انتخابات ۲۰۱۵
بخش پنجم
حزب محافظه کار از ۷۰ سال اول تشکیل کانادا مجموعا ۴۰ سال زمام امور حکومتی کشور را در دست داشته است
ائتلاف حزب محافظه کار با چند حزب و سازمان سیاسی دیگر مقدمات تشکیل کشور کانادا را فراهم کرده است
حزب محافظه کار دو بار توانسته بیش از ۲۰۰ کرسی مجلس را به دست آورد و این رکوردی تاریخی است
از سال ۱۸۹۶ تا ۱۹۹۳ حزب محافظه کار تنها توانسته بود پنج بار در سطح فدرال به قدرت حکومتی دست یابد
حزب کنونی محافظه کار کانادا که از سال ۲۰۰۶ تاکنون قدرت حکومتی فدرال را در دست دارد، حزب نوپایی است که از ترکیب دو حزب محافظه کاران پیشرو کانادا و آلیانس کانادایی در تاریخ هفتم دسامبر ۲۰۰۴ تاسیس شد، اما هر دو حزبی که این حزب را به وجود آوردند، عمدتا و بویژه حزب محافظه کاران پیشرو سابقه تاریخی طولانی دارد و در ساختار سیاسی کانادا همانند حزب لیبرال از اولین احزاب کاناداست که با تشکیل کنفدراسیون کانادا به سال ۱۸۷۶ در واقع چتری برای نیروهای راست گرا بوده است و تا پیش از ترکیبش با آلیانس کانادایی به سال ۲۰۰۴ در دوره های مختلف یا به همین اسم و یا با نام های دیگر اما همه با فلسفه و نگرش محافظه کاری، با شدت یا ضعف، با توجه به طیف سیاسی و نگرش اعضاء و رهبران آن و بر همین اساس در نزدیکی یا دوری از مرکز رنگین کمان متشکل از کل احزاب یا دورتر از آن و با تمایلات و دورنمایه بسیار قوی از محافظه کاری گرداندن امور کشوری کانادا را در دست داشته است. محافظه کاری به عنوان نگرش عام درونمایه احزابی با نام های گوناگون در تاریخ کانادا بوده است.
استفان هارپر و پیتر مک کی از بنیانگذاران حزب محافظه کار کنونی
نخستین بار نام و فلسفه محافظه کار به سال ۱۸۵۴ پیش از به وجود آمدن کنفدراسیون کانادا، از تشکیل دولت ائتلاف کنفدراسیون به رهبری جان . ا . مک دونالد در تاریخ سیاسی کانادا ظاهر شده است. این ائتلاف از «حزب آبی» و سازمان سیاسی ژرژ ـ اتین کارتیه (حزب محافظه کار کبک) و حزب لیبرال انتاریو تشکیل شده بود. در ترکیب کلی این حزب «حزب لیبرال ـ محافظه کار» نامیده می شد. این ائتلاف در واقع زمینه های تشکیل کنفدراسیون و کشور کانادا را فراهم آورد. پیش از تشکیل کشور کانادا این ائتلاف به جناح های مختلف تقسیم شد، انشعاباتی در آن صورت گرفت که این جناح بندی ها و انشعابات نام های مختلفی به خود گرفتند، اما با به وجود آمدن کشور فدرال کانادا در سال ۱۸۷۶ «حزب محافظه کار کانادا» با ایدئولوژی محافظه کاری در همین سال رسما و به عنوان حزبی مستقل تشکیل و ثبت شد. از همان زمان هم رنگ آبی، رنگی که تا به امروز رنگ این حزب است، رنگ آن شد. پس از پایان جنگ اول جهانی و تغییر و تحولاتی جهانی و اثراتی که بر کانادا گذاشت و اثرات همه جانبه ای که شاخصه های آن در روابط بین الملل، اقتصاد، صنعت، علوم و همه زمینه های دیگر، نمودار شد، احزاب هم متحول شدند و جناح بندی های سیاسی روشن تری به وجود آمد و از جمله حزب لیبرال و لیبرالیسم با تعاریفی جدید و دورنماهای تازه ای بویژه در زمینه اقتصاد و اقتصاد سیاسی شکل گرفتند. حزب محافظه کار به شکلی همسان اما هماهنگ با تغییرات جهان در شروع قرن بیستم تا سال ۱۹۴۲ در سیاست کانادا حضور فعالی داشت. در دهم دسامبر سال۱۹۴۲این حزب با تغییرات تازه ای در نگرش خود به نوعی از ایدئولوژی محافظه کاری که به محافظه کاری «کانادایی» مشهور است، رسید و حزب منحل و با نام «حزب محافظه کاران پیشرو» در صحنه سیاسی ظاهر شد. این تغییر تنها در نام نبود بلکه بر اساس ضرورت های تازه ای که جامعه طلب می کرد، درونمایه آن هم تحول یافت. بعد از مک دونالد یازده سیاستمدار دیگر رهبران احزاب محافظه کار و یا زمانی که به قدرت رسیدند، نخست وزیران دولت های محافظه کار بوده اند. طول مدت رهبری و یا نخست وزیری این سیاستمداران متفاوت بوده است. آرتور میگان آخرین رهبر محافظه کاری است که از ۲۱ نوامبر ۱۹۴۱ تا ۹ دسامبر ۱۹۴۲، یک روز پیش از انحلال حزب محافظه کار کانادا، رهبری این حزب را برعهده داشته است. ۱۰ دسامبر این حزب در تاریخ کانادا به پایان راه و کار خود می رسد. بین سال ۱۸۷۶ تا ۱۹۴۲ تعداد کرسی های مجلس عوام کانادا بین ۱۱۲ تا ۲۳۲ کرسی در نوسان بوده است. فرمول هر حزبی که بیشترین کرسی های مجلس را به دست آورد، دولت را تشکیل می دهد که تا به امروز ادامه یافته، تعیین کننده دولت های حاکم وقت بوده است. یادآوری اینکه حزب محافظه کار تا قبل از انحلال (تغییر نام و مشی) آن از ۷۰ سال اول تشکیل کانادا مجموعا ۴۰ سال زمام امور حکومتی کشور را در دست داشت و حکومت کرد.
روز دهم دسامبر ۱۹۴۲ در کنوانسیون این حزب اعضای حزب به تغییر نام آن رای دادند و همان روز حزب محافظه کار پیشرو رسما به عنوان یک حزب فراگیر ملی به ثبت رسید. این تغییر تنها در نام حزب نبود، بلکه سمت و سو و نگرش و سیاست های حزب نیز تغییر کرد و از این پس این حزب، حزبی محافظه کار متمایل به مرکز در ترکیب احزاب کانادا شد. به تبع این تغییرات، احزاب محافظه کاری که در استان های مختلف کانادا فعال بودند هم نام هایشان به حزب محافظه کار پیشرو تغییر پیدا کرد، اما زمانی که حزب محافظه کار پیشرو پس از تحولات سیاسی گسترده و عمیق در سالهای ۱۹۹۰ و ترکیب با آلیانس کانادایی، دیگر حزب دست راستی کانادا در سال ۲۰۰۴ دوباره نام «حزب محافظه کار کانادا» را به خود گرفت، احزاب محافظه کار استانها نامشان را تغییر ندادند با اینکه همچنان کم و بیش ارتباط ارگانی و تشکیلاتی با حزب محافظه کار داشته و دارند. به عنوان نمونه حزب محافظه کار پیشرو آلبرتا یا مانیتوبا همچنان با نام پیشین خود فعالیت داشته و دارند.
یادآور شویم که در زمان پیوستن حزب محافظه کار پیشرو به رهبری پیتر مک کی به آلیانس کانادایی به رهبری استفن هارپر، گروهی از رهبران از این حزب و احزاب استانی با این ترکیب مخالف بودند. چند سناتور همچنان با نام محافظه کار پیشرو در سنا به کار خود ادامه دادند و روابط بعضی از احزاب محافظه کار پیشرو استانی هم استحکام و همبستگی شان با حزب تازه زاد به رهبری استفن هارپر همانند گذشته نماند.
بین سال ۱۸۹۶ تا ۱۹۹۳ این حزب تنها توانسته پنج بار در سطح فدرال به قدرت حکومتی دست یابد. در دو انتخابات ۱۹۵۴ و ۱۹۸۴ اما حزب محافظه کاران پیشرو توانست بیش از ۲۰۰ کرسی مجلس را به دست آورد. این رکوردی است که لیبرال ها، رقیب اصلی آنها با وجود سالهایی بیشتری که حکومت را در دست داشته نتوانسته اند به آن برسند. ان دی پی هم که هنوز در سطح فدرال به قدرت نرسیده است. در سال ۱۹۸۴ این پیروزی رکورد کم نظیر تاریخی به رهبری برایان مالرونی به دست آمد. این حزب در انتخابات این دوره توانست ۲۱۱ کرسی پارلمان را با بیش ۵۰ درصد آرا به دست آورد. مالرونی در انتخابات سال ۱۹۸۸ باز هم توانست حزب را به قدرت برساند، اما ۱۶۹ کرسی به دست آورد و در انتخابات ۱۹۹۳ پس از نزدیک به یک دهه حکومت حزب لیبرال توانست محافظه کاران پیشرو را با شکست تحقیر آمیزی از قدرت برکنار کند. لیبرال ها به رهبری ژان کریتین ۱۷۷ کرسی به دست آوردند و محافظه کاران تنها ۲ کرسی به دست آوردند. برایان مالرونی شش ماه پیش از برگزاری این انتخابات از رهبری حزب کناره گیری کرده و خانم کیم کمبل Kim Campbell جانشین او شده بود. پس از این شکست بزرگ از این تاریخ در طول حدود یک دهه یعنی تا سال ۲۰۰۳ محافظه کاران پیشرو سیری نزولی را در صحنه سیاسی تجربه کردند و در واقع ترکیب با آلیانس کانادایی به عنوان نوعی راه حل اجباری برای برون رفت از بحران بود که به وجود رسمی حزب محافظه کاران پیشرو خاتمه داد و زایش حزب محافظه کار کانادا را سبب شد.
ادامه دارد …
* علی شریفیان، روزنامه نگار آزاد در رشته هنر و علوم ارتباطات درس خوانده، از همکاران شهروند در مونترال است. مقالات او در زمینه مسائل هنری، اجتماعی، هنر و فرهنگ و امورسیاسی کبک و کانادا علاوه بر شهروند در رسانه های مختلف منتشر می شوند.
