دیدگاه آئین بهایی در زمینه پوشش و نوع لباس زنان
احکام و توصیه های دینی در زمینه نحوه پوشش و رفتار اجتماعی خصوصاً در مورد زنان، بستگی مستقیم به نگاه ادیان به انسان و شرایط زمانی و فرهنگی جوامع دارد. در ادیان باستانی پوشش سر زنان به انواع گوناگونی مطرح بوده. در بین یهودیان ارتدکس یا اصولگرا زنانی که ازدواج کرده اند، موظفند موهای خود را بپوشانند. در مسیحیت پوشش سر زنان هنگام دعا و در کلیسا بر طبق انجیل از فرایض دینی تلقّی می شود، ولی قاعده و قانون کلی در مورد پوشش زنان در اجتماع وجود ندارد و این رسم بیشتر در مذهب ارتدکس متداول است. در اسلام برخی از مفسّرین معتقدند که حدود ده آیه در قرآن می توان یافت که لزوم حجاب را تنها به احادیث رجوع می دهند. با وجود اختلاف نظر در تعبیر و تفسیر قرآن، در کلیه جوامع اسلامی، حجاب به معنی پوشش کامل یا حداقل پوشش سر زنان متداول بوده و آن را دلیل عفّت و نجابت زن و حفاظت او در برابر مردان بیگانه می دانند. در این جوامع فرض بر این است که مردان قادر به مهار کردن غرایز خود نبوده و زنان را باید به وسیله حجاب از گزند نگاه نامحرمان محفوظ داشت.
پوشش زنان در مغرب زمین با تحولات عصر جدید و راه یافتن زنان به عرصه های اقتصادی و اجتماعی رفته رفته و به آرامی دچار تحوّل گشته همراه با جدایی حکومت از دین و رهایی اجتماع از تحکم کلیسا، لباس و پوشش زنان نیز مسئله ای خصوصی تلقی گشته و تابع الزامات اجتماعی و شغلی یا مّد و سلیقه شخصی افراد قرار گرفت. مهم تر از مسئله پوشش تحولی بود که در نگاه اجتماعی نسبت به زن ایجاد شد. در محور دستاوردهای عصر مدرن آگاهی به برابری ارزش و حقوق اولیه انسان ها بود. زن که تا آن زمان ابزاری در تحت حاکمیت مرد تلقی می شد، تبدیل به موجود مستقل و برابر با مرد گشت. در بین کشورهای اسلامی تنها در ایران با ظهور حضرت باب نگاه به زن در جمع بابیان که در تمامی کشور انعکاس وسیعی یافت، دچار دگرگونی شد. نماد و نقطه اوج این دگرگونی برداشتن حجاب یا تغییر اساسی در پوشش زنان به وسیله طاهره ملقّب به قرّه العین بود. اعلان برداشتن حجاب به وسیله طاهره طلوع عصر جدیدی بود که دگرگونی نگاه مرد به زن را ایجاب می کرد. در جمع بابیان و سپس بهائیان، مردان آموختند که چگونه زن را نه به عنوان ابزار بلکه به عنوان موجودی مستقل و دارای حقوق برابر باید پذیرفت و نقش او را در اجتماع ارج نهاد. حضرت بهاءالله ظهور خود را شروع عصر تکامل و بلوغ انسان اعلام نمودند. آزادی انسان کامل در آنست که بتواند امیال و غرایز خود را در صحنه اجتماعی مهار کرده و با اراده خویش رفتارش را با اصول اخلاقی وفق دهد “پاکی دل و دید” در سرلوحه اخلاق قرار گرفت.
حضرت بهاءالله انتخاب لباس را به عهده افراد گذاردند. در لوح اقتدارات می فرمایند:”این ظهور، ظهور رحمت کبرا و عنایت عظما است… استعمال لباس اجنبیّه و ملاحظه کتب آن قوم از قبل ممنوع و آثار منع در کتب موجود و مشهود، ولکن در این ظهور اعظم سدّ منع برداشته شد و به جای آن حریّت عطا و عنایت گشت”.
در کتاب اقدس نوع لباس را به انتخاب مردم واگذار می کنند به شرطی که خود را مورد تمسخر دیگران قرار ندهند. با وجود آزادی و حق انتخاب، حضرت بهاءالله رعایت اعتدال را در هر امری توصیه می کنند:
” به راستی می گویم، هر امری از امور اعتدالش محبوب. چون تجاوز نماید، سبب ضرّ گردد.”
در سال ۱۹۱۲ هنگامی که حضرت عبدالبهاء پس از انقلاب جوانان ترک در سال ۱۹۰۸ از بند و زندان امپراطوری عثمانی آزاد شده و به اروپا و امریکا سفر نموده بودند، در شهر سانفرانسیسکو مورد خطاب خبرنگار روزنامه سانفرانسیسکو قرار گرفته که از ایشان سؤال می کند:”شما در باره مُد و لباس خانم ها چگونه فکر می کنید.”
حضرت عبدالبهاء جواب می دهند:
“ما به لباس خانم ها نگاه نمی کنیم، اگر چه جدیدترین مد را پوشیده باشند. ما داور مد و لباس نیستیم. ما در باره کسی که لباس را پوشیده قضاوت می کنیم. اگر او با تقوا، تربیت شده و با اخلاق الهی آراسته باشد و مقّرب به درگاه الهی باشد، ما او را محترم و معزّز می شماریم، هر لباسی را که می خواهد پوشیده باشد. ما به هیچ وجه در مورد تغییر مد لباس دخالت نمی کنیم.”
- در اینجا حضرت عبدالبهاء بار دیگر دیدگاه بهایی نسبت به موجودیت زن در اجتماع و پوشش او را در چند نکته روشن می سازند: وظیفه رهبر دینی تعیین لباس و مد نیست.
- تقوا و نجابت مسئله عمیق تری است و ظاهر انسان نمی تواند تعیین کننده آن باشد.
- امنیت و حفاظت زن به لباس او وابسته نبوده، بلکه رابطه مستقیم به نگاه مرد و تربیت و شخصیت او دارد.
- نجابت و عقّت جاده یک طرفه نیست، بلکه مرد و زن هر دو در این راستا مسئولند.
جواب حضرت عبدالبهاء به خبرنگار روزنامه سانفرانسیسکو بیانگر این نکته نیز می باشد که انتخاب لباس مسئله ای شخصی بود و آزادی انتخاب از حقوق فردی محصوب می شود. رعایت حقوق و آزادی های مدنی افراد، بخشی از تعالیم بهایی را تشکیل می دهد.
خوانندگان عزیز، در صورتیکه مایل به دریافت نسخه ای از مقاله فوق از طریق ایمیل هستید و یا راجع به تعالیم بهائی سؤالی دارید لطفا با ما تماس بگیرید: پیامگیر : ۷۴۰۰-۸۸۲-۹۰۵ ، ایمیل: anyquestionsplease@gmail.com
وب سایت برای برخی از کتابهای فارسی بهائی : www.reference.bahai.org/fa
