وسیله و روش اداره جامعه جهانی آئین بهائی “نظم اداری” نامیده می‌شود. این نظم در تاریخ ادیان و جهان بی‌سابقه و بی‌نظیر است. آئین بهائی این نظم را به عنوان الگویی برای نظام آینده جهان به جهانیان ارائه می‌دهد.
ویژگی نظم اداری آئین بهائی که آن را از سایر نظام‌های مذهبی ممتاز می‌کند آن است که در آن طبقه‌ای به نام روحانیون یا رهبران دینی وجود ندارد. در چنین نظم اداری هیچ فردی به تنهایی از مقام یا قدرت خاصی برخوردار نیست بلکه قدرت در اختیار تشکیلاتی است که توسط بهائیان انتخاب می‌شوند.
اداره جامعه جهانی بهائی در سه سطح محلی، ملی و بین‌المللی صورت می‌گیرد که شرح تمام آن در یک مقاله نمی‌گنجد، بنابراین در این مقاله به برخی از موارد نظام اداری بهائی در مورد وظائف شوراهای محلی (محافل روحانی محلی)، طرز انتخاب اعضاء آنها و روش کار شوراها بخصوص تاکید در شور و مشورت را ارائه می‌دهیم.
هر سال در روز عید رضوان، در مناطقی که تعداد بهائیان بالای ۲۱ سال بیش از ۹ نفر باشد، بهائیان دست به انتخاب افرادی برای عضویت در شورای اداری محل خود می‌زنند. مسئولیت‌های شوراهای محلی شامل ترویج و آموزش معنوی کودکان و جوانان، تقویت معنوی و اجتماعی جامعه بهائی، ارزیابی و استفاده از منابع جامعه برای کمک به فقرا و ضعفا و تضمین آن که انرژی و استعدادهای افراد جامعه به کمک و پرورش جامعه و عالم انسانی برسد، می‌باشد.
انتخابات سالانه در جوامع بهائی، عمومی، آزاد و سرّی است یعنی هر کسی آزاد است به هر شخصی که مایل است رأی بدهد و کسی از رأی دیگری باخبر نیست. انتخاب افراد برای عضویت در شوراهای اداری دارای خصوصیات و شرایطی از جمله داشتن ایمان، سلامت نفس، از خود گذشتگی، توانایی فکری، تجربه کافی و فعالیت در جامعه می‌باشد.
در چنین فرایندی از آنجا که افراد باید خصوصیاتی که در بالا نقد شد را داشته باشند، لذا نیازی به این نیست که کسی خودش را داوطلب عضویت در شورای اداری نماید و تبلیغات برای بدست آوردن رأی معنا پیدا نمی‌کند.
افرادی که به عضویت شوراهای محلی می‌آیند به هیچ عنوان برتر از سایر اعضاء جامعه که آنها را انتخاب کرده‌اند در نظر گرفته نمی‌شوند.
اختلاف، اساسی بین انتخابات در آئین بهائی و انتخابات سیاسی در آن است که عضویت در شورای اداری به هیچ وجه “موفقیت اجتماعی” نیست که کسی برای رسیدن به آن تلاش کند و یا تبلیغات نماید زیرا عضویت در شوراها یک امر کاملاً خدماتی محسوب می‌گردد و بابت آن حقوقی دریافت نمی‌شود. به عبارت دیگر، عضویت در شورای اداری شغل نیست که برخی برای رسیدن به آن تلاش کنند و بخواهند از مزایای مادی‌اش استفاده نمایند.
مسئولیت اعضای شوراهای اداری بنا به فرموده حضرت بهاءالله مشروط به ایجاد بهبود وضع زندگی مردم و اقدامات خیرخواهانه برای همه اهل جهان می‌باشد بنابراین در چنین طرز تفکر و یا سیستمی آنچه مبنا و اصل حرکت قرار می‌گیرد مشورت در جهت سازندگی است و اعضاء چنین شوراهایی همت و توان خود را برای ساختن جامعه‌ای سالم‌تر به کار می‌گیرند.
روش کار شوراهای محلی مبتنی بر مشورت است زیرا قرار نیست که همه یک فکر داشته باشند یا هم نظر باشند چون در این حالت مشورت بی‌معنا خواهد بود. مشورت در جایی صورت می‌گیرد که اختلاف و تفاوت های فکری وجود دارند. فرایند مشورت تبادل افکار آراء است تا از میان نظرات مختلف حقیقت جلوه نماید. حضر عبدالبها می‌فرمایند:
“حقیقت شعاعِ ساطع (درخشان) از تصادم افکار است” بنابراین حقیقت تنها در جایی بروز پیدا می‌کند که مشورت صورت گیرد و هر چه خلوص نیت اعضاء بیشتر باشد و هر چه خیر عموم را بیشتر ملاحظه کنند و هر چه انسانیت را بیشتر در نظر بگیرند، حقیقت جلوه بهتر و درست‌تری خواهد داشت، اگر چه می‌دانیم که فقط قادریم به سوی حقیقتی نسبی حرکت کنیم.
محور تصمیم‌گیری در شوراهای محلی نفع همه انسان‌ها است، بنابراین آنچه که در مشورت اهمیت خاص پیدا می کند “انسانیت” است نه منافع فردی یا گروهی. وقتی این مبنا را با تعریفی که حضرت بهاءالله از انسان ارائه کرده‌اند، کنار هم بگذاریم، علت مشورت در جمع این شوراها تنها به جهت سازندگی است: حضرت بهاءالله می‌فرمایند ” امروز انسان کسی است که به خدمت جمیع من علی الارض (تمام بشر) قیام نماید.”
نتیجه مشورت در شوراها با رأی‌گیری اعضاء حاصل می‌گردد و رأی اکثریت قابل احترام است و باید به کار گذاشته شود. زمانی که تصمیم به انجام کاری گرفته شود، همه موظف هستند که یک دل و یک زبان برای پیشبرد آن کار اقدام نمایند. ادامه مخالفت و یا کار شکنی در شأن اعضای شوراها نیست زیرا اگر در زمان اجرای تصمیمی کار به نقائصی برخورد، باز مجال مشورت و تغییر تصمیم هست، لذا لزومی به اعتراض و مقابله نمی‌باشد.
حضرت بهاءالله بیش از آنچه که به کمیت قضیه توجه داشته باشند، به کیفیت این شوراها توجه نموده‌اند، درباره ورود اعضاء به جمع شورا بر یک امر روحانی تأکید می‌فرمایند که اعضاء باید تصور کنند که به محضر الهی داخل می‌گردند و همچنین خداوند را در آن مکان حاضر و ناظر می‌بینند.
بیان چنین تصویری از ماهیت این شوراها نشان از آن دارد که اعضاء هنگام ورود به آن جمع مشورتی، دنیای خودشان و آنچه را که به آن تعلق دارد وانهاده و سپس با روحانیت و خلوص نیت داخل می‌شوند گو این که به محضر الهی وارد می‌گردند تا وظائف خود را برای ایجاد جامعه‌ای سالم‌تر انجام دهند.
خوانندگان عزیز، در صورتیکه مایل به دریافت نسخه ای از مقاله فوق از طریق ایمیل هستید و یا راجع به تعالیم بهائی سؤالی دارید لطفا با ما تماس بگیرید: پیامگیر: ۷۴۰۰-۸۸۲-۹۰۵ ، ایمیل: anyquestionsplease@gmail.com
وب سایت برای برخی از کتابهای فارسی بهائی: www.reference.bahai.org/fa
