این صفحه به بهائیان اختصاص دارد
هنر در امر بهایی مقوله‌ای جدا از دین و هرگز در منافات با آن نمی‌باشد، بلکه در نوع عالی خود نشأت گرفته از همان مبدأ و روح الهی است. حضرت عبدالبهاء می‌فرمایند:” همه هنرها از مواهب روح‌القدس است” و هنر در اصیل‌ترین شکل خود جلوه ذکر و ثنای حق می باشد.
از انواع هنر که در آثار و الواح الهی بسیار به آن اشاره شده و از جایگاه خاصی نزد بهاییان برخوردار است هنر موسیقی است. اهمیت این امر در حدی است که حتی در ام‌الکتاب دیانت بهایی – کتاب اقدس – نیز به آن اشاره شده. برخلاف بسیاری از ادیان، فرهنگ‌ها و باورهای پیشین که این هنر را امری مبتذل و حرام می شمرده‌اند و بر آن مهر رد می‌زده اند، دیانت بهایی نه تنها موسیقی را حلال می‌شمرد (مشروط بر آن که مستمع را از حالت وقار و ادب خارج نکند) بلکه آن را نردبانی برای ترقی روح به عوالم الهی می‌داند.
حضرت بهاءالله در کتاب اقدس (کتاب آسمانی بهائیان) می‌فرماید:
که مضمون آن چنین است، نه تنها شنیدن اصوات و نغمات حلال می‌گردد بلکه مقام موسیقی به حدی می‌رسد که به عنوان “نردبانی برای عروج ارواح به افق اعلی” از آن یاد می‌شود. مشروط بر آن که بال‌های نفس و هوی قرار نگیرد و اصغاء آن انسان را از شأن ادب و وقار خارج نسازد. در قسمت‌های دیگری از کتاب اقدس نیز به موسیقی اشاره شده است و اهمیت تلاوت آیات الهی با بهترین لحن‌ها مورد توجه قرار گرفته است.
نکته قابل توجه این است که این بیانات در زمانی نازل شده است که موسیقی به هر شکلی نزد بسیاری از ایرانیان حرام شمرده می شد. صدور چنین حکمی در جامعه‌ای که حتی امروز در برابر امر موسیقی موضعی تدافعانه دارد نشانه افق‌های باز، جهان شمولی و البته هماهنگی تعالیم دیانت بهایی با روح تغییرات زمان است. حضرت عبدالبهاء در این رابطه می‌فرمایند:”… در میان بعضی از ملل شرق نغمه و آهنگ مذموم بوده ولی در این دور نور مبین در الواح مقدسه تصریح فرمود که آهنگ و آواز رزق روحانی قلوب و ارواح است، فن موسیقی از فنون ممدوحه است و سبب رقت قلوب مغمومه…”
آنچه دیدگاه امر بهایی را نسبت به موسیقی از سایر ادیان متمایز می کند اعتقاد به رابطه موسیقی با عالم روحانیت است. در این دیدگاه موسیقی امری روحانی تلقی می شود. حضرت عبدالبهاء می‌فرمایند:” موسیقی اگر چه امری مادی است ولی تأثیر شدید در روحانیت دارد. عظیم‌ترین رابطه آن با روح است و بیش از همه تعلق به عالم روحانیت دارد.”موسیقی در عالی‌ترین و تأثیرگذارترین شکل خود به ظرفی بلورین و صیقلی تشبیه شده است که زلال تعالیم و بیانات الهیه را منعکس می‌سازد. “وقتی بلور یا جام کاملاً پاک و شفاف باشد و آب در نهایت تازگی و زلالی، آن وقت می‌تواند حیات بخش باشد.”
بر اساس همین دیدگاه در آثار مبارکه بهایی بر فراگیری و استفاده از هنر موسیقی تأکید و تشویق بسیاری شده است. به جرأت می‌توان گفت چنین تأکید و اهمیتی به نوع خاصی از هنر در متون و آثار دینی کاملاً بی‌سابقه بوده است. اصطلاحات موسیقی با متن بسیاری از مناجات‌ها و الواح الهی آمیخته شده است. حضرت بهاءالله در کتاب مستطاب اقدس حکم تلاوت آیات با لحن خوش و تعلیم اولاد به تلاوت آیات به الحان خوش در مشرق الاذکار داده‌اند. حضرت عبدالبهاء در الواح خود به بسیاری از مؤمنین آنها را تشویق به یادگیری این هنر نموده، به تمجید و تحسین هنرمندان و موسیقی‌دانان پرداخته‌اند. حضرت ولی امرالله تشویق به استفاده از هنر موسیقی در جلسات و نشست های بهایی فرموده‌اند و هنر را بهترین وسیله برای انتقال روح امر و تعالیم آن به توده‌های مردم دانسته اند. امروزه موسیقی در فعالیت های جوامع بهایی در گوشه و کنار دنیا نقش مهمی ایفا می‌کند. از کلاس‌های تربیتی اطفال و نوجوانان که در سطوح محلی برپا می شود تا کنفرانس‌های هزاران نفری قاره‌ای و بین المللی موسیقی نه تنها باعث نزدیک کردن قلوب حاضرین و ایجاد شور و نشاط روحانی می‌باشد بلکه ابزاری است بسیار مؤثر برای ارائه تعالیم جان بخش الهی. هنرمندان بهایی از ابتدای امر تا به امروز در هر گوشه از دنیا سعی بر این داشته‌اند که علاوه بر ذوق و ابتکار شخصی خود با الهام گرفتن از روح تعالیم و آموزه های دیانت بهایی نغمات خود را با الحان ملکوت ترکیب کرده و بر اساس بیان مبارک حضرت عبدالبهاء “سبب آرامش عالم روح و احساسات روحانی ابدی شوند.
حضرت عبدالبهاء (جانشین حضرت بهاءالله) در مورد حلیت موسیقی و جایگاه آن در دیانت بهایی به یکی از بهائیان می‌فرماید:” ای مرغ خوش الحان، جمال ابهی (منظور حضرت بهاءالله است) در این امر بدیع حجبات اوهام را خرق نموده و تعصبات اهالی شرق را دم و قدح فرموده. در میان بعضی از ملل شرق نغمه و آهنگ مذموم بود ولی در این دور بدیع نور مبین در الواح مقدس تصریح فرمود که آهنگ و آواز رزق روحانی قلوب و ارواح است. فن موسیقی از فنون ممدوح است و سبب رقت قلوب مغمومه. پس ای شهناز به آوازی جانفزا آیات و کلمات الهیه را در مجامع و محافل به آهنگی بنواز تا قلوب مستمعین از قیود غموم و هموم آزاد گردد و دل و جان به هیجان آید و تبتل و تضرع به ملکوت ابهی کند…” همچنین در جای دیگر می‌فرماید:” شکر کن خدا را که موسیقی آموختی و می‌توانی به لحنی خوش به تمجید و تحلیل حی قیوم بپردازی. من از برای تو به درگاه احدیت دعا می‌نمایم که این موهبت و استعداد را برای دعا و مناجات به کار بری تا ارواح زنده شوند، قلوب منجذب گردند و به شعله‌ی محبت الله بسوزند.”
خوانندگان عزیز، در صورتیکه مایل به دریافت نسخه ای از مقاله فوق از طریق ایمیل هستید و یا راجع به تعالیم بهائی سؤالی دارید لطفا با ما تماس بگیرید: پیامگیر : ۷۴۰۰-۸۸۲-۹۰۵ ، ایمیل: anyquestionsplease@gmail.com
وب سایت برای برخی از کتابهای فارسی بهائی : www.reference.bahai.org/fa
