کاهش نرخ برابری دلار کانادا با آمریکا بخصوص در ماه سپتامبر و اکتبر۲۰۱۳ نشان از واقعی شدن نرخ ارز دارد. بر اساس آخرین داده های اقتصادی کارشناسان مالی تقریبا همه متفق القول هستند که دلار کانادا اقلا ۱۰ درصد بیشتر از قیمت واقعی خود قیمت گذاری شده و معامله می شود. این جمله ساده چطور قابل تفسیر است؟
یکی از وظایف مهم بانک جهانی تعیین نرخ واقعی مبادلات ارز کشورهای مختلف می باشد. در این میان اولویت بررسی با ارزهایی است که به عنوان ارز منبع به کار گرفته می شوند و خرید و فروششان به دلیل اعتبارشان بالا است. از این میان دلار آمریکا، یورو، پوند انگلیس، یوان چین و ین ژاپن در رأس همه قرار دارند و به دنبال این گروه دلار کانادا، ریر برزیل و روپیه هند هستند که در معرض دید همگان می باشند.
گزارش اخیر مرکز مطالعات و بررسی های اقتصادی بانک جهانی حکایت از آن دارد که با استفاده از سبد خرید خانواده ها که شامل کالاهای مختلفی هستند (از جمله خوراک، مسکن، پوشاک، حمل و نقل، هزینه های عمده جانبی مثل حق بیمه و تحصیل) می توان به نرخ واقعی ارز پی برد و به این صورت عمل می کنند که یک سبد خانواده در کانادا و آمریکا و برزیل بررسی می شود و قیمت هر سبد با توجه به ارزش پول هر کشور محاسبه می گردد، در پایان معادله ساده ای به دست می آید که در کانادا سبد کالا و خدمات ۸۷ درصد آمریکا است که این رقم در سال ۲۰۰۰ معادل ۷۰ درصد آمریکا بود. ولی همان گونه که ملاحظه می فرمایید در حال حاضر نرخ برابری حدود ۹۶ درصد است. یکی دیگر از موارد مهم در تعیین نرخ ارز می تواند مشکلات سیاسی و موانع تصمیم گیری دولتها باشد.
نکته بسیار حائز اهمیت در حال حاضر آن است که اگر مساله بودجه آمریکا هر چه زودتر حل نشود و یا به عبارتی دو جناح سیاسی به توافق قانع کننده ای نرسند اقتصاد آمریکا دچار رکود شده و این مشکل بازتابش قطعا بر روی اقتصاد کانادا هم تاثیر خواهد گذاشت. اگر سال ۲۰۰۸ که شکست اقتصادی جهانی رخ داد و آمریکا بزرگترین ضرر را متحمل شد، به یاد بیاورید شاهد بودیم که خوشبختانه اثر مهمی روی اقتصاد کانادا نداشت ولی شرایط دیگری حکمفرما بود. در حال حاضر چسبندگی مالی و پولی بازارهای دو کشور به حدی است که اگر رکودی رخ دهد کانادا را هم شامل خواهد شد، البته شدت و وسعت آن بستگی به عوامل مهمی دارد که بایستی در جای دیگری به بحث پیرامون آن پرداخت. در ادامه همین بحث آمده که کانادا تنها کشوری نیست که پولش بیشتر از قیمت واقعی قیمت گذاری شده در این میان اسامی بزرگان دیگری هم به چشم می خورد:
ین ژاپن حدود ۲۶ درصد، ریر برزیل حدود ۲۲ درصد و پوند انگلیس حدود ۱۳ درصد بیش از واقعیت قیمت گذاری شدند.
و اما کشورهایی که پولشان را کمتر ارزش گذاری کرده اند عبارتند از: دلار آمریکا به میزان حدود ۱۵ درصد، روپیه هند حدود ۴۵ درصد و یوان چین حدود ۱۳ درصد.
تنها ارزی که در میان کشورهای داخلی خودش هم با مشکل چندگانگی مواجه است یورو است که در آلمان حدود ۱.۴ درصد، در فرانسه حدود ۲۸ درصد بیشتر ارزش گذاری شده است.
تاثیر نرخ ارز بر اقتصاد و بیمه: از یک جانب ارزش گذاری بالاتر به روی دلار کانادا نشان از قوی بودن اقتصاد است و کانادا با فروش نفت خود قادر است پول بیشتری را وارد کشور نماید ولی از سوی دیگر برای صادرکنندگان کالا مضر است چون کالای صادراتی ارزشی بالاتر از کالاهای داخلی کشور دیگر خواهند داشت و از این رو به فروش نمی رسند.
در مورد بحث بیمه بایستی آن را به دو قسمت داخلی و خارجی(اتکایی)تفکیک کرد:
بیمه داخلی برای کانادایی ها: از آنجا که قدرت خرید دلار کانادا بالا است به مثابه آن است که شهروندان در حال پرداخت حق بیمه بیشتری هستند که منصفانه نیست. چون با ریسک مشابه قادرند در کشورهای دیگر حق بیمه کمتری بپردازند. لذا خبرگان بیمه پیشنهاد دادند که همه استانهای کانادا به صورتی از مشارکت حمایتی دولتی بهره مند شوند.
بیمه قراردادهای خارجی یا اتکایی: اگر بخواهیم ریسکی را به شرکت بیمه خارجی واگذار کنیم حق بیمه ای را می پردازیم که قدرت خریدش بالا است و در مقابل ریسکی را منتقل کردیم که با توجه به پیشرفته بودن کانادا از درجه شدت کمتری برخوردار است، لذا باز هم کفه ترازو به نفع شرکت بیمه کانادایی نیست. جالب است که سال گذشته و امسال(۲۰۱۳-۲۰۱۲) دو سالی بود که بیشترین سهم خسارات سیل به کانادا وارد شد و مسئولان متاسفانه این ریسک را تا به حال در زمره ریسک های بیمه پذیر برای منازل مسکونی قرار نداده بودند از این رو هیچ خسارتی هم از طریق بیمه گران اتکایی خارجی پرداخت نشد. در خاتمه دریافتم که کمتر یا بیشتر ارزشگذاری کردن نرخ پول در عوامل عمده ای تاثیر دارد که نمی توان گفت که کدام بهتر یا بدتر است ولی با بررسی ساختار و زیربنای اقتصادی هر کشوری که به صادرات یا واردات متکی است می شود از الگوهای مناسبی بهره جست.
* فرهاد فرسادی بروکر خبره و رسمی کانادا با سابقه تدریس بیمه در دانشگاه ها است.
farsadi@insurefar.com
