پیروزی غیرمنتظره ترامپ در اروپا و سایر نقاط جهان با واکنش های متضادی روبرو شد. برخی از سیاستمداران برجسته به دلایلی معین از ورود میلیاردر آمریکائی به کاخ سفید خوشحال شدند، برخی نیز با بهت و ناباوری کوشیدند چیزی غیرقابل هضم را هضم کنند.
ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه، بنیامین نتان یاهو نخست وزیر اسرائیل، بوریس جانسون وزیرخارجه بریتانیا، مارین لوپن رهبر نژادپرست جبهه ملی فرانسه در رسانه ها به عنوان سیاستمدارانی معرفی شدند که از پیروزی ترامپ سود می برند. اما فرانسوا اولاند رئیس جمهور فرانسه، آنگلا مرکل صدراعظم و فرانک والتر اشتاین مایر وزیر خارجه آلمان، دونالد توسک رئیس شورای اتحادیه اروپا، ینس استولتنبرگ دبیرکل ناتو، انریکو پنانیتو رئیس جمهور مکزیک و پترو پروشنکو رئیس جمهور اوکراین در شمار سیاستمدارانی معرفی شده اند که نمی توانند ناراحتی خود را از ریاست جمهوری ترامپ پنهان کنند.
شادی روس ها
موافقان و مخالفان هرکدام دلایل خاص خودشان را دارند. در روسیه، نه تنها شخص پوتین، بلکه اکثریت مردم از پیروزی ترامپ ابراز شادمانی کردند. دلیل این شادمانی این است که ترامپ از یک سو در مبارزات انتخاباتی خود از تلاش برای بهبود مناسبات واشنگتن و مسکو سخن گفته و از سوی دیگر تاکنون در برابر الحاق شبه جزیره کریمه به خاک روسیه و حضور نیروهای این کشور در شرق اوکراین هیچ نظری نداده است.
اما درست به همین دلیل است که پترو پروشنکو رئیس جمهور اوکراین نسبت به ترامپ خوشبین نیست. او فکر می کند با حضور ترامپ در کاخ سفید واشنگتن دیگر شانسی برای بازپس گرفتن کریمه و شرق اوکراین برایش باقی نمانده است. البته با توجه به ضعفی که اروپا در برابر حضور فعال روسیه در سوریه نشان داده است، امید به چنین امری اصولا به یک توهم بیشتر شبیه بود.
تردید سیاستمداران آلمان
آنگلا مرکل صدراعظم آلمان بامداد روز نهم نوامبر پیروزی ترامپ را به او تبریک گفت. اما از متن سخنان او کاملا آشکار بود که نسبت به امکان همکاری با او چندان خوشبین نیست. خانم مرکل به رئیس جمهور آینده آمریکا یادآوری کرد: “همکاری دوجانبه آلمان و آمریکا تنها درصورت رعایت ارزش های بنیادی مثل دموکراسی، آزادی، احترام به حقوق و حرمت انسان ها، فارغ از نژاد و ملیت و مذهب و جنیست آن ها، ممکن است”.
صدراعظم آلمان تلویحا به سخنان ترامپ در مبارزات انتخاباتی خود علیه مسلمانان و مهاجران اشاره داشت که تا مرز تهدید مسلمانان به بیرون ریخته شدن از آمریکا پیش رفت.
البته رنجش خانم مرکل دلیل دیگری هم دارد: ترامپ در مبارزات انتخاباتی خود بارها مرکل را به خاطر سیاست پناهندگی خود مورد شدیدترین انتقادها قرار داد و حتی یکبار که می خواست رقیب خود هیلاری کلینتون را تحقیر کند از او به عنوان “آنگلا مرکل آمریکا” نام برد.
فرانک والتر اشتاین مایر وزیرخارجه آلمان (سوسیال دموکرات) در نخستین واکنش نسبت به پیروزی ترامپ گفت:”ما برای انتخابات آمریکا نتیجه دیگری انتظار داشتیم، اما نتیجه حاصله را باید بپذیریم”.
نتانیاهو بزرگترین برنده
بنیامین نتانیاهو نخست وزیر جنگ طلب و محافظه کار اسرائیل بیش از هر سیاستمدار دیگری از پیروزی ترامپ خوشحال شد. ترامپ یک روز پس از اعلام پیروزی خود در یک تماس تلفنی با نتانیاهو او را به آمریکا دعوت کرد. همین نکته نشان می داد که برای میلیاردر آمریکائی نزدیکی به تل آویو چقدر اهمیت دارد.
ترامپ ضمنا پیش تر اعلام کرده بود که در صورت پیروزی، سفارت آمریکا در اسرائیل را از تل آویو به اورشلیم انتقال خواهد داد. در حالی که جامعه ملل اروشلیم را پایتخت اسرائیل نمی داند، انتقال سفارت آمریکا به این معنا خواهد بود که واشنگتن اورشلیم را عملا به عنوان پایتخت اسرائیل پذیرفته است. این اقدام می تواند به خشم مسلمانان علیه آمریکا بیشتر دامن بزند.
تقویت بریتانیا به دست ترامپ؟
بوریس جانسون وزیرخارجه ۵۲ ساله بریتانیا که در نیویورک متولد شده است، ضمن ابراز شادمانی نسبت به پیروزی ترامپ، در یک مصاحبه گفت:”من از همکاری با دولت او برای ثبات جهانی و رفاه بسیار خوشحالم”.
خوشحالی بوریس جانسون بیشتر اما به این دلیل است که بریتانیا با خروج از اتحادیه اروپا منزوی شده و به لحاظ اقتصادی بسیار پس رفته است. بنابراین اقای جانسون امیدوار است که همکاری آمریکا بتواند کشورش را در شرایط سخت پس از برکسیت تقویت کند.
نگاه متفاوت در فرانسه
مارین لوپن رهبر جریان راست افراطی جبهه ملی فرانسه، ضمن ابراز شادمانی از پیروزی ترامپ، آرزو کرده است که “یک انتخابات ضد نخبگان سیاسی” مثل آمریکا در فرانسه نیز او را به قدرت برساند.
لوپن در سخنرانی های خود بارها از “اکثریت خاموش” و “ملت سلب اختیار شده” نام برده است و ادبیات او در این زمینه به ترامپ بسیار نزدیک است.
فرانسوا اولاند رئیس جمهور فرانسه در ماه اوت امسال یک بار گفته بود:”وقتی به حرف های ترامپ گوش می دهم دستخوش حالت تهوع می شوم”. او اکنون ناگزیر است از ماه ژانویه در نشست های بین المللی با ترامپ روبرو شود و در مواردی بر سر میز شام این موجود تهوع آور را تحمل کند.
ترامپ در سخنرانی های انتخاباتی خود با پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) برخوردی انتقادی داشته و حتی پشتیبانی از کشورهای عضو در صورت مورد حمله قرار گرفتن را به زیر پرسش برده است.
شاید منظور رئیس جمهور آینده آمریکا، ترکیه بوده باشد، اما به هرحال “ینس استولتنبرگ” دبیرکل ناتو به همین دلایل نمی تواند از پیروزی ترامپ شادمان باشد.
هزینه دیوار مکزیک را که می پردازد؟
از همه ناخرسندتر، به گزارش رسانه ها رئیس جمهور مکزیک انریکو پنانیکو است. ترامپ اعلام کرده که در صورت پیروزی میان آمریکا و مکزیک دیوار خواهد کشید و هزینه ساخت این دیوار را باید مکزیک بپذیرد.
هم رئیس جمهور فعلی و هم رئیس جمهور سابق مکزیک به صراحت اعلام کرده اند که حاضر به پرداخت چنین باجی نیستند. ترامپ هم گفته است که با افزایش هزینه ویزا برای شهروندان مکزیک بودجه دیوار را تامین خواهد کرد.
طول دیوار، اگر بخواهد مکزیک و آمریکا را به طور کامل جدا کند، باید ۱۶۰۰ کیلومتر باشد. هزینه ساخت آن نیز ۲۳ میلیارد دلار برآورد شده است.
همشهریان نیاکان ترامپ چه می گویند؟
و اما صرفنظر از سیاستمداران، مردم شهر کوچک کالشتات در ایالت “راین لند فالتس” آلمان نیز، که نیاکان ترامپ از آنجا به آمریکا مهاجرت کرده اند، در شمار مخالفان ورود این مرد به کاخ سفید قرار دارند.
آن ها در یک گزارش تلویزیونی یکی پس از دیگری از این که همشهری نیاکان ترامپ هستند ابراز شرمساری کرده و او را “مردی دریده دهان، نژاد پرست و بی ادب” خوانده اند، که به خودش اجازه داده است پای صدراعظم آلمان را در مبارزات انتخاباتی بی دلیل به میان بکشد و او را بارها مورد اهانت قرار دهد.
روزنامه “کلنر اشتات آنسایگر” پس از اعلام پیروزی ترامپ نوشت:”… کابوس بسیاری از آلمانی ها به واقعیت پیوسته است. با این که ترامپ دارای تبار آلمانی است، برپایه یک نظر سنجی به ندرت کسی در آلمان حاضر بود به او رای بدهد. دو سوم آلمانی ها انتظار دارند که مناسبات آمریکا با آلمان بدتر شود”.
آلمانی ها علاوه بر دلایل عاطفی و احساساتی دلایل منطقی دیگری هم برای بدبینی نسبت به ترامپ دارند.
آلمان یکی از مهمترین صادرکنندگان کالا و خدمات به آمریکا است. ترامپ در مبارزات انتخاباتی خود با “پیمان تجارت آزاد میان اتحادیه اروپا و آمریکا” اعلام مخالفت کرده است. این موضع گیری سبب سلب اعتماد بخش اقتصاد آلمان نسبت به او شده است.
رئیس جمهور جدید ایالات متحده آمریکا در مبارزات انتخاباتی خود همچنین به صراحت اعلام کرده که کشورهای دیگر باید سهم بیشتری در هزینه حضور نظامی آمریکا در مناطق بحرانی بپردازند. او تهدید کرده که در غیر این صورت سربازان آمریکائی را به خانه باز خواهد گرداند.
آلمان، با این که در سال ۲۰۰۳ در کنار فرانسه با اشغال نظامی عراق مخالف بود، مجبور به پرداخت میلیاردها دلار “سهم هرینه جنگ” به آمریکا شد. اکنون آلمانی ها بیمناک آن هستند که بار دیگر مجبور به پرداخت های سنگین شوند.
چند روز پیش از انتخابات یکی از روزنامه های آلمان نوشته بود که هشت سال ریاست جمهوری دونالد ترامپ می تواند برای هر آلمانی بیش از ۳۴ هزار یورو هزینه ایجاد کند.
همایش سران کشورهای گروه ۲۰ در ماه جولای سال آینده به دعوت آنگلا مرکل صدراعظم آلمان در هامبورگ برگزار می شود. دونالد ترامپ ناگزیر از شرکت در این نشست خواهد بود.
برخی از رسانه های آلمان ابراز امیدواری کرده اند که در این نشست مرکل و ترامپ بتوانند با یکدیگر صحبت کنند و این گفت و گو سبب تحکیم مناسبات دو کشور شود.
اما برخی دیگر از رسانه ها نیز با اشاره به تفاوت شدید دیدگاه ها و شخصیت دو رهبر سیاسی، نسبت به تحقق این آرزو تردید جدی نشان داده اند.
