ زندانی سیاسی در زندان های ایران که در شب برنامه در اختیار شرکت کنندگان قرار می‌گیرد. لیست زندانیان را برای نمایندگان پارلمان هم فرستادیم. فعالیت برای آزادی زندانیان سیاسی عقیدتی را در سر لوحه کار خود قرار دادیم یعنی غمگساری برای از دست رفتگان، مبارزه برای زندگان و این که برای دادخواهی و آزادی زندانیان سیاسی نیاز است فراگرایشی باشیم یعنی هر کسی که خودش را بخشی از این ماجرا می داند، حال به هر عنوان ـ دوست، خانواده، شهروند، هموطن، همراه، همیار و همسنگر ـ این برنامه را از آن خود بداند و در آن سهیم باشد و شرکت کند. مهمتر از این برای ما این بود که بتوانیم نظر نسل جدیدی که در خارج کشور تحت تأثیر آن رعب و وحشتی که در داخل کشور به وجود آورده اند، در این گونه برنامه ها شرکت نمی کند، جلب کنیم و بگوییم دختر زنده یادان فروهرها، پرستو فروهر، هر ساله به ایران می رود تا برای سالروز قتل پدر و مادرش مراسم بگیرد و هنوز شکایت اش را برای پرونده قتل پدر و مادرش پیگیری می‌کند. چرا ما نمی توانیم شاهد این حرکت از بازماندگان نسل کشی در کشور کانادا باشیم، جنبش دادخواهی خانواده قربانیان ایران در داخل کشور سابقه طولانی دارد، اما در کشور کانادا این امر از طرف بازماندگان پر رنگ نیست. برای مبارزه با فراموشی این قتل ها و برای یادآوری بسته نشدن پرونده ی این قتل و برای دادخواهی، ما امیدواریم این جوانان احساس مسئولیت کنند و خود را بخشی از این تاریخ بدانند. باید کاری کرد مردم ما در مورد کشتار دهه شصت و آن جنایت ها شناخت پیدا کنند و این شناخت نهادینه شود و ابعاد این جنایت شناخته شود.
این را باید دانست که ما به هیچ جایی نمی توانیم برسیم مگر اینکه نسل جدید ما آگاه شود از تاریخش و بداند کسانی که در سال ۶۷ و در دهه ی ۶۰ کشته شدند در اصل قربانی سیستمی اند که به نوعی این جنایت را تولید و بازتولید کرده. این اسیرکشی بوده که در واقع تا به حال هم ادامه پیدا کرده و این نسل جوان است که باید بر ترسی که بر دلها انداخته اند، غلبه کند و با غرور و شهامت دادخواهی کند تا چنین فجایعی دیگر تکرار نشود.
کوهستانی با اشاره به اینکه در ماجرای کشتارها، هزاران نفر شریکند، افزود: ما نباید تنها انگشت اتهام را سوی چند تن از مقامات بگیریم و بگوییم ری شهری و ربیعی و فلاحیان و … بلکه باید سیستمی که این جنایات را به وجود آورد، شناخته شود. باید با دادخواهی، آن هزاران نفری که از فتوادهندگان، آمران و عاملان و مجریان این جنایات بودند، شناخته شوند وگرنه این جنایات ادامه پیدا می کنند.
نیکی علیی در مورد چگونگی تشکیل کارزار”عدالت ۸۸” که در برگیرنده ی جمعی از فعالان سیاسی، اجتماعی و فرهنگی شهر است بیشتر توضیح داد و گفت: نطفه های تشکیل کارزار عدالت ۸۸ از چند روز پس از تصویب لایحه در مجلس کانادا و به ویژه پس از برگزاری موفق مراسم یادمان بیست و پنجمین سالگرد کشتار سال ۶۷ در سال گذشته و همچنین راهنمایی های بسیار ارزشمند جناب آقای دکتر لاهیجی ریاست محترم فدراسیون های جامعه های حقوق بشر بسته شد.
همانگونه که در نشان و لوگوی “عدالت۸۸” دیده می شود با امید به یافتن راهکارهایی برای رسیدگی به جنایت سال های خونین بار دهه ۶۰ و بویژه تابستان ۶۷ که نقطه اوج آن است و پاسخگو نمودن تصمیم گیرندگان و مجریان آن جنایات برای جلوگیری از تکرار آن در حال و آینده تشکیل شده است. در راه رسیدن به چنین خواسته ی به حقی ما در نظر داریم که با برگزاری هر چه گسترده و شکوهمند یادمان عزیزان از دست رفته ضمن زنده نگه داشتن یاد و خاطره آن عزیزان، نسل های حال و آینده را نیز با وقایع و حقایق مرتبط با آن آشنا کرده و از فراموش شدن آن جلوگیری کنیم.
برای رسیدگی به چنین جنایات هولناکی می بایستی که از تمامی ظرفیت های اجتماعی و سیاسی جامعه های ایرانیان در خارج استفاده کنیم و دست یاری به سوی همه افراد و گروه هایی که به این اهداف باور دارند دراز می کنیم.
با دعوت و یاری گرفتن از هنرمندان، نویسندگان، شعرا، و فعالان سیاسی و اجتماعی شناخته شده و متعهد به این مراسم پیام و خواسته های مورد نظر این کارزار را به شیوه ای گسترده تر به میان مردم می بریم و همزمان با این حرکت در کانادا و آشنا کردن مقامات و مسئولان قانون گذاری و دولتی کانادا با اهداف کارزار عدالت ۸۸ می توان به دیگر ایرانیان ساکن در کشورهای آمریکا و اروپا یاری رساند تا مشابه آنچه که در مجلس کانادا تصویب گردید، انجام دهند تا راه برای صدور قطعنامه نهایی در این رابطه در سازمان ملل متحد باز شود.
ﻧﻬﺎﺩ ﻣﺎ ﺗﻤﺎمی ﺗﻼﺵ ﺧﻮﺩ ﺭا ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮﺩ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺭﻭﺯ درصورت امکان توسط ایرانیان در سراسر دنیا ﻫﺮ ﺳﺎﻟﻪ ﮔﺮامی ﺩاﺷﺘﻪ ﺷﻮﺩ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ به عنوان ﻳﻚ ﺑﺮﮒ ﺳﻴﺎﻩ اﺯ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺑﺮای ﻓﺮﺯﻧﺪاﻥ آﻳﻨﺪﻩ اﻳﺮاﻥ ﺑﻪ ﻳﺎﺩآﻭﺭی ﺑﻤﺎﻧﺪ. اﻳﻦ ﺑﺎﺭ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺎﺭ فرهنگی ﻛﻨﻴﻢ ﺗﺎ اﻳﻦ ﺭﻭﺯ به عنوان ﻧﻘﻂﻪ ﺳﻴﺎﻩ ﺩﻳﻜﺘﺎﺗﻮﺭی و ﺟﻨﺎﻳﺖ ﺩﺭ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻣﺎ برای درس آموزی از تاریخ ﺣﻔظ ﺷﻮﺩ .
جلد شهروند ۱۵۰۷
کوهستانی نیز تأکید کرد: ما دستمان را برای همکاری با همه فعالان اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و حقوق بشری دراز می‌کنیم. این پروژه ای فراجناحی و فراگروهی ست، ما روی این کلمه ی فراگرایشی تأکید می کنیم زیرا کشته شدگان این سال ها از همه ی بخش های جنبش آزادیخواهی و عدالت اجتماعی بودند و متعلق به تمام مردم ایران است. این پروژه ای کوتاه مدت نیست و تنها هم به کانادا مربوط نمی شود. ما می خواهیم در کشورهای دیگر هم این کارزار یا پا بگیرد و یا اگر هم اکنون وجود دارد تداوم پیدا کند تا دولت های آن کشورها هم مثل کانادا جنایات دهه ی شصت را به عنوان “جنایت علیه بشریت” به رسمیت بشناسند تا بلکه بتوانیم از این طریق دادخواهی را مطالبه کنیم.
کوهستانی در مورد پروسه ی انتخاب سخنرانان و هنرمندان این برنامه گفت: اولین معیار ما برای انتخاب سخنرانان این بود که آنها از همه ی طیف ها باشند. با بسیاری تماس گرفتیم، بخشی از آنها توانستند به برنامه ی امسال خودشان را برسانند و برخی دیگر وعده ی حضور در برنامه های آینده را دادند.
با توجه به اینکه بجز یک سخنران بقیه همه از راه های دور و کشورهای دیگر به این مراسم می آیند، از کوهستانی در مورد تأمین هزینه ی برگزاری پرسیدم. او گفت:این نوع برنامه‌ها نه منفعت مالی دارد و نه نیازی هست که نگران مشکل مالی آن شویم، در جامعه ای زندگی می‌کنیم که اکثر فعالان اجتماعی سنت کمک به این نوع برنامه‌ها را دارند و خوشبختانه در محدوده دوستان می شود این نوع برنامه‌ها را برگزار کرد. اکثر افراد یا با هزینه ی شخصی شان می آیند یا اینکه در آمریکای شمالی برنامه داشته اند و برنامه گذاران آنها پذیرفته اند که برای این برنامه در تورنتو هم توقف داشته باشند. مقداری هم کمک مالی جمعی بوده ولی هزینه آنچنانی نداشته ایم.
کوهستانی افزود، همین ویژگی فراجناحی این برنامه سبب شده که به سرعت بلیت های مراسم به فروش برود و اگر الان ما با هم گفت وگویی در این مورد داریم نه برای تبلیغ برای برنامه است ـ که تعداد بسیار کمی بلیت باقی مانده ـ بلکه برای خبررسانی و گسترش این کارزار است. امید است جامعه ایرانی این برنامه را از خودشان بدانند.
نیکی علیی در پایان دوباره تأکید کرد: این کارزار به تمامی ایرانیان کانادا که به رسیدگی به این جنایات اعتقاد دارند تعلق دارد و درِ آن برای مشارکت و یاری رسانیدن به روی تمامی افراد و گروه ها باز است. با آرزوی محقق شدن هر چه زودتر این خواسته ها و سپاسگزاری از نشریه شهروند برای بردن این پیام به میان ایرانیان و همکاری و مشارکت مستمر مسئولین این نشریه با این کارزار.
شنبه ۱۳ سپتامبر ۲۰۱۴ ساعت ۷ شب در مرکز هنرهای نمایشی ریچموندهیل واقع در:
۱۰۲۶۸Yonge Street,
Richmond Hill, ON
۶۴۷.۶۳۱.۸۰۴۶
بهای بلیت: ۱۰دلار
اطلاعات بیشتر:
www.justice88.com
