اگر خیال کردید دولت اقلیت هارپر قرار است دوره‌ای کوتاه و گذرا در تاریخ کانادا باشد که خیلی زود فراموش می‌شود، شاید باید دوباره فکر کنید.
شهروند ۱۲۵۶ پنجشنبه ۱۹ نوامبر ۲۰۰۹
دولت محافظه‌کار، راهنمای جدید شهروندی منتشر کرد
اگر خیال کردید دولت اقلیت هارپر قرار است دوره‌ای کوتاه و گذرا در تاریخ کانادا باشد که خیلی زود فراموش می‌شود، شاید باید دوباره فکر کنید.
هفته‌ی گذشته یکی از محافظه‌کارترین و نزدیک‌ترین افراد کابینه‌ی هارپر، یعنی جیسون کنی، وزیر مهاجرت و شهروندی، پرده از اقدام جدیدی از سوی وزارتش برداشت که تاثیری بنیادین بر کانادا خواهد گذاشت: راهنمای جدید شهروندی که از این پس کسانی که می‌خواهند شهروندی این کشور را به دست آورند باید آن‌را مطالعه کنند و در امتحانی که بر اساس آن تدوین می‌شود شرکت کنند.
راهنمای جدید "کانادا را کشف کنید: حقوق و مسئولیتهای شهروندی" نام دارد و در پی اقدامات متعدد جیسون کنی برای ایجاد تحولات اساسی در وزارتخانه‌ی مهاجرت، شهروندی و مولتی کالچرالیسم می‌آید.
آقای کنی هنگام معرفی این راهنما با اشاره به ۲۵۰ هزار نفری که هر سال به کانادا مهاجرت می‌کنند گفت: "مردم از سراسر دنیا به دنبال شهروندی کانادا هستند و این ارزش بسیاری دارد. ما انتظار داریم کسانی که می‌خواهند کانادایی شوند درک خوبی از حقوق و مسئولیت‌هایشان و ارزش‌ها و نهادهایی که ریشه در تاریخ کانادا دارند داشته باشند".
تاکید بیشتر بر "مسئولیتهای" شهروندی
کانادا کشوری است که همیشه چالش‌های مهمی برای ارائه تصویر متحد ملی و "معنای کانادایی" بودن داشته است. مسائلی همچون جایگاه بومیانِ کانادا، جدال میلیون‌ها کبکی استقلال‌طلب با فدرالیست‌ها و کلا مسئله‌ی دو زبانی کشور، سابقه‌ی برخورد نژادپرستانه با مهاجران از کشورهای آسیایی، چگونگی رابطه با سلطنت بریتانیا، چگونگی تمایز از همسایه‌ی غول‌آسای جنوبی (آمریکا) و … همه از مسائل اساسی تعریف کشوری بوده‌اند که "ملت" بودنش همیشه همراه با چالش بوده است. راهنمای قبلی مهاجرت با نام "نگاهی به کانادا" در سال ۱۹۹۵ و در اوج بحران‌های ملی و نزدیکی رفراندوم برای استقلال کبک به دست دولت لیبرال وقت منتشر شد. تهی بودن این راهنما از تاریخ کانادا و بنیان‌های سیاسی این کشور موضوعی است که بسیاری به آن اشاره کرده‌اند. شانتال هربرت، ستون‌نویس شهیر تورنتو استار، در مقاله‌ای که در این مورد نوشته است به این اشاره می‌کند که این راهنمای قدیمی شامل مسائلی مثل آشغال نریختن، خاموش کردن چراغ‌ها و کمک به همسایگان بوده است و به شوخی آن‌را با راهنمای پیوستن به گروه‌های پیشاهنگی دانش‌آموزان مقایسه می‌کند.
جیسون کنی مدت‌هاست که انتقادات مستقیم‌تری از این راهنما به عمل می‌آورد. کنی بخصوص بارها بر فقدان اشاره به چیزی که "دستاوردهای نظامی تاریخی کانادا" می‌نامد کوبیده بود و نبود آن‌ها را "مفتضحانه" می‌نامید. آقای کنی با اشاره به نقش کانادا در دو جنگ جهانی در مصاحبه‌ها گفته بود: "در آینده‌ی خیلی نزدیک ما هیچ خاطره‌ی تاریخی زنده‌ای از تخاصمات بزرگ قرن قبل که در آن کانادایی‌ها نقشی محوری بازی کردند نخواهیم داشت و برای حفظ این تاریخ باید قدمی بسیار عامدانه برداریم".
اما بخشِ "نظامی" راهنمای جدید محدود به اشاره به فتوحات نظامی گذشته‌ی کانادا نیست. اهمیت خدمت در نیروهای مسلح به عنوان یکی از راه‌های "خدمت به کانادا" بخش مهمی است که به راهنمای جدید اضافه شده است. نکته‌ی جدید دیگر تاکید بر "پیدا کردن شغل" و "اطاعت از قانون" به عنوان مسئولیتهای شهروندی است.
طبق اعلامیه‌ای که وزارتخانه‌ی شهروندی منتشر کرده است "گروهی از کانادایی‌های شاخص" از جمله "چهره‌های عمومی، نویسندگان و تاریخدانان" در نوشتن راهنمای جدید نقش داشته‌اند. به نظر می‌رسد بنیادهایی مثل بنیاد هیستوریکا دومینیون، انجمن جوامع فرانسوی‌زبان و آکادیایی و موسسه شهروندی کانادا در این میان نقش مهمی داشته‌اند.
مخالفت‌ها و انتقادها
شواهد بسیاری هست که نشان می‌دهد دولت محافظه‌کار هارپر از زمان انتخاب شدن به اعمال پارتیزانی و جانبدارانه‌ی بسیاری دست زده است که بعضی موارد آن به راستی عجیب هستند: مثلا درج آرم حزب محافظه‌کار روی چک‌های دولتی که برای مردم فرستاده می‌شود.
از همین رو، و با توجه به سابقه‌ی کنی به عنوان یکی از پارتیزان‌ترین‌های اتاوا، بسیاری نگران بودند و هستند که راهنمای جدید از تلاش‌های دولت اقلیت محافظه‌کاران برای ایجاد تغییرات بنیادین در کانادا و ارائه تصویری یک جانبه از این کشور باشد. سیما سحر زرهی، روزنامه‌نگار و فعال کارگری که سابقه فعالیت در زمینه مهاجرت دارد، از جمله کسانی است که انتقاداتی جدی به این راهنما دارد. او در مصاحبه با شهروند می‌گوید: "این راهنما بر اساس چشم‌اندازی جهت‌دار از معنای کانادایی بودن نوشته شده است" و تاکید می‌کند که این "سندی بی‌طرف در مورد تاریخ کانادا که تازه‌واردین را به سوی واقعیت‌های اساسی رهنمون کند" نیست. سیما در ضمن به مشکلات عملی چنین راهنمایی اشاره می‌کند. او می‌گوید: "این راهنما را مثل کتاب‌های دانشگاهی نوشته‌اند و زبان آن قابل فهم نیست. حجم آن بسیار زیاد است و برای کسی که تازه به کانادا آمده به خاطر سپردن آن و پس دادنش در امتحان ساده نیست. در ضمن هیچ خدمات رایگانی هم برای کمک به تازه‌واردین برای آموزش این راهنما در نظر گرفته نشده است".
اما بعضی دیگر، علیرغم داشتن انتقادات متنوع، نکات مثبتی را نیز در مورد این راهنمای جدید شمرده‌اند، مثلا این‌که "نقاط تاریک" تاریخ کانادا معرفی شده است، مسئله‌ی رابطه‌ی کبک با کانادا بیشتر توضیح داده شده و یا این‌که مشاوران نوشتن کتاب همگی محافظه‌کار نبوده‌اند. مثلا شانتال هربرت از اشاره به "مفهوم سه مردم بنیانگذار: بومیان، فرانسویان و بریتانیایی ها"، "رهبر متی‌ها، لوئی ریل" و "انقلاب خاموش کبک در سال ۱۹۶۰" و دو رفراندوم برای استقلال کبک می‌گوید و این‌را تحسین می‌کند.
هربرت، که خود فرانسوی-کانادایی است، این راهنما را پیشرفتی نسبت به قبل در این زمینه دانسته است، اما تیری سن سیر، منتقد شهروندی و مهاجرت حزب استقلال‌طلبِ بلوکِ کبک نظر دیگری دارد. او می‌گوید این راهنما "مفهوم ملت کبک را تقلیل می‌دهد". آقای سن سیر اضافه می‌کند: "راهنما می‌خواهد بگوید خوب کبک هم استانی است بین بقیه و دیگر ملت بنیانگذار نیست".
الیویا چاو، منتقد مهاجرت حزب نیودموکرات، اشاره به بعضی از نقاط "بخش تاریکترِ تاریخ" را امری مثبت می‌داند و مشخصا به دستگیری ژاپنی‌های کانادایی در جنگ جهانی دوم، مدارس شبانه‌روزی اجباری برای بومیان کانادا و یا مالیات سرانه‌ی چینی‌ها اشاره می‌کند. او در ضمن به نکته‌ای اشاره می‌کند که کمتر منتقدی به آن دقت کرده است: فقدان نام بردن از جلوه‌های طبیعی کانادا و مکان‌هایی از این کشور که در فهرست میراث جهانی سازمان یونسکو قرار گرفته‌اند. او در ضمن "بحث راجع به ارزش‌های مشترک کانادایی" را از دیگر نکات لازمی می‌داند که از قلم افتاده است.
نکته‌ای که همه‌ی منتقدان، از سیما زرهی تا شانتال هربرت، بر نقش منفی آن توافق نظر دارند نوع اشاره به نیروهای مسلح است. هربرت می‌گوید: "این بخش از راهنما مثل پوستر استخدام سرباز برای دو جنگ جهانی می‌ماند" و سیما اشاره می‌کند که در نسخه‌ی اینترنتی این راهنما تاکیدی بیش از حد بر پیوستن به ارتش شده است و خدمت در نیروهای مسلح به عنوان "حرفه‌ای بی نظیر" معرفی شده است.
مهمترین نکته‌ای که راهنمای جدید ثابت می‌کند، اما این است که دولت اقلیت هارپر می‌تواند تغییراتی بنیادین در کانادا ایجاد کند و به سمت آن حرکت می‌کند.
متقاضیان شهروندی که امتحان و مصاحبه‌شان قبل از فوریه‌ی ۲۰۱۰ است باید همچنان راهنمای قدیمی را مطالعه کنند، اما کسانی که امتحان‌شان در مارس ۲۰۱۰ یا بعد از آن است باید راهنمای جدید را مطالعه کنند.
