* این مقاله جنبه ی آموزشی دارد نه درمانی، هر دارویی باید با تشخیص و تجویز پزشک مصرف شود.
بخش دوم و پایانی
ترمیم دندان های شیری
در مواردی که دندان دچار مشکل شده دندانپزشک متخصص کودک تصمیم می گیرد که آیا می شود دندان را نجات داد و ترمیم کرد یا باید آن را کشید و این بستگی به سیمپتوم های دندان صدمه دیده دارد. آیا درد و خونریزی وجود دارد یا تاج دندان شکسته و جدا شده یا ترک خورده یا دندان دچار آبسه و عفونت شده؟ ممکن است یک یا چند دندان بر اثر سقوط یا ضربه مستقیم لق شده اند و استخوان فک هم صدمه دیده باشد، دندانپزشک بسته به وضع بیمار می تواند توسط اسپلینت کردن دندان، دندان ها را ثابت نگه دارد و در عرض چند هفته آنها را نجات دهد یا مجبور شود آنها را بکشد، البته قبل از هر عملی ممکن است احتیاج به عکسبرداری برای دیدن وضع دندان مورد صدمه واقع شده و استخوان زیر آن و نیز وجود دندان دائمی در زیر دندان شیری، باشد.
ممکن است که یک دندان دائمی از لثه بیرون بزند در صورتی که دندان شیری هنوز محکم بر جای خود نشسته در این صورت دندانپزشک متخصص کودکان باید تصمیم بگیرد که آیا احتیاج هست که دندان شیری را بکشد؟ آیا بر اثر فشار دندان دائمی دندان شیری در خطر شکستگی است؟ آیا امکان فشار بر روی دندان های مجاور هست و در صورت لزوم دندان شیری را بیرون بکشد.
برای کشیدن دندان شیری کودکان مانند بزرگسالان داروی بی حسی را دندانپزشک برای بی حس کردن اعصاب تزریق می کند و بعد دندان را لق کرده از جای خود خارج می کند و یک تکه گاز استریل در محل کشیدگی گذاشته و از کودک می خواهد آن را گاز بگیرد.
عوارض پس از کشیدن دندان
*درد ـ ممکن است پس از برطرف شدن اثر داروی بی حسی کودک درد داشته باشد که دندانپزشک داروی ضددرد را تجویز می کند و یا می توان بدون نسخه از داروخانه تهیه کرد.
* خونریزی ـ اگر کودک با محل زخم بازی کرد و خونریزی ایجاد شد می توان با گذاشتن گاز استریل و ده دقیقه فشار آن را برطرف کرد، اگر برطرف نشد به دندانپزشک مراجعه کرد.
* پس از کشیدن دندان تا مدتی لب و زبان بی حس است و ممکن است کودک نواحی بدون حس را گاز بگیرد بنابراین باید تحت مراقبت باشد. ممکن است برای ترمیم دندان هم لازم بشود دندان را بی حس کرد.
* ممکن است به علت نازک بودن استخوان و ظریف بودن فک عصب بی حس شده آسیب ببیند و باعث ضعف عضلانی در زبان و لپ ها یا بی حسی آنها بشود که موقتی است و پس از چند هفته بهبودی می یابد ولی باید دندانپزشک در جریان این مشکل باشد.
* اگر کودک مشکل سلامتی دیگری دارد و دارو مصرف می کند باید حتما دندانپزشک در جریان نوع و مقدار داروی مصرفی باشد.
* ممکن است دندانپزشک برای جلوگیری از عفونت یا بعد از تولید آن آنتی بیوتیک تجویز کند. اگر کودک شما آلرژی دارد به دندانپزشک بگویید. همچنین ممکن است که به داروی بی حسی یا آنتی بیوتیک حساسیت داشته باشد که باید بلافاصله تحت مراقبت های پزشکی قرار بگیرد.
* پس از کشیدن دندان کودک باید ۲۴ ساعت از غذاهای نرم استفاده کند و تا چند روز هم از خوردن غذاهای سفت و خشک مثل چیپس خودداری شود چرا که می تواند محل زخم را تحریک کند یا در سوراخ باقی مانده تولید عفونت بکند.
* در روز کشیدن دندان کودک باید استراحت کند و از حرکات ورزشی و فعالیت زیاد و گذاشتن انگشت یا اسباب بازی و مداد و امثالهم در دهان خودداری کند.
* ممکن است لکه های خونی بر اثر مخلوط شدن آب دهان و خون و خروج آن وقتی که کودک خواب است در روی بالش او دیده شود که جای نگرانی ندارد.
* اگر کودک شما عادت دارد انگشت شَست خود را بمکد او را تشویق به ترک این عادت بکنید و مواد بدمزه روی انگشت او بمالید و با دندانپزشک مشورت کنید تا از وسایل مخصوص ترک این عادت شما را آگاه کند زیرا ادامه ی این موضوع به مدت طولانی بر روی رشد دهان و حرف زدن کودک اثر بد دارد.
* جای خالی دندان مخصوصا اگر در عقب دهان باشد، باعث می شود دندان های مجاور کج بشوند. دندانپزشک می تواند محل خالی را پر بکند و یا دندان های کج شده را به روش های اورتودنسی درمان کند.
دندان های دائمی
معمولا تمام دندان های شیری تا سه سالگی بیرون می آیند و ۶ سالگی اولین آسیای دائمی بیرون می آید که متاسفانه والدین فکر می کنند دندان شیری است و به بهداشت آن اهمیت نمی دهند. از این جا به بعد دوره ی دندان های مخلوط شروع می شود تا آخرین دندان شیری که در حدود ۱۲ سالگی می افتد.
طی این مدت کودک به تدریج دندان های شیری را از دست می دهد و دندان های دائمی جای آن را می گیرد.
در ۶ سالگی آسیای بزرگ اول در فک بالا در می آید، و در فک پایین نیز در همان حدود سنی ۷-۶ سالگی. در همین سن دندان های پیشین مرکزی فک پایین و یک سال بعد فک بالا درمی آید. و همینطور دندان های پیشین جانبی، نیش، آسیای کوچک اول، آسیای کوچک دوم، آسیای بزرگ دوم تا ۱۳ سالگی کامل می شود. آخرین دندان، دندان عقل است که در فک بالا و پایین از ۱۷ تا ۲۱ سالگی درمی آید.
این جدول رشد فیزیولوژیکی دندان های دائمی قطعی نیست و به صورت حدودی برآورد شده ولی گفتنی ست که دخترها زودتر دندان درمی آورند.
