شماره ۱۲۰۳ ـ پنجشنبه ۱۳ نوامبر ۲۰۰۸
مدیریت ریسک را میتوان دانش نوین/علم یقین و فنی دانست که توانسته در دو دهه اخیر جای مناسبی برای خود بگشاید.
این علم و فن، آمیخته به ابداعات بیشماری است که مخصوصا در چند ساله اخیر متناسب با صنعت/جامعه/ اقتصاد و فرهنگ هدف مورد نظر توانسته گرایشهای مختلفی را طراحی و اجراء کند. از آن جمله میتوان گرایشات مالی/نظری/فنی و سوق الجیشی را نام برد. با فرصت از این مقاله به بحث پیرامون مدیریت ریسک با گرایش مالی می پردازیم.
ابتدا ریسک مالی را تعریف می کنیم.
ریسک مالی عبارت از هر رویداد یا واقعه ای است که در حال یا آینده رخ دهد و باعث خلل در ادامه فعالیت عادی شرکت شده و یا توان کسب درآمد را مختل نماید. البته مفهوم ریسک مالی را می بایستی از زوایای مختلف دیگری نیز مدنظر قرار داد.
به طور کلی ریسک در این طبقه بندی دو مفهوم را میرساند: ریسکهای خالص و ریسکهای سودجویانه.
در ریسک خالص، فقط احتمال ضرر و عدم ضرر وجود دارد مانند احتمال دزدیده شدن وسیله نقلیه یا بروز آتش سوزی ولی در ریسکهای سودجویانه احتمال ریسک هم برای سود و هم احتمال زیان مورد بررسی قرار میگیرد.
بایستی توجه داشت که فقط ریسکهای خالص قابلیت بیمه پذیری دارند و ریسکهای سودجویانه بیمه نخواهند شد.
بررسی و اندازه گیری ریسک در جهان رقابتی تجارت
در جهان رقابتی امروز مهمترین اصل برای شرکتها و موسسات مالی و به طور کلی هر نهاد اقتصادی بقاء و توسعه است. برای رسیدن به این هدف مهمترین اصل تامین بهینه منابع مالی است که با اتکاء به آن قادر باشند در محیط ناامن تجاری با دید کامل جلو رفته و ضمن شناسایی ریسکهای ویژه در صورت تحقق ریسک از آثار زیانبار آن بکاهند.
پس شناسایی ابعاد مختلف ریسک در اولویت است. در مرحله بعد با تمرکز بر اندازه ریسک مالی، میتوان به نحو بهینه با آن مبارزه کرد. سپس روش خاصی را برای طراحی و ارایه یک الگو انتخاب کرده و با روشهای از پیش تعیین شده با آنها مبارزه خواهد شد.
در این مدل طراحی شده شاهد شاخص های اندازه‌گیری ریسکهای مالی بوده و در جهت کاهش/اجتناب و انتقال ریسک مواردی پیشنهاد خواهد شد.
از آنجا که اصل رقابتی در هر فرایند تجاری پیش زمینه اولیه آن است، لذا نیاز است تا هر نهاد اقتصادی برای جذب بهینه منابع مالی بیشتر از پیش کوشا باشد.
این منابع مالی را میتوان به قرار زیر نام برد:
۱ـ مشتریان بالقوه در بازار مورد هدف؛
۲ـ نیروی انسانی کارآمد وتحصیل کرده؛
۳ـ مدیریت بروز و توانا؛
۴ـ وجود و توانایی بکارگیری تکنولوژی در رابطه با تجارت مورد نظر؛
به کارگیری مناسب و بهینه از منابع فوق هدفی است که میبایستی مد نظر مدیر ریسک باشد.
اما آیا با در نظر گرفتن عوامل یاد شده بقای مالی نهاد اقتصادی تامین میشود؟
قطعا خیر چون برخی عوامل خارج از کنترل شرکتها وجود دارد که با توجه به زمان و مکان قرار گرفتن آنها متغیر هستند.
از آن جمله ریسکهای تجاری، ریسکهای عملیاتی و سیستماتیک را میتوان نام برد.
جدول ذیل نمونه ای از نگاه سیستماتیک به ریسک است که در طبقه بندی های متفاوتی بیان شده است.
فرهاد فرسادی کارشناس ارشد بیمه
farsadi@cirmco.com
