روزهای جمعه دوم تا یکشنبه چهارم دسامبر نشست های همگانی جداگانه کانون نویسندگان ایران و انجمن قلم ایران در تبعید با حضور بخشی از اعضای دو نهاد مدافع آزادی قلم و اندیشه و بیان، در شهر فرانکفورت آلمان برگزار شد. نشست همگانی کانون نویسندگان ایران در تبعید پیش تر سالی یک بار برگزار می شد، اما به دلیل پراکندگی اعضای آن در پنج قاره جهان و دشواری های مربوط به مسافرت، در سال های اخیر هر دو سال یکبار برپا می شود.
تعداد شاعران، نویسندگان، مترجمان و پژوهشگرانی که نامشان در اسناد داخلی کانون به عنوان عضو ثبت شده، به بیش از صد و سی نفر می رسد، اما در مجامع عمومی آن معمولا حدود بیست و پنج تا سی و پنج نفر بیشتر شرکت نمی کنند.
دلیل عدم حضور بیشتر اعضا، مشکلات مربوط به پراکندگی شدید محل سکونت آن ها و سختی های سفر است، اما دلایل دیگری نیز وجود دارد. بخشی از اعضای سرشناس و پرسابقه کانون را نویسندگان و شاعرانی تشکیل می دهند که به دلیل بالا رفتن سن خود نمی توانند به راحتی و بدون همراه سفر کنند. به عنوان نمونه، نعمت آزرم، که حضور او قطعی اعلام شده بود، یک روز پیش از برگزاری نشست، دستخوش حمله ناگهانی قلبی شد و به بیمارستان انتقال یافت، البته برای رفع نگرانی دوستداران آزرم باید بگویم که خوشبختانه خطر برطرف شده و حال او اکنون خوب است.
برخی دیگر از اعضای قدیمی کانون نویسندگان ایران در تبعید، در مواردی به عملکرد کانون و هیئت های دبیران دوره های مختلف آن اعتراض دارند. آن ها بعضا بر این عقیده اند که کانون نتوانسته است بر رشد کمی و کیفی کار اعضای خود اثرگذار باشد و اعضای فعلی آن را بیشتر کسانی تشکیل می دهند که صاحب خلاقیت های ادبی و فرهنگی بالایی نیستند.
این نظر، اگر در مواردی درست باشد، در مواردی نیز درست نیست. میزهای کتابی که در کنار سالن برگزاری نشست همگانی کانون و جشنواره ادبی پی آیند آن قرار داده شده بود، خلاف این نظر را ثابت می کرد. برخی از اعضای حاضر، با ارائه آثار ادبی و پژوهشی متعدد خود نشان می دادند که خلاق و پر تکاپو به کار ادامه می دهند.
بررسی بازار کتاب در خارج کشور نیز نشان می دهد که با ایجاد امکانات نوین چاپ و نشر، هر روز بر تعداد آثار منتشر شده اهل قلم در خارج از کشور افزوده می شود. در میان اعضای کانون نویسندگان ایران در تبعید کم نیستند نویسندگان و پژوهشگرانی که تعداد آثار آنان از شمار خارج شده است. حسین دولت آبادی، میرزاآقا عسگری (مانی)، رضا علامه زاده، مسعود نقره کار و بهرام رحمانی برخی از پرکارترین اعضای کانون هستند.
جمعی از اعضای کانون نویسندگان ایران در تبعید در نشست فرانکفورت
فراز و فرودهای تنها نهاد دموکراتیک خارج کشور
کانون نویسندگان ایران در تبعید را می توان تنها نهاد دموکراتیک برون مرزی دانست که اهل قلم فارغ از تعلقات سیاسی خود می توانند در آن حضور داشته باشند. این نهاد، در نزدیک به چهار دهه تاریخ خود، بارها دستخوش بحران هایی شده که هریک از آن ها می توانسته به پایان حیات آن منتهی شود، اما تعداد معدودی از اعضای آن تسلیم نشده اند و برای حفظ موجودیت آن کوشیده اند. هرچند که تلاش ها نتوانسته باعث همایش اکثریت اعضای کانون شود، اما مناسبات دوستانه فردی میان اکثر آن ها همچنان برقرار است و شاید همین مناسبات عاطفی باشد که توانسته است چراغ کانون را به رغم تندبادهای زیاد روشن نگه دارد.
در هیئت دبیران دوره گذشته کانون نویسندگان ایران در تبعید که ماموریت آن روز جمعه دوم دسامبر به پایان رسید، دکتر سیاگزار برلیان، حسن حسام و حسین دولت آبادی از اروپا، دکتر مسعود نقره کار از آمریکا و حسن زرهی از کانادا عضویت داشتند.
از این پنج تن، دکتر برلیان، دکتر نقره کار و حسن حسام در نشست همگانی روز جمعه حضور داشتند، اما حسین دولت آبادی و حسن زرهی غایب بودند. زرهی به دلیل دوری راه و مشکلات کاری، ناگزیر از طریق پالتاک و اسکایپ روند برگزاری مجمع را دنبال و در بحث های آن شرکت می کرد، اما حسین دولت آبادی از هیئت دبیران و کانون کناره گرفته بود و به این دلیل حضور نداشت. با این همه، اعضای هیئت دبیران هم در گزارش و هم در اظهارات انفرادی خود، بارها جدیت و نقش فعال او را در پیشبرد کارهای کانون، به ویژه تدارک سایت اینترنتی آن، ستودند. حسن حسام تاکید کرد که نه تنها حسین دولت آبادی، بلکه فرزندش مازیار دولت آبادی در این مهم نقشی صمیمی و جدی ایفا کرده اند.
یکی دیگر از غایبانی که بارها از او نام برده شد، اسد سیف بود که در مجمع عمومی پیشین به عنوان مشاور هیئت دبیران و مسئول انتشار دفترهای کانون برگزیده شده بود. سیف پس از تلاش های بسیار برای انجام این ماموریت، به دلیل اختلاف نظر با هیئت دبیران کناره گیری کرد. ظاهرا مجمع عمومی پیشین در مصوبه خود تاکید کرده بود که مسئول نهایی دفترهای کانون هیئت دبیران است و اسد سیف مسئولیت اجرائی آن را زیر نظر هیئت دبیران به عهده دارد، اما سیف با این استدلال که پاسخگوی مجمع عمومی است، در اعتراض به دخالت های هیئت دبیران حاضر به ادامه کار نشده بود.
مجمع عمومی و هیئت دبیران ضمن تجلیل از تلاش های سیف ابراز امیدواری کردند که سوءتفاهم ها بر طرف شود و هم دولت آبادی و هم سیف که بارها عضو هیئت دبیران بوده و نقشی مهم در ادامه حیات کانون داشته اند، به جمع کانونیان بازگردند.
مجمع عمومی در عین حال بار دیگر تصویب کرد که مسئولیت نهایی دفترهای کانون به عهده هیئت دبیران هر دوره است و این هیئت می تواند به انتخاب خود؛ از میان خود یا از میان هموندان کانون، کسی را که به لحاظ توانایی های ادبی و فنی شایسته اداره دفترها تشخیص می دهد، به همکاری در این زمینه دعوت کند.
گزارش کار هیئت دبیران کانون به وسیله دکتر سیاگزار برلیان قرائت شد و پس از چند ساعت بحث و گفت وگوی آرام، به اتفاق آراء از تصویب جمع گذشت. دکتر برلیان در حال حاضر یکی از سالمندترین اعضای کانون است که به رغم مشکلات جسمی ناشی از سه بار سکته قلبی، همچنان به تلاش در راه بقای کانون ادامه می دهد.
گزارش نشان می داد که هیئت دبیران در حد توان خود برای جذب دوباره هموندانی که در سال های گذشته تمایل چندانی به مشارکت در فعالیت های کانون نداشته اند، کوتاهی نکرده است، اما مهم ترین خدمت این هیئت زمینه سازی برای ایجاد یک دبیرخانه ثابت، انتشار دفترهای کانون و از همه مهم تر راه اندازی پایگاه اینترنتی کانون بوده است.
تعداد زیادی از حاضران در مجمع خدمات هیئت دبیران را در این زمینه ها ستودند. آن ها بر این نظر بودند که موفقیت سایت در انتشار اخبار و آثار هموندان کانون، سبب نزدیکی آن ها به یکدیگر و تقویت انگیزه همکاری با کانون شده است. به این دلیل، باید هیئت دبیران بعدی نیز در زمینه ادامه کار سایت بکوشد.
نشست روز جمعه مجمع عمومی کانون با قرائت گزارش هیئت دبیران و بحث های پیرامون آن به پایان رسید.
در نشست روز شنبه که بیش از ده ساعت طول کشید، مسائل داخلی، مالی و آئین نامه ای کانون در فضائی تفاهم آمیز و دوستانه به بحث و بررسی گذاشته و هرجا لازم بود پس از رای گیری تصویب شد.
در پایان، اعظم نورالله خانی (مترجم)، عباس سماکار (نویسنده، شاعر و فیلمساز) و منوچهر دوستی (شاعر) به عنوان اعضای اروپایی هیئت دبیران برگزیده شدند.
انتخابات کانون در آمریکا
بر پایه مصوبات پیشین، دو عضو دیگر هیئت دبیران در آمریکا و کانادا باید به طور مستقیم از سوی هموندان همین دو کشور انتخاب شوند. مجمع عمومی از دکتر مسعود نقره کار خواست که زمینه های برگزاری انتخابات را در آمریکا فراهم کند و در صورت تمایل هموندان آمریکا به ماموریت خود در هیئت جدید نیز ادامه دهد. نقره کار پیشنهاد ادامه کار را نپذیرفت، اما قبول کرد که برای برگزاری انتخابات آمریکا بکوشد.
همچنین در تماس اسکایپی از حسن زرهی قصه نویس و سردبیر هفته نامه شهروند کانادا، که در این دوره عضو هیئت دبیران بود، درخواست شد که برای برگزاری انتخابات در کانادا بکوشد و خود نیز برای ادامه عضویت در هیئت دبیران جدید نامزد شود. زرهی درخواست کرد که این ماموریت به عهده یکی دیگر از هموندان کانون در کانادا گذاشته شود، اما خود را متعهد دانست که از هیچ کمکی در این زمینه دریغ نکند.
در نشست امسال مجمع عمومی کانون ۲۲ نفر حضور داشتند، ۱۱ نفر با ارسال پیام های کتبی از این که به دلایل گوناگون نتوانسته بودند حضور یابند پوزش خواسته و برای مجمع موفقیت آرزو کرده بودند و چهار تن نیز برای شرکت در انتخابات به دیگران وکالت داده بودند. در نتیجه ۲۶ رای به صندوق ریخته شد.
نشست همگانی کانون نویسندگان ایران در تبعید که با ادای احترام به هموندان درگذشته آغاز شده بود، شامگاه شنبه سوم دسامبر به کار خود پایان داد.
نشست همگانی انجمن قلم و جشنواره کانون
روز یکشنبه چهارم دسامبر، نشست انجمن قلم ایران در تبعید با شرکت گروهی از اعضای آن در همان محل برگزار شد. در این نشست سیاوش میرزاده، علی کامرانی و ناصر پیمان به عنوان اعضای هیئت دبیران آینده انجمن برگزیده شدند.
در پایان این نشست ها، جشنواره فرهنگی کانون در یکی از سالن های معروف شهر فرانکفورت برگزار شد که حدود صد نفر در آن حضور یافتند.
برنامه جشنواره با ذکر نام و خاطره درگذشتگان و جانباختگان خانواده قلم ایران در چهل سال اخیر از سوی مسعود نقره کار و قرائت اطلاعیه مجمع عمومی کانون به وسیله دکتر سیاگزار برلیان آغاز شد. در این اطلاعیه نسبت به سرکوب فرهنگ ورزان در ایران و به ویژه دستگیری های موقت در مراسم گرامی داشت محمد مختاری و محمد جعفر پوینده اعتراض شده بود.
سپس بیش از ده تن از شاعران و نویسندگان عضو کانون تازه ترین آثار خود را قرائت کردند و هرمین عشقی با همراهی ساز همسرش بهمن قدیمی تصنیف هایی را روی شعرهای احمد شاملو، سیمین بهبهانی و سیاوش کسرایی اجرا کرد که تحسین جمعیت را برانگیخت. گردانندگی برنامه را خانم توران ناظمی به عهده داشت.
جشنواره ادبی کانون علاوه بر آلمان در کانادا و سوئد برگزار شده و قرار است در برکلی آمریکا، لندن و پاریس نیز برگزار شود. هدف این جشنواره ها ایجاد ارتباط زنده میان هموندان کانون با یکدیگر و ایرانیان فرهنگ دوست در خارج از کشور اعلام شده است.
