تغذیه و بهداشت خانواده
تا یکی دو دهه گذشته مصرف چای سبز محدود می شد به کشورهای آسیایی، اما در سال های اخیر به علت بررسی های علمی گسترده بر روی چای، چه از نظر ارزش غذایی و چه از نظر نقش دارویی آن، مردم مناطق دیگر دنیا این نوشیدنی را بهتر شناخته اند و هر روزه درصد بیشتری از مردم آن را به رژیم غذایی خود اضافه می کنند.
از آنجا که چای سبز نقش بسیار مهمی در بهزیستی و سلامتی بدن ایفا می کند، جهت آگاهی بیشتر خوانندگان عزیز خواص چای سبز به طور خلاصه ارائه می شود.
چای سبز
چای سبز و سرطان
چای سبز به خاطر داشتن آنتی اکسیدان بسیار قوی که قدرت آن چند برابر قدرت آنتی اکسیدان ویتامین های C و E است قادر خواهد بود اثر رادیکال های آزاد را که توسط سوخت و ساز بدن به وجود آمده و یا از طریق هوا و غذا و محیط زیست وارد بدن شده خنثی نماید و نگذارد صدمه ای به DNA سلول های بدن وارد آمده و سبب بیماری های مختلف شود. در بسیاری از بررسی های علمی بر روی حیوانات آزمایشگاهی و انسان ثابت شده که ترکیبات موجود در چای مخصوصا بیوفلاوونوئید موجود در آن می تواند از بروز سرطانها جلوگیری کرده و حتی در درمان آنها موثر باشد. ماده EGCG موجود در چای سبز در درمان سرطان نقشی بی نظیر دارد.
چای سبز و بیماریهای قلب و عروق
چای سبز به علت خاصیت رقیق کردن خون از بروز سکته های مغزی و قلبی جلوگیری می کند. Polyphenols موجود در چای سبز در خنثی کردن اثرات نامطلوب رادیکال های آزاد در بدن نقش انکارناپذیر دارد. بررسیهای علمی به وضوح ثابت کرده که افرادی که پس از سکته های قلبی و مغزی چای سبز مصرف می کنند نه تنها سریعتر بهبود پیدا می کنند، بلکه از بروز مجدد سکته هم جلوگیری می شئد.
چای سبز و پیری زودرس
آنتی اکسیدان Polyphenols می تواند از پیری زودرس جلوگیری کرده و سبب طول عمر شود. یکی از دلایلی که مردم کشورهای چین و ژاپن و مناطق اطراف آن عمر طولانی دارند مصرف چای سبز است.
چای سبز و وزن ایده آل
ترکیبات موجود در چای سبز متابولیسم چربی ها و مواد قندی را در بدن افزایش می دهد. به عبارت دیگر این مواد سبب سوخت و ساز مواد غذایی در بدن شده و نمی گذارد چربی در بدن ذخیره شود و چاقی به وجود آورد. مطالعات علمی نشان می دهند که نوشیدن چای سبز سبب کم کردن وزن بدن می شود. نباید فراموش کرد که چای سبز به علت بالا بردن متابولیسم بدن و مصرف مواد غذایی از امکان بالا رفتن قند و کلسترول خون جلوگیری می کند. در یک بررسی علمی ثابت شده که نوشیدن چای می تواند هر روز حدود ۷۰ کالری اضافی را در بدن به سوخت و ساز برساند که در مجموع قادر خواهد بود حدود ۷ پاند از وزن بدن را در مدت یک سال کم کند.
چای سبز و پوست بدن
ترکیبات چای سبز به علت خواص آنتی اکسیدان آنها و محافظت سلول های بدن قادرند از عوارض و بیماری های پوستی جلوگیری و لطافت و زیبایی پوست را حفظ کنند. چای سبز از شکستگی و چروک پوست سر و گردن جلوگیری می نماید و در بسیاری از بررسی های علمی ثابت شده که افرادی که در رژیم غذایی خود مقداری چای سبز منظور می نمایند کمتر به سرطان پوست دچار می شوند.
چای سبز و دردهای مفاصل
نوشیدن چای سبز از انواع آرتروز Arthritis جلوگیری می کند و فعالیت آنزیم هایی را که باعث صدمه به غضروف های بدن می شوند خنثی کرده و از بروز عوارض ناهنجار در مفاصل پیشگیری می کند.
چای سبز و استحکام استخوانها
چای سبز حاوی مقدار قابل توجهی فلوراید است که نقش مهمی در استحکام استخوانها و دندانها دارد. افرادی که چای سبز مصرف می کنند خیلی کمتر از دیگران در معرض بروز عارضه پوکی استخوان قرار دارند.
چای سبز و کلسترول
در بسیاری از بررسی های علمی ثابت شده که نوشیدن چای سبز سبب بالا رفتن میزان کلسترول خوب و تقلیل کلسترول بد خون می شود. به طور کلی مردم کشورهای آسیایی جنوب شرقی که به نوشیدن چای سبز عادت دارند دارای کلسترول طبیعی بوده و نسبت به مردم کشورهای غربی مشکلی در مورد افزایش بیش از حد کلسترول بد خون ندارند و در نتیجه کمتر به عوارض قلب و عروق دچار می شوند.
چای سبز و بیماری قند
همانطوری که اشاره شد افزایش متابولیسم یا سوخت و ساز مواد غذایی، مخصوصا چربیها و مواد قندی، توسط چای سبز امکان بروز بیماری قند را کاهش می دهد. علاوه بر این ترکیبات پلی فنول و Polysaccharides موجود در چای سبز سبب تقلیل قند خون می شوند.
چای سبز و بیماری آلزایمرز
ترکیبات موجود در چای سبز سبب تقویت حافظه شده و عوارض فراموشی، مانند بیماری آلزایمرز کمتر بروز می کند. گزارش های علمی نشانگر آن است که چای سبز از صدمه سلولهای مغز و اعصاب جلوگیری کرده و از پیری زودرس آنها پیشگیری می کند. به عبارت دیگر چای سبز در تقلیل تولید Acetylcholine در مغز نقش داشته و در نهایت از بروز و پیشرفت بیماری آلزایمرز جلوگیری می کند.
چای سبز و بیماری پارکینسون (لقوه)
همانطوری که آنتی اکسیدان های موجود در چای سبز از بروز بیماری آلزایمرز جلوگیری می کند، قادر خواهد بود از بیماری پارکینسون نیز که نوعی بیماری مغز و اعصاب است پیشگیری کند.
چای سبز و بیماری های کبدی
دیده شده که افرادی که به هر دلیلی، مخصوصا به خاطر مصرف نوشابه های الکلی به بیماری کبد چرب یا Fatty Liver دچار می شوند، با مصرف چای سبز می توانند شدت بیماری و حرکت آن را کم نمایند، زیرا مواد موجود در چای سبب خنثی کردن فعالیت های رادیکالهای آزاد در کبد می شود.
در اینجا باید اشاره نمود که در یک بررسی جالب همچنین ثابت شده که مصرف زیاد و بی بند و بار چای سبز می تواند سبب صدمه سلولهای کبدی گردد. در این صورت باز باید نکته مهم حد اعتدال را در مصرف چای سبز در نظر داشت و در نوشیدن آن زیاده روی نکرد. طبق بررسی های علمی نوشیدن حداکثر ۵ فنجان چای سبز در روز نه تنها بی ضرر است بلکه می تواند بهترین فایده را به بدن برساند.
چای سبز و فشار خون
چای سبز به خاطر خواص پایین آورنده کلسترول و قند خون و فرو نشاندن اثراتAngiotensin می تواند از بالا رفتن فشار خون جلوگیری کند. افرادی که همه عمر به نوشیدن چای سبز عادت داشته اند خیلی کمتر از دیگران به عارضه بالا بودن فشار خون دچار می شوند.
چای سبز و مسمومیت های غذایی
ماده مخصوص Catechin موجود در چای سبز خاصیت ضدباکتری داشته و سبب از بین رفتن عوامل بروز مسمومیت های غذایی در دستگاه گوارش می شود. برای پیشگیری از بروز مسمومیت های غذایی نوشیدن مقداری چای سبز به همراه وعده های اصلی غذایی امریست ضروری.
چای سبز و سیستم ایمنی بدن
فلاوونوئید و پلی فنول موجود در چای سبز باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می شود و نمی گذارد بیماری های مختلف بروز نماید. دانشمندان و پژوهشگران عقیده دارند که ضعف سیستم ایمنی بدن موجب همه بیماری ها است. بدنی که دارای سیستم ایمنی قوی ست نباید به بیماری ها دچار شود.
چای سبز و آسم و آلرژی
Theophylline موجود در چای سبز سبب تقلیل التهاب بافت های دستگاه تنفسی می شود و در موقع بروز آسم با نوشیدن مقداری چای سبز می توان شدت عارضه را کم کرد.
در ضمن (Epigallocatechin Gallate) EGCG موجود در چای سبز از بروز و پیشرفت بسیاری از آلرژی ها جلوگیری می کند.
چای سبز و بیماری های عفونی
ثابت شده که EGCG چای سبز مانع فعل و انفعال (به هم پیوستن) ویروس ایدز (HIV) با سلول های ایمنی بدن شده و در نتیجه از انتشار و تکثیر ویروس در بدن جلوگیری می کند. همچنین دیده می شود که آنتی اکسیدان های موجود در چای سبز از بروز و پیشرفت عوارض سرماخوردگی پیشگیری می کند. گزارشات علمی نشان می دهند که افرادی که چای سبز می نوشند خیلی کمتر به پوسیدگی دندانها دچار می شوند و دارای دندانهای سالم تری هستند و این ممکن است به دو دلیل عمده وجود فلوراید موجود در چای سبز و خاصیت ضدباکتری آن باشد.
چای سبز و سنگ کلیه
افرادی که چای سبز می نوشند خیلی کمتر به سنگ کلیه دچار می شوند چون ترکیبات موجود در آن از رسوب اگزالات کلسیم در کلیه ها جلوگیری می کند.
با تمام خواصی که ذکر شد باید قبول کرد که چای سبز منبع بسیاری از مواد غذایی و دارویی است که سبب سلامتی و بهزیستی بدن می شود. چای معمولی یا چای سیاه هم دارای خواص زیادی ست ولی در مقایسه با چای سبز عملکردهای آن در بدن متفاوت است.
با وجود تمام مزایای این نوشیدنی استثنایی نباید در مصرف آن زیاده روی کرد و از عصاره ها یا کپسول و قرص چای سبز استفاده کرد زیرا هنوز دانشمندان به کمیت مصرف این ماده غذایی و دارویی پی نبرده اند و به وضوح نمی دانند چه مقدار چای سبز برای بدن مفید است و زیادتر از آن را نباید مصرف کرد، ولی آنچه که از مقالات علمی بر می آید نباید در مصرف آن زیاده روی نمود.
*دکتر پرویز قدیریان استاد دانشگاه مونتریال در تغذیه، استاد دانشگاه مک گیل در سرطان شناسی، کارشناس سازمان بهداشت جهانی و همکار شهروند است.
www.cancerriskinfo.com
