* این مقاله جنبه ی آموزشی دارد نه درمانی، هر دارویی باید با تشخیص و تجویز پزشک مصرف شود.
بخش اول
دیابت نوع دوم یک بیماری مزمن است که به علت هایپرگلیسمی یعنی میزان خیلی زیاد گلوکز (قند) در خون تولید می شود. این بیماری معمولا در بزرگسالان به علت بالا رفتن سن و مخصوصاً افراد چاق که دارای اضافه وزن هستند دیده می شود. ۹۰ درصد بیماران دیابتی به نوع دو دچارند. در نزد شخص سالم میزان قند خون توسط انسولین، هورمونی که از لوزالمعده (پانکراس) ترشح می شود، کنترل شده و باعث می شود که قند موجود در خون بتواند وارد سلول ها شده و به عنوان عامل تغذیه کننده و فعالیت های سلولی مخصوصا در عضلات و کبد به کار رود.
بدن شخص مبتلا به دیابت نوع دوم قادر نیست که میزان گلیسمی ـ قند خون ـ را تنظیم کند و اگر میزان قند در خون به مدت طولانی زیاد باشد باعث تولید عوارض خطرناک برای سلامتی شخص می شود مخصوصا بیماری های قلبی عروقی.
این بیماری مزمن احتیاج به درمان طبق وضع شخص بیمار و مواظبت جدی بیمار و گروه درمان کننده دارد. داشتن عادات سالم زندگی پایه اصلی درمان است و اگر این عادات برای کاهش میزان قند خون کافی نبود، پزشک، دارو یا داروهای لازم را تجویز می کند.
مبتلایان به دیابت رو به افزایش است
تعداد بیماران دیابتی نوع دو در حال زیاد شدن است و علت آن توجه مردم دنیا به زندگی غربی به اضافه گوشه گیری، چاقی و بالا رفتن سن می باشد.
طبق اعلام فدراسیون بین المللی دیابت، در سال ۲۰۱۰ تعداد بیماران مبتلا به دیابت ۲۸۵میلیون نفر بود که پیش بینی می شود در سال ۲۰۳۰ به ۴۳۸ میلیون نفر برسد.
در کانادا ۶ درصد افراد ۱۲ سال به بالا دیابتیک هستند و میزان درصد بیماران با سن آنها بالا می رود به طوری که ۱۸ درصد آنها ۶۵ سال به بالا دارند. حدود ۱۰ میلیون کانادایی دیابتیک هستند. تعداد واقعی بیماران خیلی بیشتر است، زیرا بسیاری از بیماران نمی دانند که مرض قند دارند.
معمولا دیابت بعد از ۴۰ سالگی دیده می شود ولی متاسفانه امروزه تعداد بیماران کودک و نوجوان به علت چاقی و عدم حرکت و تغذیه بد روز به روز بیشتر می شود.
علل بیماری
دیابت بر اثر جمع شدن عوامل ژنتیکی و محیط زیستی و مهم تر از آنها نوع زندگی است. به طورکلی هر شخصی دارای عوامل ژنتیکی برای دچار شدن به دیابت و یا محافظت از دچار شدن را دارد. دانشمندان امروزه ژن هایی را می شناسند که می تواند عامل آمادگی به ابتلا به دیابت نوع ۲ باشد و در نزد این اشخاص اضافه وزن مخصوصاً جمع شدن چربی در شکم (داخل و خارج) باعث مقاومت در مقابل انسولین می شود و اولین قدم به سوی دیابت نوع ۲ می باشد.
برای مقابله با این مقاومت لوزالمعده مجبور می شود که انسولین بیشتری ترشح کند و بر اثر گذشت زمان قدرت کاری لوزالمعده کم شده و انسولین کمتری تولید می کند و در نتیجه میزان قند خون به تدریج بیشتر و بیشتر می شود.
دیابت نوع دو نتیجه دو عامل است اول مقاومت در مقابل انسولین و دوم خستگی شدید پانکراس.
علائم بیماری قند نوع ۲
در اوایل بیماری هیچ نوع علائمی وجود ندارد و یا خیلی کم، و بیماری می تواند سال ها وجود داشته باشد و شخص متوجه نشود.
این علائم عبارتند از:
*احتیاج بیشتری به ادرار کردن، زیرا کلیه ها با ترشح بیشتر می خواهند قند بیشتری را از خون خارج کنند.
*احساس تشنگی و گرسنگی بیشتر از معمول.
*لاغر شدن.
*خستگی شدید مخصوصاً پس از صرف غذا.
*اشکال بینایی.
آنچه که وضع را خطرناک می کند:
*اضافه وزن (۸۰ در صد بیماران قندی اضافه وزن دارند) مخصوصاً وقتی که چربی ها در شکم و پهلوها جمع می شوند.
*خانه نشینی و مصرف غذاهای پر کالری.
*داشتن یک سندروم متابولیک (چاقی دور شکم، تری گلیسرید بالا در خون، کمبود کلسترول خوب در خون HDL، فشار خون، مقدار قند خون بالا در حالت ناشتا.
*داشتن فامیل نزدیک (مادر، پدر، خواهر و برادر) مبتلا به قند خون نوع ۲
*داشتن بیماری قند حاملگی و وزن نوزاد بیشتر از ۴ کیلوگرم به هنگام تولد.
پیشگیری از دیابت نوع دوم
بهترین راه جلوگیری از مبتلا شدن، کنترل وزن بدن، تغذیه سالم (که مقدار قند خون را کنترل کند) و فعالیت های ورزشی (بدنی) است.
چون که بیماری بدون هیچ علائمی می تواند پیشرفت کند و به مراحل خطرناک برسد همه افراد ۴۰ سال به بالا و افرادی که آمادگی ژنتیکی بیشتری دارند باید هر سه سال یکبار آزمایش قند خون ناشتا و ۲ ساعت بعد از غذا را انجام دهند.
درمان دیابت نوع ۲
بیماران دیابتی می توانند امیدوار باشند که یک زندگی فعال و دینامیک داشته باشند به شرطی برای زندگی دیسیپلین شدید داشته باشند.
*کنترل قند خون.
*رژیم غذایی لازم.
*فعالیت های ورزشی حساب شده و مرتب.
*کم کردن وزن بدن.
برای بعضی بیماران این تغییر وضع زندگی کافی است ولی برای بعضی دیگر احتیاج به داروهای مختلف است.
درمان های دارویی
داروهای ضد دیابت مانند:
Biguanides( Metformin) یا Glucophage مانندGlumetza از سوی پزشک تجویز می شود.
*داروهای لاغر کننده برای افراد چاق
*درمان با انسولین وقتی که داروهای دیگر بی اثر بود.
درمان های مکمل
درمان های مکمل شناخته شده ای وجود دارد که سازمان بهداشت جهانی هم آن را تایید می کند، ولی باید تحت نظر متخصص واقعی و تحصیل کرده و با تجربه انجام شود.
هشدار!
خوددرمانی بیماری قند می تواند مشکلات جدی تولید کند. وقتی که دارویی برای پائین آوردن قند خون مصرف می شود باید مرتباً میزان گلیسمی (قند خون) اندازه گیری شود و نتیجه آن به پزشک گزارش شود تا در صورت لزوم بر مقدار داروهای داده شده تجدیدنظر شود.
دیابت حاملگی
قبل از ادامه مطلب باید دانست که عده ای از پزشکان شک دارند که چنین بیماری ای وجود دارد و باید آن را تشخیص داد و درمان کرد و عده ای هم عقیده دارند که مهم است زنان باردار تحت کنترل قرار گیرند. دیابت حاملگی همان طور که از نامش پیداست معمولا در ماه های چهارم به بعد در شش تا هشت درصد از زنان های باردار دیده می شود.
در این ماه ها زنان باردار دو تا سه برابر بیشتر احتیاج به انسولین دارند زیرا به تدریج ترشحات هورمون های ضد انسولین مانند هورمون های جفت (پلاسنتا)، کورتیزول و هورمون های رشد زیاد می شوند. این ها برای رشد طبیعی جنین لازم هستند ولی اثر انسولین مادر را کم می کنند در این مواقع پانکراس مقدار بیشتری انسولین تولید می کند ولی در بعضی ها که آمادگی پنهانی برای بیماری قند دارند، پانکراس نمی تواند به اندازه کافی انسولین تولید کند، در نتیجه مقدار قند خون آن ها بالا می رود. بعضی از متخصصان معتقدند که باید بالا رفتن قند، تشخیص و درمان شود، زیرا ممکن است برای جنین و مادر تولید مشکل کند و رژیم غذایی و احتمالاً انسولین لازم است. برخی می گویند با این که مقدار قند بالا رفته ولی احتیاجی به تشخیص و درمان آن نیست. هنوز از نظر علمی ثابت نشده که کدام گروه برنده این مبارزه است. معمولا به زنانی که مبتلا به بیماری قند نوع یک و دو هستند پیشنهاد نمی شود که باردار نشوند ولی از قبل از تولید جنین باید به طور جدی تحت نظر پزشک باشند. اگر جنین در ماه های اولیه در محیط دیابتیک قرار گیرد مشکلات بسیار جدی سلامتی مانند غیر عادی بودن بدن و یا مرگ قبل از تولد در انتظارش است. بهتر است هر زنی قبل از بارداری آزمایش ساده خون و در صورت لزوم یک ساعت پس از صرف ۵۰ گرم گلوکز انجام دهد.
بخش دوم و پایانی هفته ی آینده
