* این مقاله جنبه ی آموزشی دارد نه درمانی، هر دارویی باید با تشخیص و تجویز پزشک مصرف شود.
Colite Ulcéreuse
کولیت اولسروز یا تورم روده همراه با زخم های جدار آن چیست؟
یک بیماری تورمی مزمن روده و رکتوم می باشد که مشابه بیماری کرون است. با این تفاوت که بیماری کرون در همه قسمت های لوله گوارش دیده می شود و نسوج این دستگاه را عمیقاً مورد حمله قرار می دهد ولی کولیت اولسروز نسج سطحی مخاط روده و رکتوم را بیمار می کند. به آن رکتو کولیت خونریزی دهنده نیز می گویند. بر اثر محل بیماری آن را به ۴ نوع تقسیم می کنند.
ـ رکتیت اولسروز Rectite Ulcéreuse که محدود به رکتوم می باشد.
ـ Proctosigmoidite محدود به رکتوم و سیگموئید می باشد.
ـ Colite Distale که به قسمتی از کولون که در سمت چپ بدن قرار دارد و از رکتوم تا پیچ بزرگ کولون نزدیک طحال ادامه دارد، می گویند.
ـ پانکولیت که تمام کولون را در بر می گیرد.
در کانادا ۲ نفر از هر هزار نفر به این بیماری دچارند و درصد بیماری برای زن و مرد یکسان است. تشخیص بیماری بیشتر در بین ۱۵ تا ۴۰ سالگی داده می شود ولی در هر سنی ممکن است به آن دچار شد.
علل
کولیت اولسروز یک بیماری اتو امیون Auto – Immune می باشد، یعنی علت بیماری عاملی است که سیستم دفاعی بدن به سلول های خودش حمله می کند.
علل بیماری شناخته شده نیست. دانشمندان فکر می کنند که علت تورم مخاط کولورکتال عکس العمل شدید دفاعی روده بر علیه ویروس ها و باکتری موجود در روده می باشد و احتمالاً می تواند بر علیه باکتری های بی خطر که معمولاً در روده وجود دارد، باشد. (فلور میکروبی طبیعی روده)
تورم همراه با تولید زخم هایی است که می تواند تولید خونریزی و عفونت بکند. عوامل ژنتیکی و محیط زیست در تولید بیماری موثرند. استرس و عدم تحمل بعضی غذاها می تواند باعث شروع یک حمله بیماری بشود ولی جزو عوامل تولید کننده بیماری نیست.
پیشرفت بیماری
پیشرفت بیماری از رکتوم به طرف کولون با حملات متداوم بیماری است. بیماری کرون در تمام مدت زندگی ادامه دارد مگر این که با عمل جراحی تمام کولون برداشته شود. شدت بیماری در نزد همه بیماران یکسان نیست، عده ای فقط علائم کمی دارند و می توانند به زندگی روزانه بدون درمان ادامه دهند. در اغلب مواقع علائم بیماری برای ماه ها و حتی سال ها از بین می روند ولی ناگهان دوباره به وجود می آیند.
توجه فرمائید: بیماری های تورمی روده باید تحت مراقبت دائمی باشند زیرا امکان سرطان های کولورکتال را زیاد می کنند. هر چه مدت بیماری طولانی تر باشد امکان تولید سرطان بیشتر است. اگر تمام کولون مبتلا باشد Pancolite امکان تولید سرطان ۳۲ بار بیشتر از معمول است. ۵ درصد بیماران که از کولیت اولسروز رنج می برند به سرطان مبتلا می شوند.
مشکلاتی که بر اثر بیماری تولید می شود
مشکلات سلامتی که بر اثر این بیماری تولید می شود عوارض مفصلی و پوستی، بیماری های تورمی چشم، بدکاری های کبدی بر اثر عکس العمل سیستم دفاعی بدن می باشد. از عوارض حاد و خطرناک بیماری می توان کولون بزرگ سمی Megacolon Toxique را نام برد که هنگامی که تورم روده بسیار مهم است باعث گشادی روده و احتمالا سوراخ شدن آن می شود. تولید دردهای شدید، تب، استفراغ و نفخ می کند. در این مواقع باید بلافاصله به بیمارستان مراجعه کرد تا روده سوراخ نشده و تولید Péritonite نکند. خوشبختانه این مشکلات نادر است (حدود ۲ درصد).
بیماران کولیت اولسروز باید مواظب ایجاد کم خونی باشند. وقتی بیماری مهم است ممکن است خونریزی مداوم باشد و تولید کم خونی کند که باید با مکمل های آهن دار درمان شود. مشکلات سلامتی زیادی بر اثر مصرف مداوم و طولانی داروها مخصوصاً کورتیکو استروئیدها پیش می آید مانن استئوبروز، کاتاراکت، فشار خون، دیابت نوع ۲، کوتیکواستروئیدها و ایمونودپرسورها می توانند ریسک مبتلا شدن به عفونت ها را زیاد کنند.
ادامه دارد
* عطا انصاری استاد سابق دانشکده پزشکی دانشگاه کیسانگانی Kisangani است
