با این که مرگ، داس در دست در انتظار همه ی زندگان است، و گریزی از او نیست، اما برخی انسان ها چنان بزرگ و شریف هستند، که مرگ هم توان حذف حضورشان از زندگی ما زندگان را ندارد.
دکتر پرویز قدیریان همکار سال های دراز شهروند و یکی از شریف ترین انسان هایی که من می شناختم، از همین زمره آدم هاست، نمی گویم بود برای این که چنان نقش خویش را بر زندگی زده است که زدودن او حتی با داس دروگر مرگ هم شدنی نیست.
در ستایش انسانی به بزرگی دکتر قدیریان که حاکمان نادان ایران، ملت بزرگ ما را از وجود او محروم کردند، هرچه بگویی و بنویسی اندک است، بویژه در این احوالات پریشانی که من از شنیدن خبر مرگ او دارم ناممکن می نماید. با این احوال نمی شود از کنار این خسران بزرگ برای شهروند، جامعه ی ایرانیان و در تصویر بزرگ تر ملت ایران به آسانی گذشت. درباره ی زندگی پربار دکتر پرویز قدیریان باید کتابها و مقاله ها نوشت.
ما شهروندی ها این ضایعه بزرگ را به خانواده محترم ایشان و خانواده های وابسته و خیل عظیم دوستان و آشنایان ایشان تسلیت می گوییم و در این اندوه بزرگ شریک هستیم.
به دلیل مصادف شدن این ضایعه بزرگ با ایام تعطیلات سال نو، شهروند در نظر دارد بزرگداشت یاد و خاطره ی عزیز از دست رفته ی خود را در ماه ژانویه برگزار کند. در همان زمان شهروند در تجلیل این شخصیت برجسته ی جامعه ی ایرانی به خدمات ارزنده ی او بیشتر خواهیم پرداخت.
***
پرویز قدیریان را بهتر بشناسیم
در زمینه‌های زیادی می‌توان از دکتر پرویز قدیریان که سال‌های سال و با پشت‌کار فراوان به پژوهش در زمینه‌ی بیماری‌های همه‌گیر و به‌ویژه علم تغذیه پرداخت، تقدیر و ستایش به عمل آورد.
دکتر قدیریان بسیار زودهنگام فعالیت حرفه‌ای و علمی خود را آغاز کرد. در سال ۱۹۶۹ پس از دریافت لیسانسِ علوم غذایی و تغذیه از مدرسه‌ی علوم غذایی در ایران، به مدیریت «مرکز جمع‌آوری اطلاعات درباره‌ی سرطان در مناطق ساحلی دریای خزر» منصوب شد و در تیم «همه‌گیری‌شناسی برای مطالعات سرطان مری در شمال ایران» در منصب کارشناس تغذیه فعالیت کرد. این فعالیت‌های پژوهشی شامل پروژه‌های مشترک آژانس بین‌المللی پژوهش درباره‌ی سرطان (IARC) سازمان بهداشت جهانی و موسسه‌ی پژوهش سلامت عمومی (IPHR) دانشگاه تهران بود.
دکتر قدیریان در سال ۱۹۷۲ در مقام کارشناس تغذیه در میان هیات علمی موسسه‌ی پژوهش سرطان Eppley در اوماها قرار گرفت. او در طول چهار سال اقامت‌اش در ایالات متحده، از رشته‌ی علوم پزشکی (تغذیه‌ی انسانی) دانشکده‌ی پزشکی دانشگاه نبراسکا در اوماها کارشناسی ارشدش را دریافت کرد.
دکتر قدیریان در ۱۹۷۶ به ایران بازگشت و به ریاست ایستگاه پژوهش پزشکی بابل و مدیریت مطالعات زمینه‌ای سرطان مری که بخشی از دفتر سرطان در مناطق ساحلی دریای خزر است، گمارده شد. فعالیتِ اولیه‌ی وی در عرصه‌ی همه‌گیری‌شناسیِ سرطان مری همراه بود با پیمایش‌هایی در زمینه‌ی عادات غذایی و تغذیه‌ی مردم، سرطان خانوادگیِ مری، سرطان مری در حیوان‌های خانگی، مصرف تریاک و سرطان مری، و همچنین دیگر تحقیقات همه‌گیری‌شناختی.
دکتر قدیریان فعالیت حرفه‌ای‌اش را در ۱۹۷۸ از سر گرفت و نامزد دکترا در موسسه‌ی پژوهش سرطان، بخش همه‌گیری‌شناسی دانشگاه لندن شد که کمک‌هزینه‌اش را سازمان بهداشت جهانی فراهم می‌کرد. او در سال ۱۹۸۲ در رشته‌ی همه‌گیری‌شناسیِ سرطان دکترای خویش را دریافت کرد.
در ۱۹۸۳، پس از یک سال پژوهش درباره‌ی همه‌گیری‌شناسیِ سرطان در واحد همه‌گیری‌شناسیِ سرطانِ گروه بهداشت عمومی دانشگاه آکسفورد، در مقام دانش‌یار پژوهشی و استادیار به گروه پژوهشی موسسه‌ی سرطان مونترآل در دانشکده‌ی پزشکی دانشگاه مونترآل پیوست. در ۱۹۸۶، او به استادیاری (پژوهشی) در مرکز پژوهش تغذیه‌ی انسانی دانشکده‌ی پزشکی دانشگاه شربروک منصوب شد.
دکتر قدیریان در سال های اخیر استاد تمام وقت دانشکده‌ی پزشکی گروه تغذیه‌ی دانشگاه مونترآل و مدیر واحد پژوهشی همه‌گیری‌شناسیِ مرکز پژوهش CHUM-Hotel-Dieuبود. او همچنین در دانشکده‌ی تومورشناسی دانشگاه مک‌گیل استادیار بود و همچنین در پست معاونت مرکز همکاری سازمان بهداشت جهانی در تغییرات و پیشرفت تغذیه در دانشگاه مونترآل انجام وظیفه می کرد.
فعالیت‌های اصلی او در سال‌های اخیر عمدتا در همه‌گیری‌شناسیِ ژنتیکِ سرطان(Genetic Epidemiology of Cancer)، همه‌گیری‌شناسی تغذیه و سرطان(Epidemiology of Nutrition and Cancer) ، همه‌گیری‌شناسی ایدز (Epidemiology of AIDS) ، فشار خون، بیماری قلبی و عروقی، بیماری ام اس (Multiple Sclerosis)، عادات غذایی و بیماری‌های مزمن متمرکز شده بود.
او در «آژانس بین‌المللی پژوهش درباره‌ی سرطان» سازمان بهداشت جهانی در لیون فرانسه و همچنین دفتر منطقه‌ای این نهاد برای مدیترانه‌ی شرقی در اسکندریه‌ی مصر خدمت کرد و مشاور فعال این نهاد بود. دکتر قدیریان محقق ارشد همکار در نهاد اروپایی تومورشناسی بود و پژوهشگر ارشد و پاره‌وقت همه‌گیر‌شناسی در بهداشت کانادا (مرکز بهداشت محیطی). دکتر قدیریان دانشمند وابسته‌ی مرکز مک‌لاگلن برای «ارزیابی خطر سلامت مردم» دانشگاه مونترآل بود.
این پژوهشگر برجسته ی ایرانی تبار بیش از ۲۶۰ مقاله‌ی علمی و فصل کتاب و گزارش و کتاب منتشر کرده و ۲۱۰ ارائه‌ی علمی در زمینه‌ی فعالیت‌های پژوهشی‌اش داشته و بیش از ۱۲۰۰ مقاله و ستون در نشریات مختلف (به زبان‌های فرانسوی و انگلیسی و عمدتا فارسی) داشته است.
دکتر قدیریان از ۱۹۸۹ مجری و مسئول برنامه‌ی تلویزیونی بین‌المللی ایرانی درباره‌ی تغذیه و بهداشت و عضو هیات تحریره‌ی چندین نشریه‌ی علمی و یکی از موسسان نشریه‌ی پزشکی ایران (که در خدمت جوامع ایرانیان امریکای شمالی است) بود و مدیریت اجرایی آن نشریه را به‌مدت هشت سال بر عهده داشت.
دکتر قدیریان بخش عمده‌ای از زندگی خویش را با ارائه‌ی کنفرانس‌ها و حضور در برنامه‌های تلویزیونی و رادیویی و نوشتن در نشریات، صرف ترویج بهداشت و رفاه مردم و به‌ویژه اجتماع ایرانیان کرد. دو کتاب اخیر او درباره‌ی ایدز و ردیابی و پیشگیری از سرطان که به فارسی است، نزد ایرانیان داخل و خارج از ایران شناخته‌شده و پرخواننده است.
دکتر قدیریان همچنین یک مجموعه ی پنج جلدی با عنوان “فرهنگ تغذیه سالم” در ماه می ۲۰۰۹ در کانادا منتشر کرد که تمام یافته های تا آن زمان در مورد تغذیه را در خود دارد.
شهروند این افتخار را دارد که بیش از ده سال از همکاری بی وقفه ی دکتر قدیریان بهره مند بود. صفحه ی تغذیه و بهداشت شهروند بی شک از پرخواننده ترین صفحات شهروند بود و اگر بنا به دلایلی یک هفته این صفحه به روز نمی شد، خوانندگان با تلفن و ایمیل، مراتب را جویا می شدند و نگرانی خود را از عدم چاپ مطلب تازه بیان می کردند.
آخرین مقاله ی دکتر قدیریان در پایان ماه اکتبر در شهروند منتشر شد و هنوز همچنان همان مطلب بر روی سایت شهروند قرار دارد.
علیرغم بیماری و ضعف در ماه های اخیر، ایشان با تماس با شهروند نگران صفحه ای بود که انتظار به روز شدن را می کشید. می گفت، سعی می کنم چیزی بنویسم و بفرستم، ولی ما از او می خواستیم بیشتر به فکر استراحت و سلامتی اش باشد تا پر توان تر به کار برگردد.
متاسفانه جامعه ی ایرانی در روز ۱۹ دسامبر ۲۰۱۳ این دانشمند و انسان نازنین را از دست داد ، اما دانشی که برای ما به جای گذارد، همواره یاد و خاطره اش را در ذهن ایرانیان زنده نگه خواهد داشت.
یادش سبز و جاری و زنده باد!
