بخش اول
ایران وایر- علی مهتدی: سایت ویکی‌لیکس به مدیریت جولیان آسانژ در آخرین افشاگری خود روز جمعه ۳۰ خرداد نزدیک به شصت هزار سند محرمانه و فوق سری وزارت خارجه عربستان سعودی را منتشر کرد. بیشتر این اسناد به مکاتبات دفاتر نمایندگی و سفارت‌خانه‌های عربستان در خارج از کشور با مسئولان وزارت خارجه اختصاص داشته و در برخی دیگر، امضای سعود الفیصل وزیر خارجه عربستان جلب توجه می‌کند. در چند روز آینده ایران وایر در دو مقاله دیگر بقیه اسناد مربوط به ایران در این مجموعه را هم مرور خواهد کرد
.
هر چند که خبرگزاری آسوشیتدپرس تعیین صحت و سقم برخی از این اسناد را «بسیار دشوار» خوانده، اما به نوشته روزنامه الاخبار لبنان، مطالعه و بررسی اسناد به خوبی نشان می‌دهد که عربستان سیاست‌های خود در جهان بخصوص در منطقه خاورمیانه را چگونه پیش می‌برد.
آسانژ که از سه سال قبل به علت تحت پیگرد بودن به سفارت اکوادور در لندن پناهنده شده است، در مورد اسناد منتشر شده گفت که «این اسناد نقاب از چهره یک نظام دیکتاتوری بر می‌دارد که نه تنها صد نفر را در سال جاری اعدام کرده؛ بلکه به تهدیدی برای خود و همسایگانش تبدیل شده است».
روزنامه الاخبار لبنان که همکاری نزدیکی با ویکی‌لیکس دارد در گزارشی که روز جمعه منتشر شده تاکید کرده که بخشی از اسناد فاش شده در مورد ایران است و شیوه تعامل و رقابت نظام حاکم بر عربستان با ایران در منطقه را نشان می‌دهد. به نوشته الاخبار، بررسی اسنادی که تاکنون منتشر شده نشان می‌دهد که عربستان از مذاکرات غرب با ایران بر سر برنامه هسته‌ای به شدت ناخشنود است و ظرف سال‌های گذشته تلاش کرده تا در کشورهای مختلف با پول خرج کردن و جذب گروه‌ها و افراد به مقابله با ایران بپردازد.
ویکی‌لیکس در این مورد که اسناد وزارت خارجه عربستان را چطور به دست آورده توضیح داده که یک ماه قبل گروهی موسوم به «ارتش سایبری یمن» به برخی پایگاه‌های اینترنتی عربستان حمله کرده و وقوع این حمله در زمان خود از طرف دولت عربستان تایید شده بود.
عطاءالله مهاجرانی
در یکی از اسناد منتشر شده [سند شماره ۱] که از طرف وزارت دارایی عربستان خطاب به سعود الفیصل وزیر امور خارجه صادر شده، مشخص شده که این وزارت‌خانه بر اساس دستور سعود الفیصل مبلغ ۶۵۴۸۴ پوند انگلیس برای ادامه تحصیل علی مهاجرانی فرزند عطاءالله مهاجرانی وزیر ارشاد اسبق ایران در زمان ریاست جمهوری محمد خاتمی پرداخت کرده است.
یکی از مهم‌ترین عواملی که چارچوب فعالیت کارکنان دستگاه دیپلماسی عربستان را مشخص می‌کند، «اوامر سامی» یا «دستورات عالی» است که از طرف بلندپایه‌ترین مسئولان کشور صادر می‌شود و در مقام تشبیه، بسان «حکم حکومتی» رهبر جمهوری اسلامی در ایران است. بر اساس سند منتشر شده ویکی‌لیکس، وزارت دارایی عربستان درخواست بورسیه فرزند عطاءالله مهاجرانی را بر اساس «دستور عالی» سعود الفیصل با شماره ۵۳۶۹۴ مورخ ۱۹ مهر ۱۳۹۰ پذیرفته است.
بر اساس این سند، هزینه‌های تحصیل علی مهاجرانی در دانشگاه Warwick شهر کاونتری سالی ۱۲۱۱۵ پوند برای دانشگاه و ۴۲۵۶ پوند هزینه سکونت ارزیابی شده است. این مبلغ برای چهار سال تحصیل ۶۵۴۸۴ پوند معادل ۱۰۴ هزار دلار برآورد شده است.
وزارت دارایی عربستان در این نامه به اطلاع سعود الفیصل رسانده که بورسیه تحصیلی علی مهاجرانی را در چهار فقره چک به مبلغ ۱۶۳۷۵ پوند در وجه سفارت عربستان در لندن صادر کرده که با ارایه مدارک معتبر تحصیلی و سکونتی از طرف فرزند عطاءالله مهاجرانی، قابل دریافت است
سندهای شماره یک و دو
برای بزرگ دیدن روی عکس کلیک کنید
.
نام عطاءالله مهاجرانی در پنج سند دیگر نیز ذکر شده است. در سندی که از طرف سعود الفیصل برای وزیر حج عربستان ارسال شده [سند شماره ۲]، از او خواسته شده تا مقدمات دعوت از مهاجرانی برای شرکت در کنفرانس بزرگ حج در سال ۱۳۹۱ فراهم شود. در این سند، وزیر خارجه عربستان گفته که در کنفرانس حج سه نفر از ایران دعوت شده‌اند که عبارتند از محمدعلی آذرشب عضو جمعیت دوستی ایران و عرب، محمد محقق داماد استاد دانشگاه و محمدرضا شاهرودی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و از آن جایی که این افراد دیدگاهی نزدیک به حکومت ایران داشته و نفر سوم دانش فکری و علمی مناسبی ندارد، خوب است با دعوت از عطاءالله مهاجرانی که «به دلیل اختلاف با حکومت در لندن زندگی می‌کند» توازنی برقرار شود.
در سند دیگری که از طرف مرکز گفت‌وگوی ملک عبدالعزیز خطاب به سعود الفیصل صادر شده [اسناد شماره ۳ و ۴]، تلاش‌هایی برای عضویت عطاءالله مهاجرانی در شورای مرکزی موسسه جهانی ملک عبدالله برای گفت‌وگوی ادیان و تمدن‌ها به چشم می‌خورد.
بر اساس این سند، سعود الفیصل در تاریخ ۱۳ دی ۹۰ نامه‌ای را برای مرکز گفت‌وگوی ملی ملک عبدالعزیز ارسال کرده و در آن می‌خواهد که مقدمات عضویت عطاءالله مهاجرانی در شورای مرکزی موسسه گفت‌وگوی ادیان و تمدن‌های ملک عبدالله فراهم شود
سندهای ۳ و ۴
برای بزرگ دیدن روی عکس کلیک کنید
.
این موسسه در اکتبر سال ۲۰۱۱ با امضای توافق‌نامه‌ای میان عربستان، اسپانیا و اتریش کار خود را شروع کرده و هدفش را نزدیکی بین ادیان و تمدن‌ها اعلام کرد. در این مرکز جهانی، سه نفر به نمایندگی از طرف مسلمانان عضو شورای مرکزی هستند.
سند ویکی‌لیکس نشان می‌دهد که عربستان خواستار عضویت مهاجرانی در شورای مرکزی بوده و پاسخ مثبت نیز دریافت کرده است. در توضیح مرکز گفت‌وگوی ادیان و تمدن‌ها خطاب به سعود الفیصل آمده است: «اعضای شورای مرکزی به این نتیجه رسیدند که عضویت یک فرد غیر عربستانی و غیر لبنانی در این شورا به عنوان سومین نماینده مسلمانان اهمیت دارد. نام عطاءالله مهاجرانی با استقبال زیاد طرف‌های اتریشی و اسپانیایی مواجه شد و ایشان با رأی اعضا به عضویت شورای مرکزی درآمد. آقای مهاجرانی به میانه‌روی، نزدیکی به عربستان و مخالفت با تندروهای ایران معروف است».
مذاکرات هسته‌ای
در میان اسناد منتشر شده ویکی‌لیکس، گزارشی تحت عنوان «گزارش اطلاعاتی در مورد تفکر ایران» [سند شماره ۵] به چشم می‌خورد. در این گزارش فاقد شماره و تاریخ آمده: «با بررسی دقیق اظهارات مسوولین ایرانی مشخص شده که این کشور در شرایط بسیار بحرانی و سختی به سر برده و هیچ راهی ندارد مگر این‌که به زودی تسلیم خواسته‌های جهانی شده یا کماکان هدف ضربه‌های اقتصادی و تبلیغاتی باشد. دیپلمات‌های آمریکایی و اسراییلی بر این باور هستند که اگر تدبیری علیه ایران اتخاذ نشود، با خروج نیروهای آمریکایی از خاورمیانه، نیروهای نزدیک به ایران در کشورهای منطقه پیروز شده و توازن در منطقه به هم خواهد خورد. به همین دلیل آمریکا و ناتو طرحی تهیه کرده و تقسیم نقش کردند و تلاش دارند تا هر چه سریع‌تر برنامه هسته‌ای ایران را کنترل کنند».
اسناد دیگری که در این زمینه منتشر شده همگی حاکی از ناخشنودی عمیق عربستان از روند مذاکرات بین ایران و غرب و توصیه‌های مختلف برای اعمال نفوذ در کشورهایی مثل عراق و لبنان برای مواجهه با ایران است.
سند ۵ و ۶
برای بزرگتر دیدن عکس روی آن کلیک کنید
فعالیت رسانه‌ای
بخشی از اسناد ویکی‌لیکس به درخواست‌های مختلف برای کمک مالی به رسانه‌ها مربوط است. در سندی که در ویکی‌لیکس بدون سربرگ و تاریخ منتشر شده، عونی الکعکی سردبیر و صاحب‌امتیاز روزنامه لبنانی الشرق نامه‌ای برای سفارت عربستان در بیروت ارسال کرده که در آن آمده: «ایران سالیانه یک میلیارد دلار به حزب‌الله کمک کرده و طرحی خطرناک را پی‌گیری می‌کند که باعث دست‌اندازی به لبنان و تمام منطقه می‌شود».
الکعکی در ادامه نامه‌ی خود درخواست کرده که عربستان برای پرداخت بدهی‌های روزنامه الشرق به مبلغ سه میلیون دلار اقدام کرده و توضیح داده که «تاکنون پیشنهادات بسیار سخاوت‌مندانه‌ای را از طرف سوریه، قطر و ایران رد کرده‌ام».
عونی الکعکی که نامه فوق را در سال ۲۰۱۱ برای سفارت عربستان فرستاده و در نهایت از کمک مالی ریاض بهره‌مند شد، اکنون رییس اتحادیه روزنامه‌نگاران لبنان است.
ایران و القاعده
سند دیگری در ویکی‌لیکس حاکی از فعالیت برخی اعضای القاعده در ایران دارد. در این سند [سند شماره ۶] ذکر شده که سازمان امنیت لبنان در همکاری با سیا کشف کرده که فردی به نام عبدالملک عبدالسلام از اتباع اردن، عضو سازمان القاعده است. عبدالسلام در لبنان شناسایی و تحرکاتش زیر نظر گرفته شد.
در ماه مارس ۲۰۱۲ مشخص شد که عبدالسلام از لبنان به سوریه و سپس به ایران رفته و در آن‌جا با فردی کویتی از اعضای القاعده به نام محسن الفضلی ملقب به داوود فضلی دیدار کرده و از تهران به دمشق بازگشته است. عبدالسلام در بازگشت به سوریه با فردی سوری به نام منصور ابوسلیمان رهبر یک گروه انتحاری وابسته به القاعده به نام جبهه نصرت سوریه دیدار کرده و سرانجام در آوریل ۲۰۱۲ هنگامی که قصد ورود به لبنان را داشت، دستگیر شد.
ایران، مصر و اخوان المسلمین
در بخشی از اسناد ویکی‌لیکس به مذاکرات برخی مسئولین عربستان با رهبران اخوان المسلمین مصر و تلاش برای سرمایه‌گذاری بر روی اخوان المسلمین در ایران اشاره شده است.
در سندی که در فروردین ماه ۹۱ از طرف محمد بن خالد معاون وزیر خارجه خطاب به سعود الفیصل نوشته شده [سند شماره ۷]، بن خالد توضیح داده که نامه‌ای از طرف خلیل بن عبدالله الخلیل نماینده سابق مجلس مصر دریافت کرده است. در این نامه الخلیل گفته که به تازگی با محمد مرسی رییس وقت حزب عدالت و آزادی دیدار کرده و مرسی به وی تاکید کرد که به عربستان و ملت و دولت این کشور علاقه زیادی دارد و هیچ اعتمادی به سیاست‌مداران ایرانی ندارد.
مرسی در این گفت‌وگو توضیح داده که با نظر افرادی که خواستار آشتی بین مصر و ایران هستند مخالف است و عربستان را رهبر اسلام سنی می‌داند. مرسی همچنین از عربستان خواسته تا از او در سفر عمره به این کشور همچون رهبران سیاسی استقبال شود و دیدارهایی با مسوولین عربستانی برای او تدارک دیده شود
سندهای ۷ و ۸
برای بزرگتر دیدن عکس روی آن کلیک کنید
.
محمد بن خالد در پایان این نامه به وزارت خارجه توصیه می‌کند که از مرسی حمایت کرده و مقدمات دیدار او با برخی از چهره‌های اسلامی میانه‌رو در عربستان فراهم شود.
سند دیگری در همین زمینه که از طرف سفارت عربستان در قاهره برای وزارت خارجه ارسال شده [سند شماره ۸] به احتمال حمایت از اخوان المسلمین در ایران پرداخته است.
در این سند آمده است: «اخوان المسلمین در ایران ظرف مدت آینده به عاملی تاثیرگذار در کشمکش با حکومت ایران تبدیل می‌شود و این جریان عاملی اضافی برای تاثیر بر ایران از داخل است».
در متن سند مزبور، سفیر عربستان در قاهره به سعود الفیصل وزیر امور خارجه توصیه کرده تا کمیته‌ای ویژه تشکیل دهد که وظیفه‌اش بررسی دقیق وضعیت اخوان المسلمین در ایران و پیش‌بینی تحرکات آینده آنان باشد.
سفیر عربستان در قاهره همچنین پیش‌بینی کرده که اخوان المسلمین در صورت به قدرت رسیدن در مصر رویکردی نزدیک به غرب خواهند داشت و به هیچ وجه قصد ندارند به ایران نزدیک شوند.
ویکی‌لیکس اعلام کرده که به بیش از نیم میلیون سند محرمانه عربستان دست یافته که آنها را به مرور منتشر خواهد کرد. در نخستین نوبت انتشار، بامداد جمعه ۳۰ خرداد ۶۱۱۹۵ سند منتشر شده که از میان آنها ۱۲۸۸ سند به ایران اختصاص دارد.
وزارت امور خارجه عربستان صبح جمعه با انتشار توییتی از «شهروندان آگاه» این کشور خواست تا از مرور هر سایتی که اسناد فاش شده را منتشر کرده، خودداری کنند. به گفته وزارت خارجه «این اسناد صحیح نبوده و با هدف ضربه زدن به امنیت کشور» منتشر شده است.
ادامه دارد
