* این مقاله جنبه ی آموزشی دارد نه درمانی، هر دارویی باید با تشخیص و تجویز پزشک مصرف شود.
گل مژه(Stye) یک عفونت خوش خیم است که در عرض چند روز در نزدیکی لبه پلک تولید می شود. بیماری به صورت یک جوش قرمز دردناک که در حقیقت یک آبسه چرکی با نوک زردرنگ است بر اثر التهاب ریشه مژه یا غدد ترشح کننده چربی تولید می شود. گل مژه به چشم صدمه نمی زند و مسری هم نیست و معمولاً عفونت در طی یک هفته خودبخود از بین می رود.
عفونت غدد پلک به دو صورت دیده می شود، نوع خارجی آن گل مژه است و نوع داخلی آن شالازیون نام دارد. گل مژه بر اثر عفونت باکتری استافیلوگوک و تماس با دست آلوده تولید می شود..
گل مژه بیماری شایعی است که در هر سنی ممکن است تولید شود و بیشتر بر اثر تماس چشم با دست آلوده و در افرادی که سیستم دفاعی بدن شان قوی نیست و یا در افرادی که دچار شوره پلک هستند دیده می شود.
سیمپتوم های بیماری
ـ یک ندول یا جوش کوچک قرمز رنگ بر روی لبه پلک به سرعت تولید می شود.
ـ درد در پلک نزدیک ریشه مژه در عرض ۲۴ ساعت تا ۴۸ ساعت تولید می شود.
ـ تورم پلک در ناحیه جوش.
ـ احساس وجود جسم خارجی در چشم.
ـ وجود چرک در چشم وقتی که گل مژه می ترکد.
ـ احساس سوزش و خارش و اشک ریزش.
ـ اگر گل مژه خیلی بزرگ باشد بر روی قرنیه فشار می آورد و باعث استگماتیسم و تاری دید می شود.
چه کسانی در خطر بیماری هستند
اشخاصی که دچار دیابت هستند اغلب از این بیماری رنج می برند و اگر بیماری تکرار شد حتماً باید شخص آزمایشات لازم برای تشخیص دیابت را انجام دهد.
عوامل امکان تولید بیماری
ـ بهداشت بد چشم ها، مثل استفاده کردن از لوازم آرایش چشمی که تاریخ مصرفش گذشته یا روی پلک آلوده استفاده شده.
ـ استفاده از لنزهای داخل چشمی که به خوبی ضدعفونی نشده اند یا با دست آلوده داخل چشم گذاشته شده اند.
ـ استرس
ـ تغییرات هورمونی
ـ خشکی چشم به هر دلیلی
ـ شوره مژه ها
ـ داشتن بیماری رزاسه چشمی که باعث تحریک چشم می شود.
پیشگیری
ـ بهترین راه برای پیشگیری داشتن بهداشت خوب برای چشم ها و دست هاست.
ـ عدم استفاده از محصولاتی که احتمال دارد آلوده شده اند مثل کرم، و سایر لوازم آرایش چشمی.
ـ از لوازم آرایش دیگران استفاده نکنید و نگذارید شخص دیگری از لوازم آرایش شما استفاده کند.
ـ قبل از این که دست به چشم بمالید دست ها را به خوبی بشویید و خشک کنید.
ـ قبل از گذاشتن لنز داخل چشم، دست ها را بشویید و لنزها را با مایع مخصوص ضدعفونی کنید.
ـ شستشوی مرتب پلک ها با آب ولرم و شامپوی رقیق شده بچه می تواند از بازگشت بیماری جلوگیری کند
ـ در صورت وجود گل مژه های مکرر حتماً باید با چشم پزشک مشورت کرد، زیرا بیماری های دیگر خطرناک ممکن است به صورت گل مژه تکراری دیده شوند که فقط متخصص چشم قادر به تشخیص آنهاست.
درمان
در بیشتر موارد گل مژه به چشم صدمه نمی زند و بر روی دید بیمار اثری ندارد و به خودی خود در عرض چند روز بهبودی حاصل می شود. برای از بین رفتن ندول عفونی روی چشم بسته یک کمپرس گرم با آب جوشیده شده به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه ۳ تا ۴ بار در روز بگذارید. در صورت امکان با یک موچین مژه ای که در مرکز گل مژه است را در بیاورید. دست به چشم نمالید و چشم را نخارانید. از لوازم آرایش استفاده نکنید همین طور از لنزهای داخل چشمی. هرگز جوش های نزدیک چشم را فشار ندهید و نترکانید، زیرا امکان سرایت عفونت به نسوج دیگر را زیاد می کند. اگر گل مژه پس از ۴۸ ساعت از بین نرفت یا قرمزی به صورت یا سایر قسمت های صورت رسید حتماً با پزشک یا متخصص چشم مشورت کنید.
ـ آنتی بیوتیک ها: قطره های ضدعفونی کننده چشم یا یک پماد حاوی آنتی بیوتیک توسط پزشک تجویز می شود، در کودکان یا افرادی که گل مژه آنها شدیداً ملتهب است چشم پزشک آنتی بیوتیک خوراکی را نیز تجویز می کند.
ـ جراحی: در مواقعی که گل مژه در برابر آنتی بیوتیک مقاوم است یا تولید کیست کرده متخصص چشم با استفاده بی حسی موضعی با قطره های بی حس کننده شکاف کوچکی برای تخلیه گل مژه و آرامش درد و فشار و سرعت بهبودی انجام می دهد.
چند درمان خانگی
ـ استفاده از چای کیسه ای مخصوصاً چای سبز کیسه ای پس از این که در آب گرم قرار گرفت روی چشم گذاشته شود تا خنک بشود که باعث کاهش تورم و درد می شود.
ـ جوشاندن تخم گشنیز و استفاده از آب ولرم آن برای شستشو و کمپرس چشم چند بار در روز موثر است.
ـ روغن کرچک خاصیت آنتی انفلاماتوار دارد، چند قطره آن را روی یک گاز یا پارچه تمیز ریخته روی چشم بگذارید و پس از چند دقیقه چشم را با آب گرم و صابون بشوئید و این کار را چند بار در روز تکرار کنید.
ـ چند قطره شیر پاک کن روی یک گاز استریل یا پارچه تمیز ریخته و گل مژه را با آن تمیز کنید.
ـ کمپرس ژل الوورا هم مفید است.
شالازیون
شالازیون یک کیست به صورت برجستگی کوچک پر از مایع در پلک است و معمولاً تولید درد نمی کند ولی ممکن است در ابتدا ملتهب بشود و دردناک باشد. اندازه ثابتی ندارد. اگر خیلی بزرگ بشود باعث فشار بر روی قرنیه چشم می شود و تولید استیگماتیسم و تاری دید می کند.
علل تولید بیماری
غده های Meibomian در قسمت داخلی پلک موادی ترشح می کنند که باعث نرمی حرکات چشمی و مرطوب نگه داشتن چشم می شوند. اگر مجرای خروجی این ترشحات بسته شود باعث تولید کیست می شود.
تورم، پلک قرمز، گرم و دردناک از سیمپتوم های آن است.
از عوامل تولید کننده این پاتولوژی بهداشت بد ناحیه چشم است ولی ممکن است که بدون هیچ دلیلی هم تولید شود.
درمان
تشخیص بیماری با نگاه کردن توسط پزشک داده می شود. معمولاً بین ۴ تا ۸ هفته بخودی خود درمان می شود. اگر کیست تولید ناراحتی یا درد و فشار بر روی چشم بکند می شود از کمپرس گرم روزی چند بار و هر بار بین ۵ تا ۱۰ دقیقه استفاده کرد. اگر تمام پلک متورم یا عفونی شده می شود آن را با یک گوش پاک کن که در آب جوشیده و خنک شده خیس شده پاک کرد که به آرامش سیمپتوم های کلینیکی بیماری کمک می کند. در مواردی که محل تولید بیماری عفونی شده و یا کیست باعث صدمه زدن به دید بیمار می شود و واقعاً دردناک است باید حتماً با پزشک متخصص چشم مشورت شود.
عمل جراحی به ندرت انجام می شود و احتیاج به بی حسی موضعی دارد. اگر ندول های کوچک و زیادی پهلوی هم تولید شده اند که نشود آن ها را با جراحی درآورد و خارج کرد از کورتیکوتراپی استفاده می شود. بازگشت بیماری و شالازیون های تکراری به ندرت دیده می شوند و در صورت بازگشت بیماری باید بیمار به متخصص چشم مراجعه کند.
