۱۲ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر از مردم آلمان با توجه به استانداردهای زندگی در این کشور فقیر محسوب می شوند.
آلمان سال ها است با بیش از هزار میلیارد یورو صادرات قهرمان صادرات جهان نامیده می شود. با این همه فقر بازنشستگان این کشور امروز ده برابر سال ۲۰۰۵ شده است.
۳۵۵ هزار تن در ثروتمندترین کشور اتحادیه اروپا حتی امکان اجاره کردن خانه را هم ندارند
آلمان فدرال ثروتمندترین کشور اتحادیه اروپا است و با صدور سالانه بیش از هزار میلیارد یورو کالا “قهرمان صادرات جهان” خوانده می شود. اما برپایه گزارشی که به تازگی انتشار یافت، دوازده میلیون و ۵۰۰ هزار تن از مردم این کشور در فقر به سر می برند.
خط فقر در آلمان برای یک شهروند مجرد ماهانه ۹۱۷ یورو (نزدیک به ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان) و برای یک خانواده چهارنفره ۱۹۲۶ یورو (حدود ۷ میلیون و ۳۳۴ هزار تومان) تعیین شده است. اما بخشی از شهروندان آلمانی به ویژه بیکاران و بازنشستگان، مجبورند با کمتر از این رقم هم کنار بیایند.
برپایه آخرین سرشماری ها، آلمان دارای ۸۰ میلیون و ۲۰۰ هزار جمعیت است. به این ترتیب ۴/ ۱۵ درصد جمعیت آن فقیر محسوب می شوند. این رقم به ویژه از آن رو بالا به، به نظر می رسد که به رغم رکود در بیشتر کشورهای اروپائی، آلمان در سال های اخیر از رشد اقتصادی نسبتا خوبی برخوردار بوده است.
درصد افراد فقیر در سراسر آلمان یکسان نیست. به عنوان نمونه در شهر برمن این رقم بیش از ۲۴ درصد، در ایالت شرقی “مکلنبورگ فورپومرن” ۲۱ درصد و در پایتخت کشور، برلین ۲۰ درصد است. اما در ایالت های ثروتمند بایرن و “بادن وورتنبرگ”، در جنوب آلمان، که قلب صنایع بزرگ کشور محسوب می شوند، این ارقام به حدود ۵/ ۱۱ درصد کاهش می یابد.
صف کم درآمدها و بی خانمان ها برای غذای رایگان در آلمان
تشدید فقر در میان بازنشستگان
برپایه گزارش جدید، بیش از همه گروه ها، وضعیت بازنشستگان هشدار دهنده است. تعداد فقیران در این گروه نسبت به سال ۲۰۰۵ میلادی ده برابر افزایش یافته است. در آلمان، برخلاف بسیاری از کشورهای اروپائی حداقل و حداکثری برای حقوق بازنشستگی تعیین نشده است. به این دلیل بازنشستگان نسبت به سنوات خدمت و سهمی که به صندوق بازنشستگی پرداخته اند، می توانند هزاران یورو یا تنها چند یورو حقوق بازنشستگی دریافت کنند. سطح زندگی بیش از هفتاد درصد آلمانی ها پس از بازنشستگی به شدت پائین می آید.
بازنشستگانی که حقوقی کمتر از حداقل معاش دارند، می توانند درخواست تأمین حداقل معیشت را تسلیم ادارات مربوطه کنند. اما تنها در صورتی کمک دریافت می کنند که دارای اندوخته قابل انتقال یا غیرقابل انتقال نباشند. حتی اگر خودروی آن ها بیش از ۴ هزار یورو ارزش داشته باشد، باید ابتدا آن را بفروشند و پولش را به مصرف تأمین معاش برسانند و بعد کمک دولتی دریافت کنند.
اما آنچه در نهایت به بازنشستگانی با حقوق بازنشستگی اندک تعلق می گیرد، کمتر از حداقلی است که برای خط فقر در نظر گرفته شده است. در حالی که این حداقل برای افراد مجرد ۹۱۷ یورو در نظر گرفته شده، حداقل معاشی که به بازنشسته تعلق می گیرد، اغلب کمتر از ۷۰۰ یورو است. به این دلیل می توان گفت که بخش عمده ای از بازنشستگان آلمان بلافاصله پس از بازنشستگی به زیر خط فقر سوق داده می شوند.
جمع آوری شیشه های خالی آبجو و نوشیدنی های دیگر در جشن های خیابانی، اکنون چندین سال است به یکی از منابع درآمد بازنشستگان فقیر تبدیل شده است. آن ها این شیشه ها را که مردم در خیابان ها و پارک ها رها کرده اند، جمع می کنند و با دریافت گروئی آن ها، چند یورو به دست می آورند تا کمک اندکی به زندگی روزمره خود کرده باشند.
نهاد کمک به بی خانمان های آلمان اعلام کرده است که در حال حاضر ۳۳۵ هزار نفر در آلمان فاقد مسکن هستند. چنین رقمی در ده سال گذشته سابقه نداشته است.
همچنین سازمان های کمک به کودکان اعلام کرده اند که ۱۹ درصد کودکان و نوجوانان آلمان فقیر محسوب می شوند. این موضوعی است که می تواند امنیت اجتماعی آلمان را به خطر بیاندازد، زیرا کودکان فقیر نیروی بالقوه برای بزهکاری هستند.
کارشناسان آلمانی معتقدند که تنها از طریق بالا بردن حداقل حق معاش برای خانوده ها و بازنشستگان، سرمایه گذاری بیشتر در آموزش کودکان و نوجوانان و توزیع عادلانه تر مالیات ها می توان مانع گسترش بیشتر فقر شد، اقداماتی که در برنامه های دولت سال ها است جائی ندارد.
*جواد طالعی، شاعر، نویسنده و روزنامه نگار آزاد با بیش از ۴۰ سال سابقه روزنامه نگاری حرفه ای از سال ۲۰۰۰ میلادی به این سو مسئولیت دفتر اروپائی شهروند را به عهده دارد. او همزمان با رسانه های معتبر فارسی زبان دیگر مثل بی بی سی، رادیو فرانسه، دویچه وله و سایت های اینترنتی متعدد همکاری داشته است.
