شهروند ۱۱۸۸
تقدیم به : شهره کیا ، به خاطر آفرینش مجموعه گل دوزی های زیبای زندان، بویژه گل دوزی خاوران
خاوران اگرچه یکی از اسناد توحش جمهوری اسلامی است، از نگاهی دیگر اما، نمادی ازمبارزه و ایستادگی مردمی است که این رژیم را نمی خواهند و با آن به شکلهای گوناگون به مبارزه برخاسته اند.
در جریان مبارزه ی مادران میدان مایو (آرژانتین)، رژیم های حاکم تصور می کردند که با پیر شدن مادران و بعد هم مردن آنها، همه چیز به دست فراموشی سپرده می شود و یک نسل که بگذرد، تو گویی که هیچ اتفاقی نیفتاده است. اما پا به پای رشد مبارزات مادران، کودکان سربه نیست شدگان و فرزندان بستگان نزدیک آنها هم رشد کردند و شانه به شانه ی مادرها و مادر بزرگها، صدای ناپدید شدگان را پژواک دادند و امروز خود به مثابه نیرویی پر شور و تازه نفس پا به میدان گذاشته اند.
رژیم اسلامی ایران هم، همواره سعی کرده با حمله به مادران و بستگان اعدام شدگان در خاوران، شکستن درختچه ها و بهم ریختن سنگها و نشانه هایی که هر مادری برای دل خودش با آن گوشه ای از آن خاک پر رمز و راز را به عنوان گور فرضی عزیزش نشانه گذاری کرده است، رد پای جنایت خود را پاک کند.
اما در مراسمی که در ماه شهریور چند سال اخیر به مناسبت سالگرد قتل عام ۶٧ در خاوران تهران برگزار شده، و نیز در مراسمی که در آستانه ی نوروز هر سال (آخرین جمعه ی سال) با حضور عده ای از خانواده های قتل عام شدگان ۶٧، در خاوران برپا می شود، حضور چشمگیر نوجوانان و جوانانی که در مقطع زمانی ۶٧ کودک بودند و امروز به قصد ادای احترام به پدر، مادر، دایی، عمو و ٠٠٠ خود قدم به خاوران گداشته اند و در اداره ی مراسم، پذیرایی از مردم، گل افشانی بر گوشه و کنار خاوران و گل آرایی دیوارهای آن، نقشی فعال و پرشور به عهده می گیرند، شرکت نسل نو را برای زنده نگهداشتن نام و یاد آن دریادلان و پی گیری آرمانهای انسانی شان نوید می دهد. اما چشم انداز خاوران پس از سقوط جمهوری اسلامی چگونه خواهد بود؟ برای خاوران چشم اندازهای مختلفی می توان تصورکرد،؛ آنچه در زیر می خوانید چشم انداز خاوران از زاویه نگاه این قلم است.
* * *
آینده ای را در نظر بگیرید که سالها از سقوط جمهوری اسلامی ایران گذشته است. مذهب امر خصوصی افراد شده و مظاهر آن از محیط های کار، آموزش و پرورش، مراکز علمی و فرهنگی رخت بر بسته و شادی و رفاه نسبی همگانی شده است. شکنجه گاهها به مراکز آموزشی و در مواردی (مثل زندان اوین) به موزه تبدیل شده است. به جای زندان، مراکز بازآموزی انسانهای مجرم به امید بازگشتن آنها به آغوش جامعه به چشم می خورد.
از سوی دیگر، آن دسته از سران رژیم اسلامی و مهره های ریز و درشت آن که از دست مردم جان سالم به در برده اند، درهمان سال اول بعد از سقوط جمهوری اسلامی، در دادگاهی علنی با حضور وکلای مدافع و عده ای از شاکیان و نمایندگان مردم و نیز نمایندگان رسانه های جمعی سراسر جهان محاکمه شده اند و دسته ای از آنها که هنوز نفس می کشند، در محلی ویژه، خاطرات روزهای انجام جنایت و ِاعمال ستمگری را نشخوار می کنند.
در محل گورستان دسته جمعی خاوران اما، یکی از زیباترین پارکهای جهان ساخته شده که بزرگراهی مرکز شهر را به آن وصل می کند. درختان این پارک از میان زیباترین و ماندگارترین درختان جهان انتخاب شده است. در مرکز این پارک خانه ی سبز بزرگی بنا شده که دیوارها و سقف آن از شیشه است و داخل آن درختان و گلهای زیبائی کاشته شده است. در مرکز خانه ی سبز، آب نمای زیبایی تعبیه شده که ستون یادمان دریادلان غنوده در خاوران ها و گورهای دسته جمعی درمیان آن واقع شده و در بخشی از ستون، تاریخچه ی کوتاهی از قتل عام ۶٧ و کشتار سال ۶٠ به زبانهای فارسی و انگلیسی آورده شده است. در کنار ستون یادمان، شعله ی هماره روشنی به چشم می خورد.
در داخل و دورتا دور خانه ی سبز، جویبار باریکی به گونه ای کمربندی درست شده که ماهیان رنگارنگ در آن شنا کنان پس از دور زدن خانه ی سبز به آب نما وارد می شوند و باز از آن به سوی جویبار حرکت می کنند. در حقیقت آب نما نقطه پایان و نقطه آغاز جویبار هم هست.
در ضلع شرقی خاوران کتابخانه، سالن سخنرانی با امکانات نمایش فیلم و اجرای تئاتر، موزه، محل نگهداری کودکان و رستوران بنا شده است. در ضلع غربی خاوران امکانات بازی برای کودکان درنظر گرفته شده است.
روزهای تعطیل خاوران شلوغ ترین روزهای هفته را به خود می بیند. اما آخرین جمعه ی هر سال و ایام نوروز خاوران حال و هوای دیگری دارد. مردم بسیاری از نقاط مختلف ایران می آیند؛ پیر و جوان با دسته های گل، تا نسبت به زندگان خود ادای احترام کنند. در این روزها ستون یادمان غرقه در گل و خانه ی سبز مملو از جمعیت است و زندگی و زیبایی در هر گوشه ی خاوران موج می زند.
