باورهای نادرست بسیاری در ارتباط با ابتلا به دیابت و یا کنترل آن در اذهان عموم جای دارد که گاه باور حقایق را در این مورد بسیار مشکل می سازد.
از عزیزانی که مبتلا به قند خون بالا هستند دعوت می نمایم که همواره در جستجوی اطلاعات صحیح از منابع دقیق علمی ـ پزشکی باشند و توجهی به باورهای نادرست نکنند و اجازه ندهند که این گونه اطلاعات مانعی در جهت کنترل قند خونشان باشد.
در این مقاله به چندی از این باورهای نادرست اشاره می کنم:
۱- خوردن شکر باعث ابتلا به بیماری قند خون می شود.
هر چند خوردن بیش از اندازه شکر عادت غذایی مناسبی نیست ولی این امر به تنهایی نمی تواند عامل بروز بیماری قند شود. رژیم های غذایی پر کالری، زمینه های ارثی و محیطی از جمله عوامل خطرساز برای این بیماری محسوب می شوند. بنابر این اصلاح عادت های غذایی، پیشگیری از چاقی و کنترل وزن می تواند از ابتلا به بیماری قند جلوگیری نماید.
۲- افراد مبتلا به دیابت باید از خوردن نان، سیب زمینی و برنج خودداری کنند.
غذاهای نشاسته ای از قبیل نان، سیب زمینی، برنج و ماکارونی جزیی از برنامه های غذایی روزانه هر فرد می باشند و پرهیز کامل از آنها به هیچ وجه توصیه نمی شود. آنچه حائز اهمیت است، حفظ اندازه وعده های نشاسته ای و انتخاب صحیح آنها است. سالم ترین نوع مواد نشاسته ای، انواع پرفیبر آنها می باشد. مصرف موادی از قبیل نان های سبوس دار، برنج پخته شده با سبزیجات یا حبوبات و ماکارونی سبوس دار توصیه می گردد.
۳- فرد مبتلابه دیابت مجاز به خوردن هیچ گونه شیرینی جاتی نیست.
حذف هیچ گروه مواد غذایی به این بیماران توصیه نمی گردد. گفتنی است که این عزیزان به مقدار بسیار کم می توانند از شیرینی جات لذت ببرند. نکته حائز اهمیت این است که با مشورت با یک متخصص تغذیه و با توجه به شرایط فردی و بیماری خود از این مقدار آگاهی حاصل نمایند.
۴- شروع درمان به انسولین به معنی شکست در درمان دیابت است.
پس از سال ها تجربه کاری که در خدمت عزیزان مبتلا به دیابت بوده ام، به جرات می توانم بگویم که به کرات این جمله را شنیده ام. بسیاری از عزیزان ترس از شروع درمان با انسولین دارند و گاه تصور می کنند که به علت عدم موفقیتشان در درمان مجبور به استفاده از انسولین شده اند. باید در نظر داشت که بیماری قند خون، بیماری پیش رونده ای است و اکثر افراد، دخالتی در روند آن ندارند. در ابتدا بسیاری از افراد با رعایت رژیم غذایی و فعالیت بدنی درمان خود را شروع می کنند سپس در مرحله ای ی از زمان نیاز به داروهای خوراکی پیدا می کنند و با گذشت زمان، غده لوزالمعده شان کم کارتر و ضعیف تر می شود و دیگر قادر به تولید انسولین مورد نیاز نخواهد بود، لذا نیاز به تزریق انسولین خواهند داشت.
۵- خوردن میوه جات به مقدار دلخواه مجاز می باشد.
میوه جات، مواد غذایی بسیار سالمی سرشار از فیبر غذایی، ویتامین ها، املاح و آنتی اکسیدان ها هستند، اما باید در نظر داشت که انواع مختلف میوه جات حاوی مواد قندی هم هستند که باعث افزایش قند خون می گردند. فرد مبتلا به دیابت، جهت کنترل قند خون نیازمند برنامه غذایی مناسب با تعداد مشخصی از میوه جات در روز می باشد.
۶- نوشیدن شیر به مقدار دلخواه مجاز می باشد.
مصرف شیر و ماست در برنامه غذائی روزمره ما ایرانیان از جایگاه خاصی برخودار است. شیر و ماست حاوی کلسیم، پروتئین و ویتامین D می باشد، اما باید در نظر داشت که یک لیوان شیر حاوی ۱۲ الی ۱۵ گرم قند نیز هست که مصرف بیش از حد آن باعث افزایش قند خون می شود. مشورت با یک متخصص تغذیه که آگاه بر شرایط فردی و بیماری شما عزیزان باشد به این امر کمک خواهد کرد تا از مصرف مقدار مناسبی از این گروه غذایی بهره مند گردید.
۷- خوردن شکلات در موقع افت قند خون مناسب است.
در چنین شرایطی مصرف شکلات توصیه نمی شود، زیرا شکلات حاوی چربی و کافئین می باشد و سرعت جذب قند آن را کاهش می دهد، لذا به خوانندگان توصیه می شود که در شرایط افت قند خون، سه چهارم لیوان نوشابه معمولی یا آب میوه و یا محلول آب و شکر (یک قاشق غذاخوری شکر در نصف لیوان آب) استفاده نمایند. این مواد جذب بسیار سریعتری داشته و موجب تسریع در بهبودی علائم افت قند خون می گردد.
۸- مصرف عسل و خرما، به دلیل داشتن قند طبیعی مجاز است.
باید در نظر داشت که عسل، خرما، شیره انگور و یا شیره درخت Maple Syrup قند طبیعی دارند، اما هضم و جذب قند آنها در بدن مسیر قندی کاملا یکسانی را طی می کند و نهایتا باعث افزایش قند خون می گردد. بنابراین محدودیت مصرف این مواد به عزیزان توصیه می گردد.
پس از سالها تجربه کاری در این زمینه به خوانندگان توصیه می کنم که بیماری قند، بیماری پیش رونده ای است و با پی گیری و تماس مداوم با پزشک و متخصص تغذیه، آگاهی خود را در زمینه شرایط فردی خود و جدیدترین اطلاعات شامل تغییرات رژیم غذایی، پیشرفت های دارویی و جدیدترین انسولین های تزریقی ارتقاء دهید تا کمکی به کنترل قند خون خود نمایید و از ابتلا به عوارض دیابت پیشگیری کنید.
* نسترن طوفانی، کارشناس رسمی تغذیه و متخصص رسمی آموزش دیابت از کانادا
