* این مقاله جنبه ی آموزشی دارد نه درمانی، هر دارویی باید با تشخیص و تجویز پزشک مصرف شود.
ویروس هپاتیت C یکی از عوامل تولید هپاتیت است که باعث انفلاماسیون سلول های کبد است که برای اولین بار در سال ۱۹۸۹ شناخته شد. شش نوع مختلف ویروس هپاتیت C وجود دارد که شامل ۵۰ شاخه مختلف هستند و نوع یک آن بیشتر از همه در ایالات متحده دیده می شود و درمانش از همه سخت تر است.
این نوع هپاتیت بیشتر از همه مزمن می شود و در اغلب موارد هیچ سیمپتومی هم ندارد تا موقعی که عوارض و مشکلاتی که تولید کرده دیده شود. هپاتیت C در آمریکای شمالی عامل اصلی سروز کبدی است و اکثر پیوندهای کبدی برای درمان افرادی است که به آن مبتلا شده اند.
در ایالات متحده نزدیک ۶/۱ درصد مردم به ویروس هپاتیت C آلوده اند و بیشتر بیماران را افراد بین ۴۰ تا ۵۹ ساله و سیاه پوستان تشکیل می دهند و میزان بیماری در آنها ۱/۶ درصد است.
پیشرفت بیماری (پیش آگهی)
در حدود ۲۵ درصد افرادی که به ویروس هپاتیت C آلوده می شوند دچار سیمپتوم های بیماری می شوند که پس از ۲ تا ۱۲ هفته بروز می کنند و در حدود یک سوم بیماران موفق به از بین بردن ویروس ها می شوند و بقیه بیماری شان مزمن می شود. برای بیمارانی که موفق به از بین بردن ویروس ها نمی شوند و بیماری شان مزمن شده:
ـ اکثر بیماران هیچ سیمپتومی ندارند.
ـ بین ده تا پانزده درصدشان در عرض ۲۰ سال بعد دچار سروز کبدی می شوند.
ـ امکان تولید سروز کبدی ۴ برابر در نزد مصرف کنندگان الکل بیشتر می شود.
ـ به نظر می رسد که مصرف دخانیات هم باعث امکان بیشتر سروز کبدی می شود.
ـ اضافه شدن ویروس ایدز هم امکان مبتلا شدن به سروز و سرطان را زیاد می کند.
ـ پنج درصد بیمارانی که به سروز کبدی بر اثر ویروس هپاتیت C شده اند دچار سرطان اولیه کبد می شوند.
سیمپتوم ها
ـ ممکن است سیمپتوم های نامشخص وجود داشته باشد، مانند خستگی (اکثرا)، از دست دادن وزن بدن، بی اشتهایی، دردهای مفصلی و عضلانی
ـ در اکثر موارد هپاتیت C بین ۲۰ تا ۳۰ سال پس از آلودگی سیمپتومی ندارد و سروز وقت کافی دارد تا بدون تشخیص پیشرفت کند و در حالت پیشرفته با سیمپتوم های زیر خودش را نشان می دهد:
ـ زردی (یرقان)
ـ کم شدن ادرار
ـ مشکلات عصبی که ممکن است تا کما پیش برود.
ـ خونریزی های دستگاه گوارش همراه با استفراغ خون و مدفوع سیاه رنگ
ـ عفونت های تکراری
ـ تورم مچ پاها
چه عواملی باعث خطر آلودگی است
ـ ۸۰ درصد معتادان که از وسایل غیر استریل استفاده می کنند آلوده به ویروس هپاتیت C هستند.
ـ ۸۰ درصد افراد هموفیل یا کسانی که محصولات خونی را قبل از ۱۹۹۲ دریافت کرده اند آلوده به هپاتیت C هستند. امروزه تمام محصولات خونی مورد مطالعه قرار می گیرند و ویروس را در آنها پیدا می کنند و از محصولات آلوده استفاده نمی شود، با این حال امکان آلوده شدن یک نفر در بین یکصد هزار هست.
ـ کار کردن در بیمارستان: سر و کار داشتن با وسائل خونی بیماران مبتلا به هپاتیت C ، اگر کارمندی تصادفا سوزن آلوده به دستش فرو رود احتمال مبتلا شدن یک روی سیصد است.
ـ احتمال سرایت در یک زوج هتروسکسوئل و مونوگام خیلی به ندرت امکان دارد.
ـ در بین ۱۵ تا ۲۰ درصد بیماران مبتلا به هپاتیت C احتمال آلودگی به ویروس ایدز وجود دارد اگر چندین پارتنر جنسی داشته باشند.
ـ آلودگی نوزاد هنگام تولد از مادر آلوده به ویروس هپاتیت C پنج درصد است و این احتمال بین ۱۵ تا ۲۲ درصد خواهد بود اگر مادر همزمان با ویروس ایدز هم آلوده باشد.
ـ شیر دادن مادر آلوده به نوزاد خطری ندارد.
پیشگیری
ـ در بیمارستان ها و درمانگاه ها باید قوانین بین المللی پیشگیری از آلودگی را به کار برد، و از دستکش استفاده کرد، از وسایل استریل استفاده کرد و وسایل آلوده را با روش های بی خطر در ظرف های مخصوص قرار داد.
ـ آزمایش های لازم برای کسانی که می خواهند خون، عضو یا اسپرم بدهند انجام شود.
ـ اگر پارتنرهای مختلفی دارید مرتباً از وسایل حفاظتی استفاده بکنید همین طور اگر یک پارتنر جدید دارید.
ـ برنامه های مخصوص برای افراد معتاد که وسایل استریل مجانی برای تزریق مواد مخدر می دهند کمک زیادی به کم شدن سرایت بیماری می کند.
اگر با یک شخص آلوده به ویروس زندگی می کنید
ـ تمام وسایل آلوده به خون مانند نوار بهداشتی، سوزن تزریقی، نخ دندان، پانسمان و غیره همه باید در ظرف مخصوص مقاوم نگهداری و بعد جمع آوری شده در مکانی قرار بگیرد که در دسترس دیگران نباشد.
ـ تمام وسایل بهداشتی شخصی مثل ریش تراش، مسواک و امثالهم فقط و فقط باید توسط صاحب آن استفاده شود ولی امکان سرایت بیماری در مواقع زیر مانند تماس بدنی (در صورتی که زخم وجود نداشته باشد)، دست دادن، سرفه، عطسه، بوسیدن، تماس با عرق شخص بیمار و دست زدن به وسایل مورد استفاده روزانه او مانند وسایل آشپزخانه و امثالهم وجود ندارد.
آزمایشات برای جستجوی بیماری
در نزد افراد زیر باید انجام شود
ـ تمام افرادی که بین سال های ۱۹۴۵ تا ۱۹۶۵ متولد شده اند.
ـ تمام افرادی که فعلاً یا قبلاً مواد مخدر تزریق می کردند حتی اگر یک بار تزریق کرده اند.
ـ کسانی که زندانی هستند یا در زندان کار می کنند.
ـ کسانی که دچار بیماری ایدز هستند، هموفیلی های درمان شده قبل از ۱۹۹۲، کسانی که همودیالیز طولانی داشته اند.
ـ کسانی که با یک بیمار زندگی می کنند مخصوصاً همسر آنها
ـ افرادی که پارتنرهای جنسی زیاد دارند.
ـ کودکان متولد شده از مادر آلوده
ـ کارمندان سرویس های بهداشتی که تصادفاً به خون آلوده شده اند.
واکسیناسیون
هنوز برای هپاتیت C واکسن موجود نیست.
درمان های دارویی
برای هپاتیت C حاد
برای بیماری حاد دارویی وجود ندارد و پزشکان فقط چند راهنمایی کلی تجویز می کنند مانند:
ـ اگر احتیاج بود استراحت کنید.
ـ تغذیه متعادل و کم چربی داشته باشید.
ـ آب زیاد بنوشید.
ـ الکل مصرف نکنید.
به ندرت بستری شدن در بیمارستان لازم می شود و گاهی هم کم کاری کبدی پیش می آید که احتیاج به تعویض کبد دارد.
برای هپاتیت مزمن
ـ واکسیناسیون علیه هپاتیت های A و B ، اضافه کردن یک هپاتیت دیگر بر روی هپاتیت C می تواند مرگ آور باشد.
ـ عدم استفاده از الکل و دخانیات شدیداً تجویز می شود.
ـ درمان آنتی ویرال تهیه شده برای شخص بیمار، مخصوصاً اگر بیوپسی کبد نشان بدهد که فیبروز کبدی وجود دارد.
ـ درمان با انترفرون در اغلب موارد تولید دپرسیون می کند. بعضی از پزشکان عقیده دارند که باید با آن یک آنتی دپرسور هم تجویز شود.
ـ اگر بیمار از داروهای بدون نسخه و یا محصولات طبیعی مکمل استفاده می کند حتماً باید پزشک درمانگر را در جریان بگذارد چون بعضی از آنها می توانند اثرات بدی را برای کبد حساس تولید کنند.
درمان های طب مکمل
گیاه درمانی
هیچ دلیل علمی وجود ندارد که گیاهان دارویی می توانند روی هپاتیت C موثر باشند.
ـ ویتامین k2 : در یک مطالعه بر روی ۴۰ بانوی مبتلا به سروز کبدی ۲۱ نفر به مدت ۷ سال ۴۵ میلی گرم ویتامین k2 دریافت کردند ۲ نفرشان مبتلا به سرطان کبد شدند، در صورتی که گروهی که دارونما دریافت کرده بودند از ۱۹ نفرشان ۹ نفر به سرطان کبد دچار شدند.
ـ ویتامین D : بیمارانی که به هپاتیت C نوع ژنوتیپ ۱ دچار بودند و هنگام دریافت داروهای ضد ویروس ویتامین D هم دریافت می کردند دو برابر دیگران بهبودی یافتند.
ـ آنتی اکسیدان ها: یک سری مطالعات انجام شده بر روی هپاتیت های مختلف منجمله هپاتیت C انجام شده که هیچ کدام اثر مفیدی بر روی موریبدیته Morbidite یا مورتالیته Mortalite نداشتند.
هومیوپاتی
برای بعضی از سیمپتوم ها در هپاتیت حاد یا مزمن کمک کننده است.
طب سنتی چین
معجون های تهیه شده و طب سوزنی بر روی هپاتیت های حاد و مزمن موثرند و اکثر درمان های گیاهی که برای هپاتیت B که در چین بسیار زیاد است به کار می روند برای هپاتیت C هم مصرف می شوند.
مطالعات چاپ شده در چین نشان داده که در کم کردن سیمپتوم ها و فیبروز کبدی و انفلاماسیون کبد باعث بهبودی وضع بیمار شده اند. مطالعات علمی غربی در این باره وجود ندارد ولی مطالعات سیستماتیک بر روی سیمپتوم های قبل و بعد از درمان نشان داده که به طور جالبی نتیجه رضایت بخش بوده است.
روش بدنی
ـ در هپاتیت های حاد انواع مختلف ماساژها به آرامش بیمار کمک می کنند.
ـ خاک رس (آرژیل) مصرف خارجی برای رفع دردهای کبدی و مصرف داخلی برای کمک به کبد
ـ آب درمانی (هیدروتراپی)، کمپرس های سرد و گرم یکی در میان در هپاتیت های حاد مفید هستند و کمپرس سرد در هپاتیت مزمن
ـ پزشکی آیورودیک (طب سنتی هند) هم داروها و روش هایی برای هپاتیت های مزمن و حاد دارد.
روش دکتر ویل
پزشک آمریکایی Andrew Weilکه در استفاده از طب مکمل در درمان بیمارانش بسیار مشهور است، اول از همه واکسیناسیون علیه هپاتیت B را برای بیماران هپاتیت C تجویز و بعد راهنمایی های زیر را پیشنهاد می کند:
ـ از مصرف الکل خودداری کنید.
ـ برای این که فشاری بر فعالیت های کبدی وارد نشود در صورت امکان از مصرف هر گونه داروی تجویز شده توسط پزشک یا تهیه شده بدون نسخه خودداری کنید.
ـ مصرف پروتئین ها را کم کنید، غذای بدون پروتئین یا کم پروتئین.
ـ مصرف روزانه آنتی اکسیدان ها ۲۵۰۰۰ واحد بتاکاروتن، ۴۰۰ تا ۸۰۰ واحد ویتامین E که از مواد طبیعی تهیه شده، ۱۰۰۰ میلی گرم ویتامین C دو بار در روز، ۱۰۰۰ میکروگرم سلنیوم
ـ نوشیدن زیاد آب حداقل ۸ لیوان در روز
ـ استفاده مرتب دو تا سه بار در هفته از حمام سونا
ـ مصرف دو کپسول ۵۰ میلی گرمی عصاره استاندارد (کنگر خاردار) Chardon – Mari دو بار در روز که می توان تا آخر عمر مصرف کرد.
ـ مصرف گیاه Schisandra چون میزان مصرف استاندارد آن وجود ندارد دکتر Weil پیشنهاد می کند از این گیاه طبق دستور یک متخصص طب چینی که در درمان هپاتیت تجربه دارد، استفاده شود.
روش درمانی با آنتی اکسیدان های دکتر برکسون
دکتر Berkson هم مانند دکتر Weil روشی دارد که از مخلوط کردن چندین مکمل با Chardon – Mari (خارشتر) حاصل می شود. این روش طبق مطالعات کلینیکی نتایج جالبی داشته است.
این روش مخصوصاً برای هپاتیت مزمن به کار می رود، زیرا درمان های پزشکی نتیجه اش محدود است. با این که نتایج روش برکسون هنوز به طور کامل مشخص نیست ولی در یک مجله علمی چاپ شده، برای بیماران هپاتیت C سروز کبدی، و سرطان کبد دکتر برکسون پیشنهاد می کند که روزانه از مخلوط مواد زیر استفاده شود:
ـ ۶۰۰ میکروگرم اسید آلفالیپوئیک acide alpha lipoeque
ـ ۹۰۰ میکروگرم Silymarine
ـ ۴۰۰ میکروگرم سلنیوم در ۲ یا ۳ روز
ـ ۲۵۰۰ میلی گرم ویتامین C روزانه
ـ ۸۰۰ واحد ویتامین E
ـ ۳۰۰ میلی گرم کوآنزیم Q10
