مجید فلاح زاده کارگردان تئاتر و مدیر پرسابقه ترین فستیوال تئاتر خارج
از کشور روز شنبه ۱۵ ژوئیه در شهر بن آلمان با زندگی وداع گفت. او که ۷۱ سال داشت، به بیماری دیابت مبتلا بود و در نتیجه ی افت قند جان باخت. فلاح زاده در سال های نخست دهه ۱۹۹۰ میلادی با پشتیبانی و همکاری همسرش بهرخ حسین بابائی بازیگر تئاتر نخستین فستیوال تئاتر خارج از کشور را با عنوان “فستیوال تئاتر ایران در تبعید” در شهر کلن آلمان بنیاد نهاد. فستیوالی که بعدها به “فستیوال تئاتر ایرانی در کلن” تغییر نام داد و به رغم افت و خیزها و بحران های زیاد، تاکنون به مدت ۲۴ سال پایدار مانده و در سال های اخیر هنرمندان جوانی را نیز که در پی سرکوب جنبش سبز از ایران گریخته اند، به خود جلب کرده است.
مجید فلاح زاده در سال ۱۳۲۵ خورشیدی در تهران به دنیا آمد و تحصیلات دانشگاهی خود را در ایران، انگلستان و اتحاد جماهیر شوروی سابق سپری کرد. او در سال های ۱۳۵۸ تا ۱۳۶۸ در دانشکده هنرهای دراماتیک تهران و هنرهای زیبای کابل تئاتر، نقد هنری و زیبائی شناسی تدریس کرد و در سال های بعد برای همیشه در شهر کلن آلمان اقامت گزید و اندکی بعد به فکر بنیادگذاری فستیوال تئاتر ایرانی در تبعید افتاد.
بدون تردید هیچ چهره و گروه تئاتری در خارج از ایران نمی توان یافت که دست کم یک یا چند دوره کار خود را در فستیوال تئاتر ایرانی کلن به معرض نمایش نگذاشته باشد.
فلاح زاده حدود ۱۵ سال پیش برای نخستین بار تصمیم گرفت از گروه های نمایش داخلی هم برای ارائه کار در فستیوال تئاتر ایرانی کلن دعوت به عمل آورد.
او که جلد اول کتاب “تاریخ اجتماعی/سیاسی تئاتر در ایران” را به تعزیه اختصاص داده و تعزیه را پایه اصلی هنر نمایش در ایران می دانست، در اولین اقدام از یک گروه دو نفره تحت حمایت وزارت ارشاد اسلامی برای اجرای یک تعزیه نمایشی دعوت کرد. این کار با اعتراض گروهی از هنرمندان تبعیدی تئاتر و حواشی آن در کشورهای اروپائی روبرو شد و آن ها وقتی نتوانستند فلاح زاده را از تصمیم خود منصرف کنند، فسیتوال را تحریم کردند.
تحریم، به موازات کاهش امکانات و کمک های دولتی، فستیوال را که تا پیش از آن هر سال صدها هنرمند و دوستدار هنر نمایش را به کلن جلب می کرد، برای چند سال با بحران روبرو کرد، تا جائی که تصور می رفت به زودی دیگر انگیزه ادامه نداشته باشد. اما مجید فلاح زاده و همسرش بهرخ حسین بابائی به گونه ای باورنکردنی در برابر همه این دشواری ها مقاومت کردند.
مقاومت این زوج هنری سبب شد که پس از چند سال بسیاری از تحریم کنندگان فستیوال بار دیگر به آن بپیوندند و کارهای خود را در چارچوب برنامه های آن به معرض نمایش بگذارند.
همزمان، فرزند این دو هنرمند، بهزاد فلاح زاده همراه با فستیوال بالید و در آخرین دوره ها به صورت جدی به یاری پدر و مادر شتافت. او اکنون فارغ التحصیل رشته فلسفه است و یکی از پاهای ثابت اداره فستیوال محسوب می شود.
مجید فلاح زاده در کنار کارگردانی تئاتر، در عرصه تاریخ و تئوری های هنر نمایش نیز آثاری از خود برجای گذاشته است که کتاب ها و مقالات تحقیقی زیر از آن جمله هستند:
- تاریخ اجتماعی/ سیاسی تئاتر در ایران (جلد اول، تعزیه)
- ریشه های تاریخی فلسفی تئاتر بیومکانیک، کلاسیسم چیست؟
- زمینه های نمایشی / اساطیری شعر حافظ.
- رابطه زیبائی و انقلاب
- نمایشنامه نویسی در اتحاد شوروی
- دوران طلائی تئاتر.
فلاح زاده چند نمایشنامه را نیز ترجمه کرده که “میستری بوف” و “تراژدی خوشبینانه” دو نمونه اند. نمایشنامه های “رستم و سهراب”، “نظام الملک”، “رویاهای شیرین، کابوس های لیلی” نیز آثاری هستند که فلاح زاده از خود به یادگار گذاشته است.
همکاران تحریریه و دفتر اروپائی شهروند درگذشت بنیادگذار نخستین فستیوال تئاتر ایرانی در خارج از کشور را به همسر و فرزند گرامی وی بهرخ حسین بابائی و بهزاد فلاح زاده، دوستان و دوستداران آن زنده یاد و هنرمندان تئاتر در خارج از کشور تسلیت می گویند.
