از اینجا، از آنجا، از هر جا /۹۸
اینک در آستانه فصل بهار هستیم. چند روز دیگر سال نو فرا می رسد. همه ما ایرانی ها در هر جای دنیا که باشیم مراسم سال نو و عید نوروز را با شکوه هر چه تمام تر برگزار می کنیم، ولی آیا تاکنون به این موضوع که ما از فرا رسیدن بهار و عید نوروز چه چیزهایی می آموزیم، فکر کرده اید؟ آیا می دانید فلسفه و اهداف برپایی این جشن ها چیست؟
قطعاً این را بدانید که نیاکان ما در کنار برگزاری این جشن ها به این گونه سئوالات هم فکر می کردند و هم زمان با نو شدن سال و دوباره رستن طبیعت، آنها نیز در نرم افزار ذهنی و فکری خود تغییراتی می دادند.
بر اساس آثار باقی مانده از گذشته و تحقیقات و بررسی کاوشگران و باستان شناسان آثار تاریخی و کهن، ایرانیان قبل از مهاجرت به ایران کنونی در سرزمین های بسیار سرد در جنوب سیبری و مغرب فلات پامیر در آسیای مرکزی و شمالی زندگی می کردند. بنا به اظهارات منابع فوق الذکر، سال های بعد به علت دشواری شرایط آب و هوا و کمبود چراگاه و افزایش جمعیت (افزایش تعداد قبیله ها) به ایران کنونی مهاجرت کرده اند. بنابراین در گاهشماری سالیانه آنها هر سال ده ماه سرد و دو ماه گرم شناخته می شد و پس از مهاجرت به سرزمین ایران آنها سال را به دو فصل تابستان با هفت ماه و زمستان با پنج ماه و پنج روز تقسیم کردند و هر سال به این مناسبت آنها دو مراسم و جشن شاخص یکی در نوزایی و حیات دوباره طبیعت و گرم شدن هوا به عنوان جشن نوروز و بهار و دیگری هنگام برداشت محصول و شکرگزاری و آغاز فصل سرد با نام جشن مهرگان برگزار می کردند.
در سالیان بعد این گاهشماری به مرور زمان اصلاح شد و به حالت کنونی که سال چهار فصل و سیصد و شصت و پنج روز و هر چهار سال یک بار سیصد و شصت و شش روز (سال کبیسه) دارد، در آمد. به عبارت دیگر در طول تاریخ گذشته مردم ایران از سرما، قحطی، خشک سالی، دروغ و ظلم و ستم رنج برده و با آن مبارزه کرده اند.
یکی از نمودهای این مبارزه دائمی برگزاری جشن ها و آئین های نوروزی است که در حقیقت حکایت از پیروزی گرما بر سرما و پیدایش بهار و رویش گیاهان و حیات دوباره در زمین دارد.
اهداف و فلسفه های جشن نوروزی برگرفته از این تحول در طبیعت موجب ایجاد روحیه تغییر و تازگی در انسان ها و دوباره زنده شدن معنوی و شکوفایی روح و روان آنها با پالایش کهنگی ها، کثیفی ها و تمیز کردن محیط خانه و زندگی و دوری جستن از بدی ها، فراموش کردن دشمنی ها، به دیدار هم رفتن و احترام گذاشتن به بزرگترها، پوشیدن لباس نو، خوردن شربت و شیرینی، نگاه کردن بر سفره هفت سین که هر یک از اعضای آن نماد ارزش خاصی است، می گردد.
همین امر باعث ایجاد شادی و شور و شوق در مردم برای کوشش و سازندگی و رسیدن به رضایت و کمال مطلوب مادی و معنوی می شود. در حقیقت باید گفت: “در پی هر یک از مراسم و آئین هایی که ایرانی ها از گذشته تاکنون آن را برگزار کرده و می کنند و به ویژه در نهاد برگزاری جشن های عید نوروز، اهداف سازندگی و ایجاد نشاط و رضایت مندی از گذشت عمر و زندگی نهفته است که در هیچ یک از مراسم و اعتقاد دیگر اقوام و تمدن های انسانی یک چنین فلسفه ارزشمندی را نمی توان یافت.”
بنابراین مسئولیت خطیری بر عهده بزرگان، اندیشمندان، اهل قلم و نویسندگان ایرانی است که ضمن بزرگداشت و برگزاری با شکوه این مراسم به بیان این همه اهداف و زیبایی هایی که در پس این آئین ها نهفته است نسل های جوان و نوجوان ایرانی را از فرهنگ گسترده و شادی آفرین و انسان ساز باقی مانده از گذشتگانمان واقف سازند.
لازم به توضیح است که شیوه برگزاری جشن های نوروزی با گذشت زمان و در دوره های مختلف تاریخی، دگرگونی هایی به خود دیده است و هر گروهی از مردم بر پایه باورهای خود آئین هایی بر آن افزوده یا از آن کاسته اند ولی آئین های اصلی این جشن بزرگ و زمان دقیق برگزاری آن که باید پس از آغاز سال نو باشد همواره پایدار مانده است و هر گونه افزودن جشن هایی که سابقه کهن نداشته باشد و نامی جدید بر آن نهاده شود هم بدعت است و هم غیرقابل قبول. از آن گذشته برگزاری جشن به نام نوروز قبل از آغاز سال نو نیز نادرست و غیر تاریخی تلقی می گردد.
برگزاری جشن های پیشوازی نوروز، مانند جشن اسفندارمزگان و جشن چهارشنبه سوری، سبزه و دانه رویاندن، تمیز کردن محیط کار و زندگی، آماده شدن برای برگزاری جشن نوروز، تزئین سفره هفت سین، دور هم نشینی برای درک معنوی لحظه تحویل سال، شادباش گویی، روبوسی، به دیدار بزرگترها رفتن، هدیه و عیدی دادن، دید و بازدید همگانی، آشتی و سازش با هم و بالاخره آئین پایانی مراسم نوروز یعنی جشن سیزده بدر، همه و همه ی آنها زیبایی های باورنکردنی و نشاط انگیز و شادی آفرین و مرگ ستیزی هستند که در انسان های هنرمند، شور دوباره زنده شدن و تغییر کردن و رسیدن به آموزهای ارزشمند افکار نیک، کردار نیک و گفتار نیک را هر ساله زنده می کنند.
پس بیایید با بهره گیری از این همه ارزش های معنوی، اینک که سال نو آغاز می شود، ضمن برگزاری باشکوه همه مراسم آن، هم چنان که همه چیز تغییر می کند و طبیعت دوباره زندگی جدیدی را آغاز می نماید، ما نیز با تغییر و تحول در نحوه نگرش مان به زندگی و جامعه، در کنار هم در این دیار به سازندگی، شور آفرینی، کمک به یکدیگر و تداوم یک زندگی شاد و هدفمند روی آوریم و این سنت ها و باورها را با رفتار و کردار و گفتار نیک مان به نسل های آینده انتقال دهیم. نوروزی سرشار از تفکر و تغییر در نرم افزار و سخت افزار روح و جسمتان داشته باشید.
نوروز در تورنتو
بهار آمده
پنجره رو به جنگل را باز می کنم
نسیم نوروز مرا نوازش می کند
بوی بهار و نوروز همه جا را پر کرده
در هر گوشه و کناری در شهر تورنتو
بازار نوروزی بر پاست
پیرمرد و پیرزنی با چهره شاد وارد بازار می شوند
چقدر لباس آنها زیباست
بهار و نوروز را با حضور خود برکت می بخشند
به آنها سلام می کنم
به احترام من، پیرمرد کلاهش را از سر برمی دارد
چین و چروک های زیبایی چهره مادربزرگ را تزئین کرده
گل قشنگی به یاد بهار به پیراهن خود زده
دست های پدر بزرگ را می بوسم
عصایش را به دست چپ می گیرد و صورت مرا می بوسد
به یاد پدر و مادر خودم می افتم که سالیان درازی ست آنها را از دست داده ام
عید امسال اصلاً بوی غربت نمی دهد
بازار نوروزی ایرانیان تورنتو
از جمعیت مملوست
همه شادی هایشان را با هم تقسیم می کنند
چقدر نوروز در تورنتو زیباست
ترنم ترانه های نوروزی روح را به پرواز در می آورد
بوی عطر سنبل همه جا را پر کرده
بیهوده نیست که من عاشقم
عاشق بهار و نوروز
در شهر تورنتو
میان مردمی که عید را جشن می گیرند
اخبار کتاب و تازه های نشر
*اخیراً سه جلد کتاب درباره صادق هدایت نویسنده شهیر ایرانی در تهران منتشر شده است. جهانگیر هدایت، برادرزاده صادق در سال های اخیر فعالیت های گسترده ای در رابطه با چاپ آثار مختلف هدایت و شناسایی بیشتر او به نسل های جوان انجام داده است. این سه کتاب جدید عبارتند از: “نیمه پنهان سرگذشت صادق هدایت” به کوشش جهانگیر هدایت و “چرا صادق هدایت نمی میرد؟” اثر فرزاد منفرد از نشر ورجاوند و کتاب “آثار نایاب صادق هدایت” به کوشش جهانگیر هدایت که توسط نشر چشمه به بازار آمده است.
کتاب “نیمه پنهان سرگذشت صادق هدایت” زندگی صادق هدایت را به نحو بی نظیری بیان می کند. اسناد و مدارک فراوانی در این اثر به چاپ رسیده است. چرا صادق هدایت نمی میرد؟ به تجلی عشق در نقاشی های هدایت می پردازد، چون هدایت در بعضی از مواقع نقاشی هایی می کشید. آثار نایاب صادق هدایت شامل مجموعه آثاری از اوست که بین سال های ۱۳۱۰ تا ۱۳۲۵ در نشریات مختلف چاپ شده است.
تفکر هفته
این هفته فقط به عید نوروز و بهار دل انگیز فکر کنید و سعی کنید در کنار خانواده ایام خوشی را فراهم سازید. یکی از وظایف بسیار مهم اولیاء در این ایام تعریف قصه ها، داستان ها، شعرهایی درباره نوروز و بهار برای بچه ها است تا آن ها بدانند که در فرهنگ و آئین ایرانیان و در سال نو عمو نوروز به خانه ها می آید و برای آنها انواع هدایای مختلف از شیرینی، آجیل و شکلات به ویژه تخم مرغ رنگ کرده می آورد و برای آنها قصه می گوید و سلامتی و سعادت و موفقیت شان را از خداوند آرزو می کند. بهترین ایام زندگی انسان ها دوران کودکی است، سعی کنید در سال جدید و ایام نوروز خاطرات خوبی در ذهن فرزندانتان باقی بگذارید تا آنها در بزرگی و میان سالی این خاطرات را برای فرزندان خودشان تعریف کنند.
ملانصرالدین در تورنتو
این ایام که مصادف با روزهای پایان سال و آغاز سال جدید و عید نوروز است، حضرت ملانصرالدین در میان کامیونیتی ایرانیان و به ویژه در جشن های نوروزی و بازارهای برگزار شده در سطح شهر تورنتو، به گشت و گذار و ایجاد زمینه های شادی و مسرت برای مردم و علی الخصوص نوجوانان و جوانان مشغول است. خانواده ها و بچه ها برای عکس گرفتن با ایشان بسیار مشتاقند و او نیز با ابتکاراتی که به خرج داده است وقتی که به نوجوانان می رسد، از آنها چند سئوال می کند و اگر جواب های درست بشنود به افراد جوایزی به رسم عیدی تقدیم می کند. البته معلوم است که علاوه بر انواع شکلات و شیرینی یکی از عیدی هایی که استاد به جوانان تقدیم می کند، کتاب است.
درگشت و گذار در یکی از این بازارهای نوروزی فرصتی پیش آمد که خدمت ایشان عرض ارادتی داشته باشم. در این طور موارد هم که حقیر حتماً سئوالی از ایشان دارم، بنابراین از استاد پرسیدم: “به نظر شما بهترین عیدی برای بچه ها و به ویژه جوان ها در این ایام چیست؟” استاد که از این سئوال خوشحال شده بود جواب داد: “ضمن عرض تبریک سال نو به شما و تمامی افراد کامیونیتی ایرانیان تورنتو، از دیدگاه من بهترین عیدی در این ایام کتاب است و آن هم کتابی که درباره نوروز و آیین های آن باشد، آن گاه استاد از من پرسید: “شما فکر می کنید، پیام نوروز برای ما چیست؟” در جوابش بیان داشتم: “تغییر کردن هم چون تغییرات طبیعت و به سوی خوبی ها و درستی رفتن و از بدی ها و زشتی ها دور شدن.”
استاد فرمودند: “احسنت” و فوراً یک جلد کتاب فلسفه جشن نوروز و یک جعبه شکلات به من عنایت کردند که بهترین هدیه ای بود که در اینجا من از کسی تاکنون گرفته ام. نوروز شادی داشته باشید و مطالعه را در این ایام فراموش نکنید.
