تلاش ها برای پایان جنگ در افغانستان شدت گرفته است
“شش روز مذاکره در قطر بیشتر از هر زمانی دیگری سازنده بود، هنوز هم موضوع‌هایی باقی مانده که باید روی آن کار شود و توافقی روی آنها تا هنوز صورت نگرفته است و اگر توافقی هم صورت بگیرد شامل گفتگوها میان افغانستان و آتش بس دوامدار خواهد بود.”
زلمی خلیل‌زاد نماینده خاص آمریکا برای صلح افغانستان، پیشرفت گفتوگو های صلح با طلبان را در حساب تویئترش این‌چنین بیان کرده است: «طالبان نیز بر خبر های مبنی بر پیشرفت گفتوگو های شان با آمریکا مهر تأیید زده اند و با نشر خبرنامه‌ی گفته اند که: “در این مرحله از گفتوگو ها، بر بنیاد اجندا و مقرره در مورد خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان و دیگر مسایل مهم بحث شد؛ و فیصله صورت گرفته که روی بعضی از موضوعات نشست های دیگری هم صورت گیرد.”»
پس از این دور از گفتوگو ها میان آمریکا و طالبان، بازار بحث روی به میان آمدن حکومت انتقالی در افغانستان خیلی داغ شده است. به گفته اعضای پیشین طالبان، این گروه در حکومت کنونی سهم نخواهند گرفت و خواهان یک حکومت بی طرف برای حل مسایل میان دو طرف هستند. چیزی که از سوی اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان به شدت رد شده است.
ملا عبدالغنی برادر
ظاهرن حکومت افغانستان از این گفت و‌گوها میان آمریکا و طالبان و به حاشیه رانده شدن در این روند راضی نیست. به گفته منابع در حکومت افغانستان تا هنوز هیچ یک از توافقات به میان آمده در گفت وگوهای نماینده‌گان طالبان و آمریکا در قطر، با کابل در میان گذاشته نشده است. این منابع همچنان افزوده اند که نمایندگان آمریکا با طالبان در مورد تعیین زمان‌بندی خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان گفتوگو کرده اند و زلمی خلیل‌زاد از طالبان خواسته تا با حکومت افغانستان نیز گفت وگو کنند.
همزمان با این اعضای پیشن طالبان که در مورد نشست قطر آگاهی دارند گفته اند که گفت و‌گوی طالبان با حکومت افغانستان به این زودی ها انجام نخواهد شد اما اگر یگانه خواست این گروه که خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان است برآورده شود راه برای آغاز گفتوگو ها میان کابل و طالبان هم باز خواهد شد.
و اما نظر سیاسیون در داخل و بیرون از افغانستان در این مورد چه است؟
حامد کرزی، رییس جمهور پیشین افغانستان از پیشرفت‌ها میان نمایندگان طالبان و آمریکا در دوحه خوشبین است و گفته است که باید همزمان با صلح، جنگ و خونریزی نیز در افغانستان به پایان برسد.
پاتریک شناهان، وزیر دفاع موقت آمریکا نیز این گفت‌وگوها میان طالبان و هیات آمریکایی را دلگرم کننده گفته است.
پاکستان که همواره به دامن زدن جنگ نیابتی در افغانستان متهم است از داشتن نقش در کشاندن طالبان به میز مذاکره با آمریکا سخن زده است. چنانچه شاه محمود قریشی، وزیرخارجه این کشور با تأکید بر نقش اسلام آباد در تشویق طالبان برای گفتوگو با آمریکا همچنان گفته است که در ارتباط به روند صلح افغانستان خبرهای خوشی در راه است. به گفته آقای قریشی: “موضع پاکستان برای حل و فصل جنگ در افغانستان ثابت شده است؛ این یک موفقیت در محدوده سیاست خارجی پاکستان است، ما علاقه مند صلح در منطقه هستیم که بدون گفتوگو امکان ندارد. پاکستان سزاوار جایگاه تسهیل کننده مذاکرات صلح میان گروه طالبان و آمریکایی‌ها در قطر بود.”
نکته قابل توجه دیگر در این دور گفت وگو ها، تغییراتی بود که در هیأت مذاکره کننده طالبان به میان آمده است.
طالبان ملا عبدالغنی برادر را به حیث رئیس دفتر سیاسی در قطر تعیین کرده و هدف از این تقرری را تقویت مذاکرات با ایالات متحده آمریکا عنوان کرده اند.
ملا برادر چهره با نفوذ در میان طالبان است و یکی از بنیان‌گذاران این گروه به حساب می آید و در زمان حاکمیت این گروه مسؤول زون جنوب غرب بود و یک شاخه نظامی را نیز رهبری می‌کرد. به نقل از فرماندهان پیشین طالبان، پس از سقوط رژیم طالبان، رهبر این گروه تمامی مسؤلیت‌های افغانستان را به ملا برادر و ملا عبیدالله سپرده بود.
ملا برادر در سال ۲۰۱۰ در پاکستان بازداشت شد، تحلیل گران دلیل بازداشت وی را علاقمندی اش به مذاکره با حکومت افغانستان گفته بودند. پس از بازداشت ملا برادر حکومت افغانستان بار ها و به تکرار خواستار رهایی او شده بود.
سر انجام ملا برادر سه ماه پیش و درست پس از نخستین نشست زلمی خلیل‌زاد با گروه طالبان، از زندان رها شد.
هرچند به نتیجه رسیدن احتمالی آمریکا و طالبان یک پیشرفت بزرگ در پروسه صلح است، اما اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان به این باور است که روند صلح افغانستان پیچیده و زمان‌گیر خواهد بود. آقاب غنی در نشست جهانی اقتصاد در شهر داووس سوئیس با تأکید بر این مورد گفته است که گفت وگو های صلح باید میان افغانستان و طالبان صورت بگیرد و در این میان زلمی خلیل‌زاد فقط و فقط مسؤولیت زمینه سازی آغاز گفت وگو های صلح را میان دو طرف دارد و باید نتیجه هر نشست میان نماینده های طالبان و آمریکا با حکومت افغانستان شریک ساخته شود.
رئیس جمهور افغانستان هر نوع راهکار احتمالی دیگر مانند تشکیل حکومت موقت را به شدت رد کرده و بر برگزاری انتخابات در زمان تعیین شده اش تاکید کرده است.
زلمی خلیل‌زاد پس از دیدار با هیأت طالبان به افغانستان رفته و سرگرم چانه زنی با مقامات افغانستان است. اکنون باید دید که تلاش های آمریکا به طولانی ترین جنگ واشنگتن نقطه پایان خواهد گذاشت و یا وضعیت را بیشتر از چیزی که است وخیم‌تر خواهد کرد؟ پرسشی که گذشت زمان به آن پاسخ خواهد داد.
