شهروند – آرش عزیزی: گزارش های مختلف همه حاکی از آن است که آخرین ساخته ی اصغر فرهادی، «گذشته»، از ستاره های پرفروغ جشنواره ی امسال کن است. پیتر هاول، منتقد تورنتو استار، این فیلم را «اولین رقیب روشن نخل طلا» خواند. نخل طلا ارزشمندترین جایزه ی جشنواره ی کن است.
«گذشته»، که داستان خانواده ای پاریسی است و به زبان فرانسوی است، جمعه ی هفته ی گذشته اولین نمایش جهانی خود را در کن داشت. هاول آن را همچون دنباله ای بر «جدایی نادر از سیمین»، فیلم قبلی فرهادی که با کسب اسکار تاریخ ساز شد، می داند.
اصغر فرهادی به همراه بازیکنان فیلم “گذشته” در جشنواره کن
این اولین فیلم فرهادی است که بیرون از ایران ساخته شده است و در ضمن اولین فیلمی که نامزد نخل طلا است. فرهادی در گفتگو با لس آنجلس تایمز گفته قصد خاصی برای فیلم ساختن بیرون از ایران نداشته و داستان جالب فیلم نامه بوده که او را جذب کرده است.
آن‌چه باعث شده هاول «گذشته» را، که در پاریس و حوالی آن ساخته شده، در کنار «جدایی» قرار دهد، موضوع مشترک آن‌ها است: خانواده. البته این بار ماجرا پیچیده تر از یک خانواده است و خانواده های بسیاری درگیر هستند. فرهادی در گفتگو با تایمز می‌گوید خانواده را به این علت انتخاب می‌کند که ماهیتی عام و جهان شمول دارد.
با هاول، که در زمان نوشته شدن این خطوط همچنان در کن است، گفتگوی مختصری داشتیم. او ضمن ستودنِ «گذشته» گفت از این که گوشه هایی از نقدش در شهروند منتشر می شود و به نظر ایرانیان می رسد، خرسند است.
هاول در این نقد می‌نویسد: «فرهادی این‌بار نیز مثل پوکربازی حرفه ای عمل می‌کند و محتاطانه کارت هایش را رو می‌کند و با هر گوشه اطلاعاتی که به بیننده می‌دهد، تنش را بالا می‌برد.» به نظر این منتقد کانادایی عنوان «تریلر احساسی و اجتماعی» که توزیع‌کنندگان برای فیلم برگزیده اند مناسب و دقیق است.
ستاره های «گذشته» دو نفر از بازیگرانی هستند که قبلا از طریق همین جشنواره ی کن به جهان معرفی شدند: برنیس بجوی «با فیلم هنرمند» و طاهر رحیمِ «با فیلم پیامبر.»
این دو نقش زوج عاشق و معشوقی را بازی می‌کنند که با هم زندگی می‌کنند و شاید روزی هم ازدواج کنند. اما فعلا هر دو درگیر همسران قبلی خود هستند.
ماری (بجوی) باید طلاقش از احمد (با بازی علی مصفا) را نهایی کند. این دو چهار سال است که متارکه کرده اند و حالا احمد باید از تهران به پاریس بیاید تا جدایی رسمی شود. سمیر (رحیم) روی کاغذ هنوز متاهل است اما همسرش در بیمارستان روی تختِ کما است و هم گذشته اش نامشخص است و هم آینده اش.
هاول با تحسین از «ترکیب قوی کارگردانی، بازیگری و نویسندگی» در «گذشته»، «آینده ای درخشان» برای آن پیش بینی کرد. به عقیده ی او این فیلم نه تنها می تواند در روز ۲۶ مه فاتح نخل طلا باشد که شاید در ماه سپتامبر به عنوان بخشی از جشنواره ی بین المللی فیلم به تورنتو نیز بیاید.
رسانه ها به فرانسوی بلد نبودن فرهادی اشاره کرده اند. او در گفتگو با لس آنجلس تایمز اما یادآوری کرده که پیش از این دو سال در فرانسه زندگی کرده و آوای این زبان به گوشش آشنا بوده است. او می گوید ماه ها با مترجمان فیلم نامه ی فارسی به فرانسوی کار کرده و از جایی که تک تک کلمه ها در متن داشتند با خبر بوده است.
چنان‌که از آنونسِ فیلم بر می آید، مصفا نقش خود را به فرانسوی ایفا کرده است.
آسوشیتدپرس از دیگر رسانه هایی بود که توجه ویژه ای مبذول «گذشته» کرد و آن را به همراه «یک قطره گناه» از جیا ژانکه ی چینی یکی از دو جلوه ی اصلی کنِ امسال دانست. در گزارش این خبرگزاری از این می خوانیم که فیلم های دو کشور سانسورخیز ایران و چین امسال نیز صدرنشین انتظارات هستند. آسوشتیدپرس در ضمن خبر از این داد که هر دو فیلم در کشورهای خود نیز پروانه ی پخش گرفته اند.
فرهادی در گفتگوی خود با تایمز تاکید کرده که دوست دارد در رسانه های غربی همان‌طور که به سانسور توجه می‌شود به خلاقیتِ هنرمندان ایرانی در مقابله با آن نیز توجه شود. تنها کارگردان ایرانیِ برنده ی اسکار اما در ضمن تاکید کرده که با آن نظری که می‌گوید محدودیت و سانسور مولد خلاقیت است مخالف است. او تاکید کرده که محدودیت در طولانی مدت جلوی خلاقیت را می‌گیرد.
در صورتی که «گذشته» فاتح نخل طلا شود دومین فیلم تاریخ سینمای ایران خواهد بود که به این بزرگ نائل می آید. پیش از این «طعم گیلاسِ» عباس کیارستمی در سال ۱۹۹۷ فاتح این جایزه شد.
