* این مقاله جنبه ی آموزشی دارد نه درمانی، هر دارویی باید با تشخیص و تجویز پزشک مصرف شود.
لی بیدو یا میل جنسی تمایل به داشتن یک رابطه جنسی است که می تواند بطور ناگهانی و یا به درخواست شریک زندگی، و یا تصاویر و تفکر سکسی پیش بیاید. شدت میل جنسی به عوامل مختلفی مانند کیفیت روابط زوج، سلامتی بدن، حالات روانی و مسائل مختلف زندگی مثل بارداری، مرگ یک عزیز، استرس های شغلی و غیره بستگی دارد.
کم شدن میل جنسی جزو بدکاری های مربوط به روابط جنسی است که در طول زندگی برای زنان و مردان پیش می آید.
کمبود میل جنسی وقتی باعث مشکل می شود که باعث نگرانی شخص یا شریکش می شود و روی روابط جنسی آنها اثر می گذارد.
علل کم شدن میل جنسی
میل جنسی بر اثر همکاری بسیار پیچیده یک سری عوامل مختلف شامل وضع خوب بدنی و احساسی و روانی، تجربه های زندگی، نوع زندگی و روابط خصوصی شخص به وجود می آید. کمبود میل جنسی می تواند بر اثر عوامل فیزیکی زیر هم باشد:
ـ وجود مشکل موقع رابطه جنسی مثل درد و یا نرسیدن به اورگاسم.
ـ بیماری: بیماری های زیادی می توانند روی میل جنسی اثر بگذارند مانند، آرتریت، سرطان، دیابت، هیپرتاسیون (فشار خون بالا)، دپرسیون و بیماری های عصبی (مربوط به مغز و اعصاب).
ـ آثار بعضی از داروها: بسیاری از داروها مانند بعضی داروهای آنتی دپرسیون اغلب باعث کمبود میل جنسی می شوند.
داروهای دیگری هم مانند داروهایی که برای درمان مشکلات پروستات، ریزش مو و یا تنظیم فشار خون به کار می روند هم می توانند روی میل جنسی تاثیر بد بگذارند.
اگر دارویی مصرف می کنید و به کم شدن میل جنسی دچار شده اید جزوه داخل جعبه دارو را به دقت بخوانید تا با آثار ناخواسته دارو آشنا شوید.
ـ عمل جراحی: جراحی های مربوط به پستان ها و یا اعضای تناسلی می تواند روی اعتماد شخص به خودش، اعمال جنسی و میل جنسی اثر بگذارد.
ـ الکل و مواد مخدر: زیاده روی در نوشیدن الکل و بعضی مواد مخدر روی میل جنسی اثر بد دارند.
ـ خستگی: خستگی شدید که مثلاً بر اثر مواظبت پدر و مادر پیر و یا فرزندان کوچک پیش می آید می تواند روی میل جنسی اثر بد بگذارد.
تغییرات هورمونی
ـ یائسگی: هنگامی که بانویی به طرف یائسگی می رود میزان هورمون استروژن او پایین می رود و در نتیجه تولید خشکی واژن می کند که روابط جنسی دردناک و ناراحت کننده می تواند عامل مخالفت با روابط جنسی بشود. پس از یائسگی تخمدان ها خیلی کم استروژن ترشح می کنند ولی مقدار نسبتاً مهمی آندروژن (تستوسترون و…) ترشح می کنند که باعث رشد چند مو در صورت می شود ولی این میزان ترشح آندروژن ها کمتر از میزان آن در قبل از یائسگی است که از عوامل کم شدن میل جنسی می شود.
ـ بارداری و شیر دادن: تغییرات هورمونی که در مدت بارداری پیش می آید حتی پس از زایمان و شیر دادن می تواند روی میل جنسی اثر داشته باشد، نه تنها هورمون ها بلکه خستگی و تغییرات فرم بدن و استرس تولید شده بر اثر تولد یک نوزاد می تواند باعث کم شدن میل جنسی بشود.
پرولاکتین: زیاد شدن غیرطبیعی پرولاکتین هورمونی که یکی از آثارش شروع و ادامه تولید شیر است از تمایل به میل جنسی جلوگیری می کند.
ـ کمبود هورمون تستوسترون: در مردها تستوسترون در بیضه ها تولید می شود. این هورمون مسئول نگهداری تحکیم استخوان ها، پخش چربی ها در بدن، اندازه عضلات، تولید گلبول قرمز، تولید اسپرماتوزوئید و میل جنسی است. با بالا رفتن سن پس از سی سالگی، میزان ترشح تستوسترون به تدریج حدود یک درصد در سال کم می شود. بعضی وقت ها تستوسترون می تواند بر اثر سن شدیداً کم شود، همین طور بر اثر کمبود اندروژن ها در سنین بالا یا بیماری مانند هیپوگونادیسم.
ـ قرص های ضدبارداری: مصرف قرص های ضدبارداری باعث کمبود میل جنسی در ۲۰ تا ۴۰ درصد بانوان می شود زیرا باعث کم شدن میزان تستوسترون خون می شود.
کمبود میل جنسی ممکن است منشاء روانی داشته باشد مانند:
ـ مورد تجاوز قرار گرفتن در کودکی
ـ افسردگی
ـ استرس شدید بر اثر یک وضع بد مالی یا در محل کار
ـ عدم اطمینان به خود
ـ روابط جنسی همراه با مشکلاتی مانند خیانت، عدم اطمینان به پارتنر، مشکلات حل نشده بین زوج و عدم روابط حسنه و روابط و مکالمات روزانه.
چه عواملی باعث کمبود میل جنسی می شوند
ـ زوج هایی که برخوردهای مختلفی در روابط روزانه دارند.
ـ افرادی که احساس می کنند پارتنرشان به آنها احترام نمی گذارد.
ـ افرادی که از بیماری های مزمن رنج می برند.
ـ اشخاصی که از بیکاری، تصادف، بیماری خطرناک یک عزیز در فامیل یا مرگ یک عزیز در فامیل نگرانی عمیق دارند.
ـ اشخاصی که فیلم های پورنو زیاد نگاه می کنند.
پیشگیری
برای نگهداری میل جنسی و لذت بیشتر در هنگام روابط جنسی:
ـ مطمئن باشید که روابط خوبی با همسرتان دارید.
ـ با همسرتان درباره روابط خصوصی و آنچه که باعث لذت شما می شود صحبت کنید.
ـ بعد از یائسگی درباره روابط جنسی مثبت باشید. با این که هورمون ها کم شده اند امکان این که یک زندگی سکسی فعال و زنده داشته باشید، وجود دارد.
درمان
درمان های هورمونی:
درمان های هورمونی وقتی به کار می روند که کمبود میل جنسی بر اثر یک مشکل هورمونی باشد. در نزد مردان کمبود میل جنسی بر اثر میزان پایین تستوسترون را پس از آزمایش خون و تعیین میزان آن با هورمون تراپی درمان می کنند.
تستوسترون را به صورت تمبرهایی که روزی یکبار به پشت، روی شکم، روی بازو و یا روی ران می چسبانند و یا به صورت ژل روی پوست روزی یکبار می مالند و بالاخره به صورت تزریقی توسط پزشک هر سه یا چهار هفته یکبار یا به صورت کپسول خوراکی به بیمار تجویز می کنند.
درمان با تستوسترون دارای آثار ناخواسته و ریسک های مختلفی است مثل تولید اکنه، کم شدن تولید اسپرم، جمع شدن آب در بدن، بزرگ شدن پروستات که از هر سه نفر روی یک نفر موثر است و باید با احتیاط کامل انجام شود، زیرا درمانی است که تا آخر عمر ادامه دارد و وقتی شروع شد از تولید تستوسترون طبیعی توسط بیضه ها جلوگیری می کند و اگر درمان قطع شود ترشح آن کمتر از اول می شود که خودش کافی هم نبود.
تستوسترون همین طور در فعالیت های سکسی زنان هم نقش بازی می کند، با این که مقدار آن بسیار کمتر است. برای درمان زنان با تستوسترون موافق و مخالف زیاد است زیرا می تواند آثار ناخواسته زیادی همراه داشته باشد. این درمان دارای آثار مثبت بر روی فعالیت های مغزی و اخلاقی برای آمادگی بهتر روابط جنسی است، ولی این نوع درمان می تواند امکان تولید بیماری های قلبی و سرطان پستان را زیادتر کند.
دوزهای ضعیف استروژن به صورت کرم های واژینال یا شیاف های حلقوی که به آهستگی جذب می شوند در داخل واژن گذاشته می شوند. این داروها باعث می شود که جریان خون در واژن شدت بیشتری پیدا کرده و میل جنسی را زیادتر می کند بدون این که آثار ناخواسته همراه با جذب استروژن را داشته باشد.
وقتی که عدم میل جنسی یا کمبود آن مربوط به میزان خیلی زیاد پرولاکتین باشد، آزمایشات خونی و درمان طبق نظر پزشک انجام می شود.
تغییرات نوع زندگی و درمان های روانی
اگر کمبود میل جنسی منشاء روانی دارد ممکن است با تغییرات لازم برای عوض کردن نوع زندگی و تکنیک های کمک کننده به یک رابطه جنسی رضایت بخش رسید.
ـ ورزش: ورزش های مرتب آئروبیک و بدن سازی به قدرت بدنی، اطمینان و اعتماد بخود و بهتر شدن خلق و تقویت میل جنسی کمک می کند.
ـ کم کردن استرس: راه حل هایی برای استرس های تولید شده بر اثر مسائل مالی، استرس های مربوط به کار و مسائل روزانه پیدا کنید تا به تقویت میل جنسی کمک شود.
ـ اختلافات زناشویی را برطرف کنید. با پارتنرتان روابط بهتری داشته باشید. با هم بیشتر صحبت کنید و یاد بگیرید که یک رابطه بی ریا، امین و خوب در روابط غیرجنسی باعث بهتر شدن روابط جنسی و میل جنسی می شود.
ـ مشورت با یک درمانگر (سکسولوگ) کمک می کند که علت کمبود میل جنسی را درک کنید. این درمان ها معمولاً شامل اطلاعات، تکنیک ها و پیشنهاداتی است که به شخص داده می شود و این اطلاعات به صورت گفتگو و مطالعه و ورزش هایی است که توسط زوج انجام می شود.
در بیشتر موارد کمبود میل جنسی مربوط به مشکلات روانی عمیق است، مانند دپرسیون، داشتن زندگی سخت در کودکی، مرگ یک عزیز، صدمات روانی، مورد تجاوز قرار گرفتن، تعلیمات غلط درباره سکس در کودکی، تربیت مذهبی شدید و خشک که درمانگر باید ریشه مشکل را پیدا کرده و در رفع آن با همکاری زوج بکوشد.
آیا ویاگرا میل جنسی را زیاد می کند؟
داروهایی مانند ویاگرا، سیالیس، جریان خون را در آلت تناسلی مردان زیادتر و آمادگی و اشتهای او را تحریک می کند ولی برای درمان کمبود میل جنسی به کار نمی روند، هر چند به مردانی که نگران هستند کم بیاورند، اعتماد می دهد که بسیار موثرتر از تقویت میل جنسی است.
به طور کلی در سکسولوژی مشکلات میل جنسی از مشکلات بسیار پیچیده ای است و علل آن بسیار مختلف است.
یک مطالعه نشان داده که میزان میل جنسی زنان رابطه مستقیم با همکاری پارتنرشان در انجام کارهای خانه دارد، هر چه بیشتر مرد در خانه کار کند میل همسرش بیشتر می شود چرا؟ برای این که همسرش احساس می کند که مورد احترام و علاقه همسرش است.
طب مکمل
DHEA یک هورمون استروئیدی است که توسط غدد سوررنال ترشح می شود. چندین مطالعه نشان داده که مصرف این مکمل می تواند دارای آثار مفیدی باشد، ولی چند مطالعه کلینیکی دیگر نشان داده که این هورمون آثار قانع کننده ای بر روی بدکاری سکسی و کمبود میل جنسی ندارد. آثار این هورمون در بدن انسان هنوز به خوبی شناخته نشده و استفاده از آن را همه متخصصان قبول ندارند.
در کانادا فروش این هورمون ممنوع است مگر توسط نسخه پزشک برای مصرف در بعضی از داروها که باید توسط داروساز تهیه شود. استفاده از آن خطرناک و برای ورزش کاران توسط قوانین بین المللی آنتی دوپاژ ممنوع است.
DHEA را به راحتی می توان روی اینترنت تهیه کرد ولی آیا کیفیت تهیه آن استاندارد است یا نه معلوم نیست و باید مواظب بیماری زایی آن هم بود.
* عطا انصاری استاد سابق دانشکده پزشکی دانشگاه کیسانگانی است.
Ataansari(at)videotron.ca
