سخنرانی لیلی پورزند در کنگره ایرانیان کانادا

شهروند ـ فرح طاهری: به مناسبت ۲۵ نوامبر روز جهانی رفع خشونت علیه زنان، کمیته فرهنگی کنگره ی ایرانیان کانادا در برنامه ای به نقش کلیشه های جنسی/ جنسیتی در بازتولید خشونت علیه زنان در مناسبات پدرسالار و مردسالار پرداخت. سخنران این جلسه، لیلی پورزند، حقوقدان، کارشناس مطالعات زنان و مدرس کالج سنکا و گرداننده ی آن میترا صفاری سرپرست کمیته فرهنگی گرداننده بود

لیلی پورزند در کمیته فرهنگی کنگره ایرانیان کانادا

.

پورزند گفت، به جای پرداختن به نظریه ها ترجیح می دهم که در مورد مسائل روزمره صحبت کنم. او افزود، در پناهگاهی که زیر نظر سندگیت هست، ما ۳۰ تخت داریم که ۱۵ تخت آن را زنان ایرانی و بچه هایشان دارند. بنابراین مسئله ی خشونت همین جا در کنار ما هست و همه مسئولیم که به آن واکنش نشان دهیم.

پورزند با اشاره به اینکه نمی خواهد به بحث خشونت بپردازد، به نقش های جنسیتی که از کودکی تا بزرگسالی در زندگی افراد نقش دارند، و آن را به نسل بعدی هم منتقل می کنند، پرداخت و با نشان دادن عکس هایی این نقش ها را شکافت.

پورزند همچنین به ذکر مثال ها و خاطره های شخصی که خود با آن مواجه شده بوده، پرداخت و گفت: در یک میهمانی پسربچه ی سه ساله ای عاشق جارو برقی بود، و همه به او می گفتند مگه تو دختری؟ باید دید این نگاه از کجا می آید. اول از همه ریشه هایش از تبلیغات می آید. بسیاری از تبلیغات بار جنسیتی دارند؛ در تبلیغات مواد شوینده، پاک کننده، اتو، ماشین لباسشویی و … بیشتر زنان حضور دارند، مثل تبلیغ مستر کلین که در تلویزیون این روزها می بینیم.

او افزود: در ایران امروز را خبر ندارم، ولی در همین کانادا تقسیم بندی اسباب بازی ها از همان دو، سه ماهگی کودک وجود دارد. برای یک چیز ساده مثل دندانی بچه ها که بچه می خواهد به لثه اش بکشد، در بخش دختر و پسر در اسباب بازی فروشی جدا است.

پورزند با نمایش عکس هایی از انواع اسباب بازی های مربوط به دختران و پسران شروع این جداسازی جنسیتی را انتخاب رنگ های صورتی و آبی و خرید عروسک برای دختربچه و تفنگ و سرباز برای پسرب چه توسط پدر و مادرخواند و گفت، ما برای بچه ای که هیچ درکی از جنسیت خودش ندارد تعیین تکلیف می کنیم که این رنگ و این اسباب بازی برای تو هست

میترا صفاری (راست) ـ لیلی پورزند
صفاری مدیر کمیته فرهنگی کنگره ایرانیان کانادا گردانندگی جلسه سخنرانی لیلی پورزند را برعهده داشت

.

یکی دیگر از مسائل مهدکودک ها و مربیان آنهاست که همه زن هستند در حالی که بچه دارد با یک پدر و مادر، و یا با یک زوج مرد و یا یک زوج زن بزرگ می شود. در هر حالت بچه باید احساس کند که مراقبت کننده ی او می تواند زن یا مرد باشد. بچه هایی که مثلا با دو مرد دارند بزرگ می شوند وقتی وارد مهدکودک می شوند، دچار گیجی می شوند، چون با هیچ مربی مردی روبرو نمی شوند. من هم که بچه ام را صبح به مهدکودک می برم، به او این پیام را می دهم که حالا زنان از تو نگهداری می کنند، و وقتی او پس از چند ساعت به خانه می آید، همان توقع را از من که زن هستم، دارد و نه از پدرش. و ما باید دوباره این نقش ها را بازسازی کنیم، چون او می خواهد همه کارهایش را من انجام دهم.

در کانادا خیلی تشویق شده که مردها بیایند دوره ی آموزش پیش دبستانی را بگذرانند، اما چند مسئله وجود دارد، مردها هنوز آمادگی ندارند به خاطر اینکه قضاوت می شوند و به آنها برچسب کار زنانه زده می شود؛ کاری که به اندازه ی کافی جدی محسوب نمی شود. وقتی هم که مردانی این دوره را گذراندند و در مهدکودک ها مشغول شدند، حقوقشان دو، سه دلار بیشتر زنان بود، در حالی که این کاری زنانه محسوب می شده. و همین امر موجب اعتراض کارکنان زن مهدکودک ها قرار گرفت.

پورزند با نمایش عکسی از دو عروسک ـ یک زن ظریف و لطیف و یک مرد ارتشی اسلحه به دست و قوی، الگوهایی را که این گونه اسباب بازی ها برای کودکان می سازند به نقد کشید و گفت، اگر من برای دخترم این عروسک را بخرم به او گفته ام که انتظارات جامعه از شکل و بدن زن این است و اگر ما این شکلی نباشیم، به اندازه کافی خوب نیستیم. و اگر مرد ارتشی را بخرم نظامی گری را تشویق کرده ام.

لیلی پورزند که دختر کوچک دو ساله ای دارد، با مثالی از دخترش گفت، دختر من عروسک دوست ندارد ولی ماشین و توپ دوست دارد. ما هر جا که میهمانی رفته ایم، حتی دوستان مطلع من که به برابری جنسیتی هم حساس هستند، بدون استثنا می گویند این عین پسرهاست. چرا بچه ای که می پره و آروم نیست، چرا فقط فکر می کنیم پسر باید این کارها رو بکنه، چرا فکر نمی کنیم این یک بچه ی سالم و فعال است. بنابراین، فقط پدر و مادر نیستند که به بچه آموزش می دهند، بلکه اطرافیان و جامعه هم آموزش می دهند. وقتی به یک دختر بچه می گویند شبیه پسرهاست و یا به یک پسربچه می گویند شبیه دخترهایی، اینها همه تأثیر خودش را در بچه ها می گذارد.

او همچنین به قضاوت های متفاوت دیگر جامعه در مراحل مختلف زندگی کودک ـ نوجوان اشاره کرد و اینکه برای یک عمل مشابه چگونه قضاوت های منفی و مثبت در مورد دختر و پسر صورت می گیرد.

پورزند به نکته ی مهم دیگری نیز اشاره کرد. علائم راهنمایی یا اطلاع رسانی که در کوچه و خیابان و مکان ها استفاده می شود و در آنها جنسیت مشخص شده. او به موردی اشاره کرد که علامت کارگران مشغول کارند، که نشانگر مردی مشغول کار است، روی پلی نصب شده بود که اکثر زنان در حال کار بودند. و یا در دستشویی ها ( بویژه در اروپا) قسمت رسیدگی به بچه و تعویض پوشک او، در دستشویی زنانه قرار دارد و اگر مردی تنها با فرزندش سفر کند، نمی تواند از این بخش استفاده کند.

البته در کانادا در ده سال اخیر، دستشویی های خانوادگی درست شده و این مشکل وجود ندارد.

او گفت اگر با حساسیت بیشتری به اطرافمان نگاه کنیم می بینیم که چقدر در جامعه ی جنسیتی داریم زندگی می کنیم و چقدر جداسازی کارها و نقش های جنسیتی برای ما عادی است. اگر حرفی از راننده ی قطار، جراح و وکیل به میان بیاید، اولین حدس ما این است که او مرد است.

پورزند مسئله ی بارداری زنان و مرخصی زایمان را مانعی در راه کاریابی آنها خواند و با توجه به تجربه ی خودش در مصاحبه های متعدد شغلی، این موضوع اگرچه نه به صراحت، بلکه به نحوی مطرح می شود تا کارفرما تکلیف خودش را با کارمندی که می خواهد انتخاب کند، بداند.

در مورد ارتقاء شغلی زنان، پورزند به men’s clubکه جزو فرهنگ کار در غرب است، اشاره کرد. معمولا مدیران رده بالا گاه بعد از کار باهم به بار می روند و بقیه بحث هایشان را آنجا ادامه می دهند. اگر زنی به مرتبه ی مدیریت رسیده باشد، معمولا به دلیل تک افتادن در این جمع مردانه، از رفتن خودداری می کند و یا اینکه اگر خانواده داشته باشد، سریعا خود را به خانه می رساند تا مسئولیت مادری اش را انجام دهد.

پورزند به مسئله کار زنان در بیرون و داخل خانه اشاره کرد و گفت، در بسیاری از شرکت ها، زن ها از ساعت ناهاری خود برای خرید روزانه ی خانه استفاده می کنند. بسیاری از زنها از مرخصی بیماری زمانی که بچه شان بیمار است استفاده می کنند، ولی مردها برای بیماری خودشان از آن استفاده می کنند. شب نخوابی زنان برای نگهداری از کودکان طبق آمار ۷۵درصد است تا مردان. و این دو شیفت کارکردن زنان موجب خستگی شدید آنها می شود.

لیلی پورزند افزود: مایل بودم که فرصتی بود تا درباره ی Intersectionality جنسیت و نژاد بحث کنیم. برای اولین بار، کاتلین وین، نخست وزیر انتاریو، دو هفته ی پیش همایشی را راه اندازی کرد با نام It’s Never Okay که حدود دو هزار نفر که در بخش های خشونت علیه زنان کار می کنند، دعوت شده بودند تا باهم تبادل نظر کنند و موضوع خشونت علیه زنان را که وجود دارد و هرروزه ما با آن مواجه هستیم، بررسی کنند. شعار این همایش این بود که تبعیض جنسی هیچگاه بدون حل تبعیض نژادی از بین نمی رود. ما باید به این مسئله حساس باشیم.

پورزند در پایان سخنانش به مسئله سیاست و سیاستگذاری و نقش زنان اشاره کرد و گفت، وقتی درباره ی زنی که مشتاق است وارد سیاست شود، مهم است که زبانی را که استفاده می کنیم همان زبانی باشد که درباره ی مردها صحبت می کنیم. اگر در مورد مردها از توانایی ها حرف می زنیم، در مورد زنها نگوییم حالا بچه اش را می خواهد چه کند، در مورد او هم توانایی هایش را ببینیم. چرا حضور زنها در سیاست مهم است، به خاطر اینکه اگر از روز اول که سیاستگذاری شروع شد، زنها هم توان نقش پذیری در آن داشتند، امروز ما مسئله ی مهدکودک ها را نداشتیم، مسئله دو شیفت بودن زنان را نداشتیم.

او در این خصوص مثالی از خودش زد و گفت، من که از طبقه متوسط هستم و کار می کنم و مالیات می دهم، مشمول سوبسید مهدکودک نمی شوم و باید ماهی ۱۴۰۰دلار پول مهد کودک بدهم، بسیاری از زنان فکر می کنند که این نیمی از حقوقشان است پس بهتر است در خانه بنشینند و خودشان بچه را بزرگ کنند، و وقتی در خانه ماندند بچه دوم و سوم هم می آید و این زنی که دانشگاه رفته و متخصص شده به این ترتیب ده سال از چرخه ی کار و اجتماع بیرون نگه داشته می شود و وقتی هم که به سر کار برگردد، ده سال از همکاران مرد خود عقب تر مانده و این نه تنها در سطح خانواده و فردی اثر می گذارد بلکه در سیستم اقتصادی و در سطح کلان هم تأثیر می گذارد. حضور مساوی زنان در سیاستگذاری باعث می شود که این مسائل مطرح شده و بالاخره برایش راه حلی پیدا شود.

پس از سخنرانی لیلی پورزند، نوبت به پرسش و پاسخ رسید و در بخش دوم برنامه نیز به راهکارها در این زمینه پرداخته شد.

این جلسه روز ششم دسامبر ۲۰۱۵ با حضور بیش از سی تن در یکی از اتاق های مرکز امور شهری نورت یورک برگزار شد.