درباره شیعیان مسلحی که در عراق علیه داعش می جنگند، تاکنون خبرهای پراکنده ای به خارج از این کشور درز کرده است. در بیشتر این گزارش ها، از شیعیان به عنوان افراد تا بن دندان مسلحی یاد می شود که در سایه پشتیبانی مالی، فنی، آموزشی و تسلیحاتی لشگر قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ورزیده شده اند. این ادعا دست کم در مورد دو سوم نیروهای حشدالشعبی یا بسیج مردمی عراق صحت دارد. حشد الشعبی که ده ها گروه مسلح را زیر یک پرچم گرد آورده، اکنون بر اساس گزارش بخش فارسی رادیو فرانسه دارای ۱۲۰ هزار نیرو است.
همین گزارش می گوید که ۸۰ هزار نفر از این نیروها از سوی جمهوری اسلامی ایران پشتیبانی می شوند و با لشگر قدس ارتباط مستقیم دارند.
لشگر قدس، بازوی برون مرزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است که سیاست های استراتژیک منطقه ای جمهوری اسلامی را پیش می برد. این نیرو در پی سقوط صدام حسین و جنگ داخلی سوریه در این دو کشور به شدت تقویت شده است. فرماندهی لشگر قدس را قاسم سلیمانی به عهده دارد.
منابع بسیاری می گویند که قاسم سلیمانی تحت نظر مستقیم آیت الله خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی کار می کند. داعش، شیعیان را دشمن اصلی خود می داند و بارها تهدید کرده که به ایران حمله خواهد کرد. در نتیجه، مقابله با این نیرو به یکی از مهمترین هدف های لشگر قدس تبدیل شده است.
شاهرخ بهزادی نویسنده رادیو فرانسه در گزارش مفصلی می نویسد:”۱۰ هزار نفر از نیروی ۱۲۰ هزار نفری حشد الشعبی را افراد سازمان بدر تشکیل می دهند”.
گروه مسلح و کارآزموده “البدر” بازوی نظامی “مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق” است که در دوران صدام حسین رهبران آن در ایران می زیستند و تحت حمایت مستقیم جمهوری اسلامی بودند.
رقیب داعش، همتای آن در خشونت
در گزارش های زیادی از حشدالشعبی به عنوان نیرویی نام برده شده که در خشونت و پاشیدن بذر نفرت هیچ تفاوتی با داعش ندارد. تاکنون فیلم هائی افراد این گروه را در حالی که با خشنودی سرهای بریده دشمنان خود را در دست دارند نشان داده اند.
نیروهای حشد الشعبی، تاکنون در آزاد سازی برخی متصرفات داعش با ارتش عراق همکاری داشته اند، اما بارها متهم شده اند که پس از عقب نشینی داعش، اقلیت های غیرشیعی و به ویژه سنی ها را زیر فشار شدید قرار می دهند تا مجبور به ترک محل شوند و میدان را برای تغییر ترکیب جمعیت در مسیر “اکثریت یافتن شیعیان” خالی کنند.
فرمانده کل حشد الشعبی به تازگی در مصاحبه با یک خبرنگار آلمانی کوشیده است این خبرها را تکذیب کند. او ادعا کرده است که حشد الشعبی یا بسیج مردمی عراق تنها شیعیان را به خود راه نداده است، بلکه هزاران سنی، مسیحی، ارمنی و ترکمن نیز در آن علیه داعش می جنگند.
اما دولت ترکیه همین روزها هنگامی که اعلام شد حشد الشعبی در حال پیشروی به سوی موصل و رقعه است، هشدار داد که اگر پس از شکست داعش تلاشی در مسیر به هم زدن ترکیب جمعیت این دو شهر به نفع شیعیان صورت گیرد، به آن ها لشگر خواهد کشید.
این اقدام ترکیه در واقع اعلان جنگ به جمهوری اسلامی ایران است، زیرا اگر بسیج مردمی عراق پس از آزاد ساختن رقعه و موصل دست به آزار و راندن سنی ها بزند، ترکیه احتمالا تهدید خود را عملی خواهد کرد. در این صورت جمهوری اسلامی نیز نمی تواند پشت ستون پنجم خود را در عراق خالی کند.
به طور کلی تایید یا تکذیب همه اتهاماتی که متوجه حشدالشعبی هست، عملی نیست، زیرا با توجه به اوضاع بسیار نابسامان عراق خبرنگاران اندکی از جهان آزاد توانسته اند به این کشور سفر کنند. آن ها هم که موفق به این کار شده اند، اغلب نتوانسته اند آزادانه در میان جبهه ها بچرخند و گزارش های مستند و انکار ناپذیری تهیه کنند. منابع اطلاعاتی که به خارج از عراق و سوریه انتقال می یابد، اغلب گروه های حاضر در درگیری ها و جبهه های مختلف هستند و هرکدام قسمتی از حقیقت را بیان می کنند که با منافع و خواست های آن ها انطباق دارد.
گروه های موجود در حشد الشعبی
اما فارغ از این همه، به راستی حشد الشعبی چیست؟ از چه نیروهایی و چگونه تشکیل شده و در سال های گذشته چه روندی را طی کرده که توانسته ۱۲۰ هزار نفر را مسلح کند و زیر پرچم هایی گردآورد که اغلب به عکس امام اول شیعیان یا عکس هایی از آیت الله سیستانی، خمینی و خامنه ای مزین است؟
تا به حال از برخی گروه های وابسته به حشد الشعبی ویدئوهایی انتشار یافته که نشان می دهد آن ها خامنه ای را مولا و رهبر خود معرفی می کنند.
قدیمی ترین و قدرتمندترین گروه موجود در حشدالشعبی لشگر بدر است که در سال های اخیر به سازمان بدر تغییر نام داده است. مسئولان بدر با این تغییر نام می خواسته اند نشان بدهند که تنها به نظامی گری معتقد نیستند، بلکه مایلند در سیاست عراق نیز سهم داشته باشند.
لشگر بدر در سال ۱۹۸۱ میلادی تقریبا همزمان با حزب الله لبنان راه اندازی و از زمان آغاز جنگ هشت ساله ایران و عراق از پشتیبانی بیشتر جمهوری اسلامی ایران برخوردار شد.
حشدالشعبی علاوه بر سازمان بدر ۴۱ گروه دیگر را زیر پوشش دارد و به طور مستقیم زیر نظر حیدرالعبادی نخست وزیر عراق عمل می کند.
حشد الشعبی به طور رسمی در سال ۲۰۱۴ هنگامی اعلام موجودیت کرد که آیت الله سیستانی رهبر شیعیان عراق فتوای “جهاد” علیه داعش را صادر کرد.
در میان ۴۲ گروه موجود در این نیرو، علاوه بر سازمان بدر، گردان های امام علی، سیدالشهدا، جهاد، سازندگی، صلح و همچنین تیپ ابوالفضل العباس از شهرت و قدرت زیادی برخوردارند.
همه نیروهای مسلح حشدالشعبی یا بسیج مردمی به ثبت رسیده اند و از سوی دولت عراق حقوق دریافت می کنند.
با توجه به رشد سریع گروه های زیر پوشش حشد الشعبی، برخی ناظران امور عراق بر این نظرند که این نیرو در آینده بخش اعظم ارتش منظم عراق را تشکیل خواهد داد.
در صورت تحقق این پیش بینی، می توان تصور کرد که ارتش عراق در آینده بیش از امروز زیر نفوذ مستقیم ایران خواهد بود.
این همان چیزی است که حکومت های سنی منطقه و از همه بیشتر عربستان سعودی، ترکیه و قطر را نگران کرده و می تواند آن ها را به یک صف آرائی مشترک در برابر جمهوری اسلامی تشویق کند.
