جوش شیرین یا Baking Soda یا بی کربنات سدیم ماده ی غیرسمی است که در حفظ و نگهداری محیط زیست سالم نقشی مهم دارد و در تهیه غذا، تمیز کردن محیط منزل، باز کردن لوله های دستشویی و ظرفشویی منازل و در بسیاری موارد دیگر به کار می رود.
مصری ها اولین مردمانی بودند که به وجود خواص جوش شیرین پی بردند و آن را Natron نام نهادند. این ماده طبیعی کاربردهایی مانند تمیز کردن محیط منزل و لباس و غیره را داشت و در حقیقت نقش صابون را ایفا می کرد، تا اینکه در سال ۱۷۹۱ یک شیمیدان فرانسوی در ثبت نام و تولید جوش شیرین اقدام نمود. جوش شیرین از انگلستان به آمریکای شمالی آورده شد و در سال ۱۸۴۶ یک پزشک آمریکایی با همکاری چند نفر شیمیدان در شهر نیویورک کارخانه ی تولید جوش شیرین را بنا نهادند و امروز این ماده نه تنها در آمریکای شمالی، بلکه در سراسر دنیا وجود دارد و استفاده می شود. در زیر به چند نوع از خواص و کاربرد جوش شیرین اشاره می گردد:
ـ جوش شیرین به صورت پودر و محلول می تواند در خاموش کردن شعله های آتش موثر باشد، مخصوصا آتش سوزی های حاصله از الکتریسیته و برق.
ـ جوش شیرین بوگیری قوی است و وجودش در یخچال ها سبب از بین بردن بوی تند و زننده غذاها می گردد.
ـ جوش شیرین برطرف کننده رطوبت است. به عبارت دیگر رطوبت هوا را در محیط هایی چون کمدهای در بسته و زیرزمین های مرطوب و غیره جذب می نماید.
ـ جوش شیرین لکه های چربی و مواد شیمیایی و رنگی روی لباس ها و فرش ها و حتی کف زمین های سیمانی را برطرف می کند و برعکس مواد شیمیایی برطرف کننده لکه ها صدمه ای به لباس و غیره نمی زند.
ـ با مصرف مقداری جوش شیرین می شود به آسانی لوله های مسدود شده دستشویی ها و ظرف شویی ها را باز کرد و با ریختن مقداری سرکه پس از آن به راحتی از مکان های مورد بحث استفاده نمود.
ـ جوش شیرین در تقلیل قدرت اسید معده نقشی مهم دارد و افرادی که پس از صرف غذا به اصطلاح ترش می کنند از آن استفاده می نمایند.
ـ جوش شیرین در پخت و پز غذا نیز کاربرد دارد و در ضمن عده ای در موقع گزیدن زنبور و حشرات دیگر آن را با مقداری آب مخلوط نموده و به صورت ضماد استفاده می کنند. این محلول همچنین می تواند عوارض آفتاب سوختگی پوست را درمان نماید. در طب سنتی بعضی از کشورهای دنیا از محلول جوش شیرین برای درمان گلودرد استفاده می گردد.
ـ جالب اینکه پودر و محلول جوش شیرین قادر است مورچه و سوسک های محیط زیست و گیاهان مزاحم باغچه ها را از بین برده و ضمنا ضرری هم به محیط زیست نرساند.
جوش شیرین کاربردی به قدمت ۲۰۰ ساله دارد و با وجودی که تقریبا گمنام مانده ولی در بسیاری از کشورهای دنیا هنوز موارد استفاده زیادی دارد. این مطلب به منظور توصیه برای استفاده و مصرف جوش شیرین در موارد ذکر شده نوشته نشده، بلکه صرفا برای شناسایی این ماده ی بی خطر و بی ضرر تهیه و تنظیم گردیده است.
دارچین و بیماری آلزایمرز
عارضه فراموشی و بیماری آلزایمرز به شدت رواج پیدا نموده و مخصوصاً درصد بالایی از افراد مسن را دچار می سازد. چند سال قبل دانشمندان دریافتند که دارچین می تواند در تقلیل قند خون نقشی مهم داشته باشد، زیرا در بدن سبب ازدیاد ترشح انسولین شده و در نتیجه قند خون را به سوخت و ساز می رساند. اخیراً معلوم گردیده که مصرف دارچین از بروز و پیشرفت عارضه ی فراموشی و بیماری آلزایمرز جلوگیری می کند. مواد شیمیایی موجود در دارچین از بروز عوارض زیانبار در سلول های مغز که زمینه را برای به وجود آمدن عارضه ی فراموشی آماده می سازند، جلوگیری می کند. دانشمندانی که بر روی دارچین و خواص آن کار می کنند معتقدند که روزی یک هزار میلی گرم دارچین و به همراه رژیم غذایی می تواند در این مورد بخصوص موثر باشد، ولی به طور کلی باید اضافه نمود که روزی نصف قاشق چایخوری پودر دارچین رقمی است سالم برای پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری ها مانند فراموشی و دیابت و غیره.
خوردن مخلوط پودر دارچین و عسل در افرادی که به درد مفاصل دچار هستند می تواند درد را تسکین داده و از التهاب مفاصل کم نماید. در بسیاری از کشورهای دنیا دم کرده ی چوب دارچین به همراه چای نیز رواج دارد و مفید است.
گوشت های کنسرو شده سبب بیماری های قلب و دیابت می شوند
افرادی که به مصرف گوشت های کنسرو شده مانند کالباس و سوسیس و گوشت های دودی و غیره علاقمندند خیلی بیشتر از دیگران در معرض بروز بیماری های قلبی و بیماری قند قرار دارند. این گزارشی است که توسط دانشمندان دانشگاه هاروارد منتشر گردیده است. این گروه با تجزیه و تحلیل حدود ۱۶۰۰ مطالعه ی علمی درباره ی مصرف گوشت های کنسرو شده و بیماری ها دریافتند که افرادی که هر روز حدود دو اونس از این دسته از غذاها مصرف می کنند ۱۹ درصد بیشتر از دیگران به بیماری قند و ۴۲ درصد بیشتر به بیماری های قلب و عروق دچار می گردند که در نهایت سبب مرگ و میر زودرس آنها می شود. گوشت های کنسرو شده به علت طبیعت و چگونگی تهیه آنها ۵۰درصد بیشتر نیترات دارند که خود نقش مسلمی در بروز این بیماری ها دارد.
خواص جدید ویتامین D
در چند سال گذشته مطالعات علمی مستند و بزرگ در سراسر دنیا مقام ویتامین D را در بالای جدول ویتامین ها قرار داده و ده ها خواص جدید آن شناسایی شده اند و هر روز اخبار جدیدی در این مورد منتشر می گردد. تا به حال ثابت شده که ویتامین D در عملکرد بیشتر از ۳۰۰ ژن پیشگیری بیماری ها مانند سرطان و بیماری های قلبی و دیابت و غیره دخالت دارد و عدم حضور آن در بدن سبب ناهنجاری های غیرقابل جبرانی می گردد.
دو خبر مهم و جدید منتشر شده در این باره نقش مسلم ویتامین D در پیشگیری از بروز سرطان و بیماری های قلبی است. یک بررسی علمی اخیر نشان می دهد افرادی که به اندازه لازم و کافی ویتامین D دریافت می دارند ۵۰ درصد کمتر به بیماری سرطان دچار می شوند و این به خاطر حضور ویتامین D در سلول های بدن و جلوگیری از اثر مواد سرطانزا است.
مطالعه ی دیگری نشان می دهد که ویتامین D می تواند امکان بروز بیماری های قلبی را تا ۴۷ درصد کاهش دهد که رقمی است بزرگ و چشمگیر، زیرا در حال حاضر هیچ ویتامین و املاح و مواد خوراکی و روش زندگی نمی تواند تا این اندازه در جلوگیری از بروز بیماری های قلبی و تا این حد موثر باشد. با این حساب می شود گفت که کمبود ویتامین D هر ساله سبب مرگ و میر زودرس میلیونها نفر در دنیا می شود و در کنار این آمار میلیونها نفر هم به خاطر عوارض و بیماری های کمبود ویتامین D رنج می کشند و زمین گیر می شوند. طبق آمار موجود در مورد نقش های جدید ویتامین D در سلامتی و بهداشت دنیای پزشکی و تغذیه دگرگون گردیده و پزشکان و متخصصان دنیای آینده باید شناسایی و آگاهی جدید و تازه ای درباره ی این ویتامین معجزه آسا پیدا نمایند.
*دکتر پرویز قدیریان استاد دانشگاه مونتریال در تغذیه، استاد دانشگاه مک گیل در سرطان شناسی، کارشناس سازمان بهداشت جهانی و همکار شهروند است.
