ایرانگردی
همزمان با پرواز پرتوهای خورشید جهانتاب که سپهر نیلگون را روشنایی میبخشد و نیزههای زرین خود را به چشم آسمان میپاشد، ما نیز در دل کوهستان سترگ و خشن البرزکوه، وارد جاده ماز تودرتوی افسانه ای فیروزکوه میشویم. قطرکهای خرامان باران، در دمهای پرنیانی، با ضربآهنگ خود بر روی شیشهها به ما خوشآمد میگویند. ناشتا را در جوار باغهای پربار فیروزکوه با عطر دلانگیز گلهای کوهستانی چاشت میکنیم. اینجا گذرگاه مازندران است.
مازندران، سرزمین چشماندازهای رویایی، رودها، سواحل زیبا، غارها، آبشارها، درههای مهآلود، چشمههای معدنی، تالابها، باغستانهای میوه، شالیزارها، کشتزارهای سرسبز و جنگلهای انبوه دامنههای البرز است. جایی که سبزی جنگل به آبی دریا آمیخته و در فراسوی جنگلها، قلهها سر به فلک کشیده و پوشیده از برف است و در این میان بلندترین قله ایران «دماوند».
در نزدیکی زیرآب میایستیم ببینیم چگونه پیروزی اراده ایرانی، جاده ای آهنین در سراچه دل این کوه تراشیده تا پل ورسک هر روز و شام گذرگاه اسبهای پولادین غران باشد. و ما محو تماشای آن در هوایی دلانگیز و با طراوت دقایقی را سپری میکنیم. نام زیرآب از یک رود به نام ذبرو گرفته شده که به معنی آب روشن و روان است که از شیب تند ارتفاعات ذنگالو در غرب شهر سرچشمه میگیرد. واژه زی یا زیو به معنی صاف و روشن و واژه رو به رودخانه گفته میشود
.
از پس آن به پلسفید میرسیم و اینک باید سرمست از سبزی چشمانداز بیمانند، ارتفاعات بیشهای دامنههای البرزکوه، دل را به شوق فریبنده شورمست سپرد. جاده در پهنه فردوسسان جنگل به پایان میرسد. برای دیدار از دریاچه شورمست از مسیری با شیب تندبالا میرویم تا از لابلای درختان تنومند توسکا با شاخههای در هم تنیده، نمای دریاچه را به چشمان خود مهمان کنیم که طناز چهره در بوریای مواج سبز کشیده و به کرشمه و غمازی عاشقان طبیعت را به سوی آب شیرین و زلال خود پیش میخواند. چه زیبا و زندگیبخش است نظاره درختانی که با فروتنی قامت رعنای خود را به سوی آب دریاچه پیش کشیدهاند.
پهنه این دریاچه کمابیش بیضیگون، پانزدههزار مترمربع و میانگین ژرفای آن ۵ متر است. نه رودی به آن میریزد و نه آبی از آن خارج میشود. این چشمههای زلال ژرفای دریاچه هستند که بیدریغ آب گوارای خود را به دل آن گسیل میدارند. غرب آن را جنگل انبوه و شمال آن را کشتزارهای بارآور به زیبایی آراییدهاند. چشمانداز بیمانند این دریاچه، پیچیده در درختان تنومند و درهم تنیده توسکا، آن را به یکی از زیباترین مکانهای دیدنی در نزدیکی تهران تبدیل کرده است. مکانی دیدنی در حاشیه روستاهایی همچون شورمست، راستوپی و نوده رخ مینماید
پس از برپایی چادرها در کنار دریاچه، سرمست از باده شورمست، به جنگلنوردی پرداختیم و پس از یک ساعت راهپیمایی به چشمهای گوارا رسیدیم که دو درخت بسیار تناور همچون دو نگهبان جان بر کف آن را در بر گرفته بودند. در هنگامههای فروخفتن خورشید بود که پرنیانی سپید سراسر جنگل و دریاچه را پوشانید و قطرکهای باران مهماندار ما شد. شبمانی در کناره دریاچه شورمست و گوش سپردن به آوای جانبخش طبیعت در هوای خنک کوهستان، و برخاستن با نوای شادافزای پرندگان هرگز از یادها زدوده نخواهد شد. و به گاه پگاه بود که “به یال کوهها لغزید کم کم پنجه خورشید ـ هزاران نیزه زرین به چشم آسمان پاشید“. زیبایی و رویایی بودن دریاچه و قرار گرفتن آن در نزدیکی جاذبههای دیگر مانند تونل کدوک و پل ورسک، برج لاجیم، برج رسکت، برج باوند، خرابههای ساختمانی شاهکوه، غارهای کیجا کرکچال، دژ کنگلو، کرکلی دژ، دژ اولاد دیو، آبشار دراسله زیرآب، آبشار فصلی ورسک، غار اسپهبد خورشید، کلیسای گدوک و روستای اوریم به ارزندگی این منطقه میافزاید. درهمآمیختگی آب با درختان و کوههای پیرامون و بازتابش طبیعت فریبا در آب دریاچه، به ویژه در پاییز، جلوهای بیمانند و ویژه به منطقه میبخشد.
* جعفر سپهری مدرس کامپیوتر در دانشگاه های آزاد، جامع علمی کاربردی و پیام نور و مدرس رسمی فدراسیون کوهنوردی و صعودهای ورزشی در زمینه “هواشناسی کوهستان” بوده است. او صدها مقاله در زمینه ی ایران شناسی و تاریخ علم در ایران به چاپ رسانده . سپهری از سال ۲۰۱۴ به کانادا مهاجرت کرده است.