* این مقاله جنبه ی آموزشی دارد نه درمانی، هر دارویی باید با تشخیص و تجویز پزشک مصرف شود.
بخش دوم و پایانی
عواملی که باعث خطر می شوند
ـ تغذیه نامتعادل، غذاهای سریع بخر و بخور(Fast Food) غیر متعادل، کمی مصرف میوه و سبزی و…
ـ گوشه گیری و عدم تحرک (ورزش)
ـ زندگی غیربهداشتی
ـ مصرف بالای الکل
ـ دخانیات که مشکلات بدکاری را شدیدتر می کند
ـ مصرف بالای شکلات، قهوه، چای
ـ (مدام خوری) اضافه بار معده کردن
پیشگیری
در بیشتر موارد امکان پیشگیری از مشکلات بدکاری دستگاه گوارش وجود دارد.
ـ از بین بردن هر چه بیشتر موارد استرس زا
ـ ورزش کردن
ـ داشتن بهداشت کامل در زندگی روزانه مثل:
ـ داشتن رژیم غذایی متعادل و متنوع، سرشار از سبزی جات و میوه های تازه که کم چربی باشند و زیاد شیرین نباشند.
ـ نوشیدن آب به اندازه کافی حداقل یک لیتر بهتر است که ۵/۱ لیتر باشد و در موقع غذا و همراه آن نباشد.
ـ به آهستگی و در آرامش غذا میل کنید و خوب بجوید.
ـ قبل از پر شدن کامل معده دست از غذا خوردن بردارید، در صورت لزوم چند بار در روز مقدار کمی غذا بخورید.
ـ از خوردن غذاهایی که دستگاه گوارش را تحریک می کند تولید گاز یا ریفلاکس می کند مثل نوشابه های گازدار، غذاهای تند و پر ادویه، غذاهای ترش و آن هایی که در روده تخمیر می شوند مانند کلم و نخود و لوبیا… قهوه، الکل و… دوری کنید.
ـ همه افراد به یک نسبت به غذاها حساس نیستند پس بهتر است که غذاهایی که باعث شروع ناراحتی یا شدت آن می شوند را شناخت و یادداشت کرد تا دیگر از آنها استفاده نشود.
ـ از خوردن غذاهای سنگین و پر چربی خودداری کنید.
ـ پس از غذا خوردن دراز نکشید بلکه کمی راه بروید.
ـ از پوشیدن لباس های تنگ و چسبان خودداری کنید.
ـ به طور مرتب ورزش کنید که کمک به عبور مواد غذایی می کند.
نوشیدن الکل را به حداقل برسانید و مصرف دخانیات را قطع کنید.
ـ با استرس و دپرسیون مبارزه کنید.
ـ یاد بگیرید چگونه استرس ها را کنترل کنید.
ـ اگر احساس غمگینی، خستگی و این که هیچ چیز شما را خوشحال نمی کند از دپرسیون رنج می برید بهتر است در این باره با پزشک مشورت کنید، مسلماً به کم شدن سیمپتوم های دستگاه گوارش کمک می کند.
درمان های دارویی
درمان مشکلات دستگاه گوارشی به علت تولید آنها بستگی دارد، معمولاً این مشکلات و بدکاری ها زودگذر هستند و احتیاج به درمان ندارند و در عرض چند روز خود به خود از بین می روند.
اگر مشکلات دستگاه گوارشی طولانی شد و یا ناگهانی و به طور غیر طبیعی بود قبل از مصرف هر نوع دارو با پزشک مشورت کنید.
بدکاری معده و بدهضمی غذا
اگر مشکلات بدکاری معده بر اثر حرکات دودی بیش از حد معده باشد و تولید کرمپ در معده بکند داروهای ضداسپاسم دردها را آرام می کند.
بر عکس اگر حالت تهوع وجود دارد و معده تنبل است یعنی حرکات دودی آن کمتر از معمول است داروهای تقویت کننده حرکات دودی تجویز می شود.
در بعضی مواقع یک دوز کم داروهای ضد دپرسیون که احتمالاً روی سیستم عصبی دستگاه گوارش اثر می گذارد مشکل را بر طرف می کند.
اگر مشکلات بدکاری از روده ها باشد اولین کاری که باید کرد این است که از خوردن غذاهایی که گاز زیاد تولید می کنند مثل نخود، عدس، کلم، بروکلی، غذاهای شیرین و نوشابه های گاز دار خودداری کرد.
اگر یک یبوست گذرا باعث تولید گاز می شود غذاهای سرشار از فیبرهای غذایی و خوردن میوه هایی مثل آلو، پسیلیوم همراه مقدار کافی مایعات (آب) معمولاً کافی است ولی باید دانست که غذاهای سرشار از فیبر هم تولید گاز می کند.
در مواقع شدیدتر با مشورت داروساز از ملین های سبک و یا مسهل سبک استفاده کنید و در موارد خیلی شدید با پزشک مشورت کنید. هیچ وقت بیشتر از یک تا حداکثر دو هفته از مسهل ها بدون کنترل پزشکی استفاده نکنید.
در مواقعی که گاز زیاد وجود دارد از زغال فعال شده یا داروهای دیگری که می شود بدون نسخه تهیه کرد با مشورت داروساز استفاده کنید.
در خاتمه به جای فکر کردن به بدکاری دستگاه گوارش بهتر است به مسائل احساسی که روی آن اثر می گذارند توجه داشت و با پزشک مشورت کرد تا اگر پزشک لازم دید شما را نزد متخصص گاستروآترولوگ برای تشخیص و درمان بفرستد.
طب مکمل
گیاهان و مکمل های زیادی می توانند به رواج طبیعی عبور مواد غذایی در روده ها و آرامش مشکلات گوارشی کمک بکنند که به طور سنتی در ممالک مختلف به کار می روند. در سال ۲۰۰۲ یک آنالیز بر روی مطالعات علمی نشان داد که ۴۴ محصول تهیه شده از گیاهان به طور سنتی برای درمان سوءهاضمه به کار می رود و فقط درمان های زیر نیست، در این جا چند تایی را مثال می زنیم:
ـ کنترل استرس: روش های کنترل کننده استرس موثر بودنشان بر روی مشکلات دستگاه گوارشی مثل سوءهاضمه و سندروم روده ملتهب ثابت شده، روش هایی مثل: بیوفیدبک، روان درمانی و هیپوتراپی، این روش ها باعث آرامش و کنترل درد و نفخ، حالت تهوع و شکم روش بر اثر بدکاری می شوند.
آرتیشو یا کنگر فرنگی: برگ های کنگر فرنگی می توانند باعث آرامش سوءهاضمه و مشکلات بدکاری دستگاه گوارش و هم چنین باعث ترشح بیشتر صفرا شوند. این مسئله را چند مطالعه که در سال ۲۰۰۴ بر روی ۱۰۰۰ بیمار انجام شد نشان داده است. در مطالعه دیگری که بر روی ۲۰۸ بیمار که از سندروم روده ملتهب و سوءهاضمه رنج می بردند شیره و برگ های این گیاه باعث کم شدن سیمپتوم ها و بهبودی زندگی آنها شده است.
در سال ۲۰۱۰ یک مطالعه ایتالیایی موثر بودن نوعی داروی ایتالیایی به نام Cinarepa را تائید کرد. این دارو از عصاره برگ کنگر فرنگی، گل قاصدک، زردچوبه و روغن رومارن (رزماری) درست شده و برای درمان سوءهاضمه بر روی ۳۰۰ بیمار آزمایش شد. به این بیماران روزی یک کپسول داده شد و پزشکان مشاهده کردند که پس از ۶۰ روز ۵۰ درصد سیمپتوم ها در ۸۰ درصد بیماران کم شده است.
ـ نعنای فلفلی: مصرف برگ های نعنای فلفلی باعث آرامش التهاب مخاط معده و روده می شوند و به طور سنتی برای بهبودی هضم، آرامش حالت تهوع و درد به کار می رود. مخلوط روغن اساسی نعنای فلفلی و روغن اساسی زیره برای آرامش سیمپتوم های سوءهاضمه غیر زخمی موثر بوده، این مسئله را یک مطالعه کلینیکی در سال ۲۰۰۳ نشان داده است.
ـ زنجبیل هم سیمپتوم های سوءهاضمه را کم می کند (کمیسیون E)
کمیسیون E و OMS استفاده از دانه های این گیاه را برای رفع سیمپتوم های سوءهاضمه تائید می کنند. در اروپا از این گیاه برای تهیه داروهای مختلفی برای درمان مشکلات هاضمه که منشاء کبدی و صفراوی دارند، استفاده می شود.
ـ زردچوبه: کمیسیون E و OMS موثر بودن زردچوبه را برای درمان سوءهاضمه پذیرفته اند. یک مطالعه کلینیکی نشان داده که مصرف ۴ بار در روز ۲۵۰ میلی گرم زردچوبه بر روی سوءهاضمه بسیار موثرتر از دارونما (پلاسبو) بوده است. مطالعات اولیه دیگری که در سال های ۲۰۰۳ و ۲۰۰۷ انجام شده نشان می دهد که مصرف ۷۰۰ میلی گرم زردچوبه سه بار در روز سیمپتوم های تولید شده بر اثر باکتری هلیکوباکترپیلوری را آرام می کند.
ـ ترب سیاه: کمیسیون E مصرف ترب سیاه را برای درمان سوءهاضمه بر اثر ترشح بد صفرا قبول دارد. ترب سیاه باعث تقویت حرکات روده و ترشح صفرا می شود.
ـ شیرین بیان: کمیسیون E استفاده از شیرین بیان را برای پیشگیری و درمان زخم های معده و دوازدهه قبول دارد. ناتوروپات ها از این گیاه برای درمان ریفلاکس گاستروازوفاژین هم استفاده می کنند.
ـ Cayenne : کاپسایسین عامل فعال در فلفل کاین برای درمان سیمپتوم های سوءهاضمه موثر بوده، همین فلفل قرمز تند (چیلی) که کاپسایسین دارد هم برای مشکلات بدکاری دستگاه گوارش مفید است و می تواند التهاب مخاط گوارشی را آرام کند، درست برعکس آن چه که فکر می شود.
ـ داروهای چینی و ژاپنی سنتی: مطالعاتی که در سال ۲۰۰۹ انجام شد نشان داد که معجون های سنتی چینی و ژاپنی مشکلات بدکاری گوارشی و سوءهاضمه را آرام می کنند.
