فقر مهم‌ترین و گسترده‌ترین مشکل اقتصادی و اجتماعی جهان است و با همه تلاش‌هایی که برای مبارزه با این مشکل می‌شود، تا کنون نه تنها پیشرفت چشم‌گیری در کاهش فقر حاصل نشده، بلکه شکاف بین غنی و فقیر روز به روز وسیع‌تر می‌گردد.
بر اساس ارقام و آمار بانک جهانی، ۴۰درصد از فقیرترین جمعیت جهان تنها از ۵% درآمد و امکانات جهان برخوردارند، حال آن که ۲۰% از ثروتمندترین مردم جهان سه چهارم درآمد جهان را دارا هستند.
این وضع اسفبار نمایانگر آن است که نظام کنونی جهان دارای نارسایی‌های عمیقی است که با وجود کوشش‌های گسترده‌ای که در این زمینه به عمل می‌آید، بشریت همچنان از حل مشکل فقر ناتوان مانده است.
فقر دیرینه‌ترین و بارزترین نمودار بی‌عدالتی اجتماعی است که محرک انقلابات و شورش‌های بسیاری گردیده. در واقع هر چه تمدن پیشرفت کرده نابرابری اقتصادی در بین بشر شدت یافته است،چنانچه انقلاب صنعتی چهره فقر را آشکارتر ساخته و موجب تشدید اختلافات طبقاتی گردیده.
اندیشمندان به این نتیجه رسیده‌اند که اگر امور بشری بر اساس اصولی صحیح اداره گردد، در جهان منابع کافی وجود دارد که همه انسان‌ها بتوانند در رفاه زندگی کنند.
نگرش بشر به منابع مالی و چگونگی استفاده از آن می‌تواند نقش مؤثری در رفع مشکل فقر داشته باشد. مشکل فقر و به طور کلی مشکلات اقتصادی هم مانند بسیاری از مسائل اجتماعی دیگر ریشه در دیدگاه‌ها و باورهای افراد دارند، از این رو تعلیم و تربیت می‌تواند نقش مؤثری در رفع این مشکل به ظاهر مهار نشدنی داشته باشد.
آئین بهائی راه حل اساسی مشکلات اقتصادی جهان و از جمله فقر را در توجه هم زمان به موازین علمی و اصول اخلاقی و روحانی جستجو می‌نماید و در این راستا به اهمیت نقش خانواده تأکید کرده و خانواده را محیط مناسبی دانسته تا در آن خصوصیات اخلاقی لازم برای نگرشی صحیح به منابع مالی و نحوه استفاده از آن بتواند شکل بگیرد.
نقش خانواده که به آن اشاره شده عبارت است از تربیت کودکان در محیط خانواده که در آن رشد اخلاقی فرزندان مورد نظر می‌باشد چرا که از اوان کودکی فرزندان درس محبت، مهربانی، صداقت، عاطفه، عدالت و انصاف و … را آموخته، با این صفات خو گرفته و انسانی با وجدان، عادل و منصف به جامعه تحویل داده می شود.
فرهنگ آئین بهائی انسان را موجودی روحانی دانسته که مسیر پیشرفتش در جهت اعتلای معنوی است و امور مادی صرفاً وسیله و ابزاری برای رسیدن به این هدف می‌باشد. از این رو در این فرهنگ کسب ثروت و منابع مادی نمی‌تواند هدف زندگی شخص قرار گیرد، مگر به منظور خدمت به همگان و شکوفایی جامعه. در آئین بهائی برخلاف باور بسیاری از رهبران اقتصادی، اجتماعی و سیاستمداران هدف وسیله را توجیه ننموده و رسیدن به اهداف به ظاهر سودمند از هر طریقی جائز نمی‌باشد. هدف مالی هرگاه مفید و یا حصولش ضروری شناخته شود نیل به آن از راه نادرست و توسل به هر وسیله‌ای جائز نمی‌باشد.
آئین بهائی مکتبی نیست که بهره گرفتن از زندگی مادی و مال و ثروت را نفی کند و فقر و ریاضت و انزوا را ترویج نماید، بلکه بین جنبه مادی و حیات روحانی بشر تعادل برقرار می‌سازد و در مورد بدست آوردن و مصرف نمودن منابع مادی خط مشی هایی را ارائه می‌دهد.
این بیان حضرت عبدالبها در رساله مدنیه نمایانگر دیدگاه آئین بهائی در مورد ثروت می‌باشد:
“… ثروت و غنا بسیار ممدوح اگر هیئت جمعیت ملت غنی باشد ولکن اگر اشخاص معدودی غنای فاحش داشته و سایرین محتاج و فقیر و از آن غنا اثر و ثمری حاصل نشود، این غنا از برای آن غنی خسران مبین (ضرر آشکار) است.” در نتیجه در آئین بهائی توجه به منافع و رفاه عمومی و شکوفایی اجتماع شرط اولیه هر گونه فعالیت اقتصادی است.
تعدیل معیشت (میزان کردن زندگی) یکی از دوازده تعلیم اصلی حضرت بهاءالله است. ارقام و آماری که در اول این مقاله به آن اشاره شد نموداری از توزیع غیر عادلانه ثروت است که از دیرباز مشکل جوامع بشری بوده است. فقر و ثروت فوق‌العاده از دید آئین بهائی هر دو ناروا و مردود شمرده شده است. اگر چه فقر زدائی جزء تعالیم آئین بهائی است، این نکته هم قابل تأمل است که حضرت بهاءالله تکدی (گدایی) و گدایی را اکیداً منع فرموده و تنبلی و کاهلی (سهل انگاری) را شدیداً نکوهش کرده و در مقابل کار و کوشش را ترویج نموده حتی آن را به مقام عبادت ارتقاء داده‌اند.
حل مشکل فقر و تعدیل معیشت در جهان امروز اهمیتی حیاتی دارد و این مشکل به عنوان بزرگترین بی‌عدالتی اجتماعی همچنان بر سر جامعه بشری سایه افکنده است. شکی نیست که ادامه این بی‌عدالتی در جهان امروز، صلح و آرامش جهان را به خطر می‌اندازد.
حضرت عبدالبها می‌فرمایند:
“امر تعدیل معیشت بسیار مهم است و تا این مسئله تحقق نیابد سعادت برای عالم بشر ممکن نیست.”
خوانندگان عزیز، در صورتیکه مایل به دریافت نسخه ای از مقاله فوق از طریق ایمیل هستید و یا راجع به تعالیم بهائی سؤالی دارید لطفا با ما تماس بگیرید: پیامگیر : ۷۴۰۰-۸۸۲-۹۰۵ ، ایمیل: anyquestionsplease@gmail.com
وب سایت برای برخی از کتابهای فارسی بهائی : www.reference.bahai.org/fa
