ایرانگردی
بر فراز دره سرسبز و خرم «دربند» و در کمرکش کوه سنگی زیبای «لهرد»، اشکفتی رو به خراسان جای گرفته که یکی از زیباترین غارهای ایران و یکی از بزرگ‌ترین غارهای استان سمنان است. با کفی سنگلاخ و دارای پستی و بلندی‌های بسیار که بر اثر نمِ هوا پهنه گسترده‌ای از آن را گل لغزنده پوشانیده و گذر را پرخطر ساخته است. ستون‌های سترگ و تخته‌سنگ‌های بزرگ که در گوشه و کنار غار پراکنده‌اند از زمین‌لرزه‌های سهمناک دوران‌های کهن حکایت‌ها دارند. این اشکفت همچون دیگر غارهای ایران، واپسین پناهگاه مردمی صلح‌جو بوده که از غوغای جنگ‌سالاران زمان به آن پناه می‌بردند.
دهان اژدها ورودی به پهنای ۷۵/۲ متر و بلندی ۳۵/۱ متر دارد. پس از این دهانه، دالانی به طول ۲۴ و میانگین پهنای ۳ متر در فراروی است. دالان، دهانه و تالار این مغاک را به هم پیوند می‌دهد. درون غار ساده و بدون پیچ و خم است. فضای غار به صورت تالاری بیضی شکل به طول ۹۱ متر است که پهن‌ترین قسمت آن ۳۶ متر و بلندترین نقطه سقف آن ۲۰ متر است. ساختمان غار از دیدگاه زمین‌شناسی مربوط به دوران سوم (مزوزوییک) و از نوع سنگ‌های رسوبی است.
از آنجا که در ساختمان غار ترکیبات آهکی به مقدار زیاد وجود دارد، سراسر آن پوشیده از ستون‌های بزرگ و زیبای استالاگمیت (چکنده) و استالاگتیت (چکیده) است. بلندترین ستون استالاگمیت با ارتفاع ۱۲ متر و با قطر متوسط ۸۵/۱ متر با زیبایی خاصی در وسط غار بالا رفته است.
باستان‌شناسان ایرانی در اثنای کاوش غار آثار دوران گوناگون تاریخی را یافته‌اند. کهن‌ترین این آثار از سده پنجم هجری و مستندترین آنها سکه طلایی هم‌زمان با یورش خوفناک و دهشت‌بار مغول است. کاسه‌های لعابی معروف به گبری، کار مازندران و سفال‌های بسیار ظریف، کار گرگان از صنایع قرن ۵ هجری کهن‌ترین آثاری است که از این غار به دست آمده است. این آثار تا دوره قاجار به چشم می‌خورد و چنین استنباط می‌شود که غار در دوره‌های گوناگون، به ویژه زمان ناامنی مورد استفاده قرار گرفته است.
این غار دیدنی در ۲۱ کیلومتری شمال سمنان و ۳ کیلومتری جنوب شهمیرزاد واقع شده است.
تصاویر بیشتری از این غار را می‌توانید در سایت «غارهای ایران» به این نشانی ببینید.
