* این مقاله جنبه ی آموزشی دارد نه درمانی، هر دارویی باید با تشخیص و تجویز پزشک مصرف شود.
بخش دوم و پایانی
آزمایش کلینیکی
پزشک در آزمایشات کلینیکی متوجه تورم غدد لنفاوی پائین گردن که بستگی به تیروئید دارد می شود، هم چنین متوجه می شود که تیروئید دردناک است یا نه؟ هموژن است یا نه؟ توده به وجود آمده در یک لب است یا هر دو لب؟ قوام ژن چگونه است؟ سفت، نیمه سفت یا شل؟ در این آزمایشات پزشک متوجه می شود که آیا غدد لنفاوی گردنی هم بزرگ شده اند یا نه؟ در اینجا پزشک معاینه بدنی می کند و سئوالاتی درباره علامت های به وجود آمده بر اثر فعالیت های غیرطبیعی تیروئید می پرسد و درباره بیماری های قبلی و داروهای مصرف شده هم سئوال می کند. آیا در خانواده شخص بیمار کسی مشکل تیروئیدی داشته؟ آیا در کودکی پرتودرمانی داشته؟ در کجا به دنیا آمده و کجا زندگی کرده؟ سیگار می کشد یا بارداری داشته؟ آیا کمبود ید دارد؟
آزمایش های بیولوژیک
این آزمایشات با اندازه گیری هورمون های تیروئیدی T3 , T4 ,TSH, هورمونی که توسط هیپوفیز ترشح شده و دستور ترشح هورمون های تیروئیدی را می دهد، فعالیت های تیروئید را مشخص می کند. پزشک اول می خواهد میزان TSH را بداند اگر میزان آن بالاست نشان دهنده آن است که تیروئید فعالیت کافی ندارد و اگر پائین است نشان دهنده این است که ترشحات هورمونی تیروئید بیشتر از حد طبیعی است. پزشک ممکن است دستور آزمایش بیولوژیک برای جستجوی آنتی کورهای آنتی تیروئیدین را هم بدهد.
آزمایش های رادیولوژیک
آزمایش اصلی اکوگرافی است که به دقت اندازه تیروئید و هتروژن بودن گواتر و وضعیت ندول یا ندول ها را نشان می دهد که آیا سفت هستند یا حاوی مایع و یا مخلوط هر دو و محل آنها و همین طور آیا گواتر به طرف قفسه سینه رشد کرده یا نه؟ همین طور نشان می دهد که آیا گانگلیون های گردنی وجود دارند یا نه؟
سنتی گرافی تیروئیدی: به بیماری که باید این آزمایش را انجام دهد یک مارکرهای رادیواکتیو که توسط تیروئید جذب می شود می دهند که معمولاً ید رادیواکتیو هستند. چون این مارکرها رادیو اکتیو هستند به راحتی می توان تصویر محلی را که جمع شده اند تهیه کرد. این آزمایش دقیقاً فعالیت های تیروئیدی را نشان می دهد، و می توان ندول هایی را که در تماس مشخص نشده اند را دید و مشخص کرد که:
ـ اگر ندول ها سرد هستند مقدار کمی از مارکرهای رادیواکتیو را جذب کرده اند و این نشان می دهد که فعالیت های تیروئیدی کم شده است.
ـ اگر ندول ها گرم هستند مقدار زیادی از مواد رادیواکتیو را جذب می کنند و این نشان می دهد که فعالیت و ترشح هورمون های تیروئیدی زیادتر از حد طبیعی آن است.
ـ اگر ندول ها خنثی باشند حد معینی مواد رادیواکتیو را جذب می کنند و این نشان دهنده فعالیت های طبیعی غده تیروئید است.
ـ نمونه برداری (پونکسیون) از ندول ها: وارد کردن یک سوزن مخصوص در ندول برای برداشتن یک نمونه از سلول ها و تشخیص این که سرطانی هستند یا نه و یا تخلیه یک کیست به کار می رود و همیشه برای تمام ندول های سرد به کار می رود.
ـ رادیوگرافی ساده: نشان می دهد که آیا کلسیفیکاسیون در گواتر موجود است و این که آیا به داخل قفسه صدری هم نفوذ کرده یا نه؟
ـ MRI: این آزمایش تصویرهای بسیار دقیقی از تیروئید و تماس آن با اعضای مجاور مخصوصاً اگر تیروئید به طرف قفسه صدری فرو رفته باشد، جستجوی گانگلیون متورم بودن و اندازه آنها را به دست می دهد.
مشکلاتی که گواتر می تواند تولید کند
ـ تغییر صدای بیمار، فلج کردن طناب صوتی، مشکلات بلع غذا و یا تنفس، فشار بر روی عروق خونی.
ـ مشکلاتی که بر اثر بدکاری هورمونی پیش می آید اگر درمان نشود می تواند مشکلات زیر را تولید کند:
ـ اگر هایپرتیروئیدی وجود داشته باشد، از دست دادن وزن، تاکی کاردی، لرزش، نگرانی، زودرنجی، عرق کردن شدید، عدم تحمل گرما، شکم روش.
ـ اگر هیپوتیروئیدی وجود داشته باشد، اضافه شدن وزن، احساس سرما و حساس بودن به سرما، کم شدن فعالیت های مغزی، دپرسیون، خستگی، یبوست، کم شدن ضربان قلب وجود دارد.
ـ مشکلاتی که یک غده بدخیم تولید می کند بستگی دارد به نفوذ و پیشرفت آن در اعضای مجاور مثل حلق، حنجره، پوست، گانگلیون ها و یا متاستازها در اعضای دیگر دور از تیروئید.
درمان
یک گواتر که زیاد بزرگ نشده و فعالیت های هورمونی آن طبیعی است و در اکوگرافی هم ندول دیده نشده احتیاج به درمان ندارد ولی برای اندازه آن باید تحت کنترل باشد.
برای درمان گواتر انواع مختلفی از درمان ها وجود دارند.
ـ بعضی از گواترها فقط باید تحت کنترل باشند و برخی احتیاج به درمان های دارویی، جراحی یا هر دوی آنها را دارند.
ـ برای درمان هیپوتیروئیدی از هورمون های تیروئید استفاده می کنند.
ـ اگر فقط یک گواتر ساده باشد که تولید بیش از حد هورمون ها را می کند پزشک آنتی تیروئیدها را تجویز می کند که باعث می شوند ترشح هورمون ها کمتر و اندازه گواتر به حد طبیعی برسد.
ـ از ید رادیواکتیو ۱۳۱ برای کوچک کردن حجم گواترهای حجیم که فشار وارد می کنند استفاده می شود. ید رادیواکتیو توسط سلول های تیروئیدی جذب شده و رادیو اکتیویته آنها را از بین می برد.
ـ تیروئیدکتومی ناقص همراه با پل یا بدون آن و کامل انجام شود. اگر تیروئید کاملاً برداشته شود باید حتماً در تمام عمر بیمار هورمون هایی را که بدن نمی تواند بسازد دریافت کند این عمل جراحی وقتی انجام می شود که گواتر روی اعضای مجاور فشار وارد کند و یا مشکوک به سرطانی بودن یک ندول سرد باشیم.
امکان این که از تولید گواتر جلوگیری شود در بعضی مواقع وجود دارد مثل جبران ید در محیط زیست یا وارد کردن ید در آب لوله کشی بعضی مناطق و یا تجویز قرص های یدور دار. کلیه درمان هایی که می تواند روی تیروئید اثر بگذارند و در فعالیت های آن دخالت کند باید تحت کنترل پزشک باشد تا اندازه گواتر و یا غیر طبیعی بودن میزان هورمون ها کنترل شود.
