ویروس هپاتیت B عامل بیماری است که باعث انفلاماسیون سلول های کبدی می شود. تا کنون هشت نوع مختلف ویروس هپاتیت B شناخته شده. هپاتیت B از انواع a تا h . کبد یکی از اعضای حیاتی بدن است که خاصیت ترمیمی بسیار مهمی دارد. کبد مواد غذایی جذب شده در روده ها را تنظیم و تبدیل می کند. همین طور داروها و مواد مخدر، الکل و سموم دیگر را شکسته و دفع می کند. کبد ترشح کننده صفرا است که برای هضم چربی ها لازم است و همین طور کلسترول و پروتئین هایی که برای انعقاد خون لازم است تولید می کند و در بیمار مبتلا به هپاتیت بیلی روبین در خون متمرکز شده و تولید زردی می کند.
پیشرفت بیماری
در حالت حاد بیماری ۶ ماه طول می کشد و در بیماری مزمن خیلی بیشتر و یک عفونت خیلی خطرناک است که به غیر از مشکلات دیگر می تواند باعث سروز کبدی، کم کاری کبدی همراه مشکلات عصبی ـ خونی و کلیوی بشود.
متاسفانه در حدود یک درصد از بیماران فوت می کنند و اکثراً افراد ۶۰ سال به بالا هستند. بر عکس در عفونت مزمن بیشتر از ۹۰ درصد نوزادان آلوده شده به طرف مزمن شدن بیماری می روند در مقایسه با ۵ درصد نوجوانان و بزرگسالان. هپاتیت B و هپاتیت C دو نوع هپاتیت هستند که بیشتر از همه باعث بیماری هپاتیت مزمن می شوند.
سیمپتوم های هپاتیت B
ممکن است که هیچ سیمپتومی دیده نشود مخصوصاً در نزد کودکان کمتر از ۵ سال و در نزد افرادی که سیستم دفاعی ضعیف شده دارند و اگر سیمپتومی باشد پس از ۶ هفته تا ۶ ماه پس از آلوده شدن کبد به ویروس دیده می شوند مانند:
ـ خستگی
ـ بی اشتهایی
ـ حالت تهوع و استفراغ
ـ دردهای شکمی
ـ تب
ـ زردی
ـ ادرار خیلی پر رنگ
ـ مدفوع کم رنگ
ـ دردهای مفصلی
خستگی و دردهای مفصلی معمولاً دو هفته قبل از یرقان (زردی) دیده می شوند.
عوامل آلوده شدن به ویروس هپاتیت B
چون بیماری بر اثر یک ویروس تولید می شود برای بیمار شدن حتماً باید ویروس وارد بدن بشود. در اینجا چند علت سرایت بیماری را توضیح می دهیم:
ویروس به مقدار بسیار زیادی در خون بیمار وجود دارد ولی در اسپرم و آب دهان هم هست و در محیط زیست هفت روز زنده می ماند حتی در روی وسائلی که هیچ اثری از خون روی آن ها نیست و افرادی که به هپاتیت مزمن دچارند منشاء اصلی عفونت های جدید هستند.
ـ فعالیت های جنسی محافظت نشده
ـ استفاده چند نفر از یک سوزن و سرنگ برای تزریق مواد مخدر
ـ فرو رفتن اتفاقی سوزن آلوده به خون بیمار مبتلا به هپاتیت در پوست درمانگران
ـ انتقال ویروس از مادر به نوزاد هنگام تولد
ـ زندگی کردن با شخص آلوده به ویروس
ـ استفاده کردن چند نفر از یک مسواک یا تیغ ریش تراشی
ـ زخم های پوستی مرطوب
ـ اشیاء آلوده به ویروس
ـ ترانسفوزیون خون امروزه خیلی به ندرت باعث سرایت ویروس می شود به نظر می رسد که از هر ۶۳۰۰۰ ترانسفوزیون یک نفر آلوده شود.
ـ همودیالیز
ـ تمام اعمال جراحی با وسائل غیر استریل
ـ طب سوزنی
ـ درمان های پزشکی، جراحی، دندان سازی در کشورهای در حال توسعه یا مناطقی که بهداشت خوب ندارند یا استریلیزاسیون بد دارند.
ـ اصلاح ریش در سلمانی
پیشگیری
ـ بسیار مهم است که روابط جنسی محافظت شده داشت.
ـ معتادان به مواد مخدر تزریقی هرگز نباید سوزن تزریق را با دیگران شریک شوند.
واکسیناسیون
از سال ۲۰۱۳ واکسن هپاتیت B (و هپاتیت A)جزو واکسن های روتین شیرخواران است و همین طور در چهارمین سال دبستان هم تجویز می شود. استفاده از این واکسن در کانادا اجباری نیست.
بعضی ها تصور می کنند که رابطه ای میان واکسن هپاتیت B و بیماری هایی مانند اسکلروز پلاکی وجود دارد، یک مطالعه نشان داده که این بیماری در بین واکسینه شدگان و واکسینه نشدگان تقریباً یکسان بوده است.
درمان های دارویی هپاتیت B
بیش از ۹۵ درصد بیماران بدون درمان دارویی یا مکمل خوب می شوند و فقط تعداد کمی از بیماران دچار هپاتیت سخت می شوند که احتیاج به درمان دارند مخصوصاً اگر به عفونت های هپاتیت C و D هم دچار شده باشند.
برای هپاتیت حاد
دارویی برای درمان وجود ندارد و پزشک راهنمایی های زیر را تجویز می کند:
ـ در صورت احتیاج استراحت کنید.
ـ تغذیه کامل و کم چربی داشته باشید.
ـ آب زیاد بنوشید.
ـ الکل مصرف نکنید.
به ندرت در موارد خیلی شدید احتیاج به بستری شدن در بیمارستان است و گاهی کم کاری کبدی پیش می آید که احتیاج به پیوند کبد خواهد بود.
برای هپاتیت مزمن
درمان برای همه بیماران یکسان نیست و پزشک می تواند داروهای ضد ویروس را تجویز کند. بر طبق داده های بیولوژیک، داروهای ضد ویروس نمی توانند ویروس ها را نابود کنند ولی آنها را تحت کنترل نگه می دارند. همچنین امکان تولید سرطان کبد بر اثر ویروس را کم می کنند.
درمان می تواند شامل Interferon یا قرص های ضد ویروس به مدت چند ماه تا یکسال باشد.
توجه: بنیاد کبد آمریکا پیشنهاد می کند که پزشک درمان کننده هپاتیت باید از کلیه داروهایی که بیمار (با نسخه یا آزاد) و طب مکمل مصرف می کند با اطلاع باشد زیرا چندین بیمار دچار هپاتیت شدید مرگ آور و یا محتاج پیوند کبد شده اند. از زمانی که واکسن تولید شده خوشبختانه تعداد بیماران در کشورهای صنعتی خیلی کم شده است.
(در کانادا از ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۸ تعداد نوجوانان آلوده شده از ۶ نفر بین صدهزار نفر به ۶ نفر بین یک میلیون نفر رسیده.)
درمان های مکمل
“فیتوتراپی” گیاه درمانی
چندین نوع گیاه غربی و چینی برای هپاتیت های حاد و مزمن مفید هستند: Yin chen ، Armoisecapillaire ، Chardon Marie،Schisandra، گل قاصدک، Reglisse
مکمل ها
مکمل ها کمک های جالبی برای هپاتیت B هستند مخصوصاً سلینوم Selenium و ویتامین E
سلینوم: در چین میزان بیماران مبتلا به هپاتیت B خیلی زیاد است. در یک مطالعه اپیدمیولوژیک محققان متوجه شدند که میزان خیلی کم سلینوم همراه با میزان بالای هپاتیت B و سرطان اولیه کبد می باشد و مصرف مکمل سلینوم باعث کم شدن این دو بیماری شد.
در یک مطالعه بر روی ۱۳۰۴۷۱ بیمار گروه اول نمک طعام حاوی سلینوم دریافت کردند و گروه شاهد دریافت نکردند. هشت سال بعد که همه تحت کنترل پزشکی بودند محققان متوجه شدند که میزان سرطان اولیه کبد در گروهی که سلینوم دریافت می کردند بیش از ۳۵ درصد کمتر شده و وقتی که سلینوم را قطع کردند میزان سرطان اولیه کبد شروع به بالا رفتن کرد.
در یک مطالعه دیگر چینی بر روی ۲۲۳ بیمار که از هپاتیت B مزمن رنج می بردند انجام شد در گروهی که دویست میلی گرم سلینوم در روز به مدت ۴ سال دریافت می کردند هیچ یک دچار سرطان اولیه کبد نشدند ولی پس از قطع سلینوم میزان سرطان کبد در آنها معادل گروه شاهد بود. (یعنی ۷ نفر روی ۱۱۳ بیمار) و محققین معتقد شدند که ادامه مصرف سلینوم برای محافظت از سرطان لازم و واجب است.
ویتامین E : یک مطالعه علمی کنترل شده بر روی ۳۲ بیمار که از هپاتیت B مزمن رنج می بردند نشان داد که ویتامین E می تواند به عنوان درمان این بیماری به کار رود و ۴۷ درصد بیمارانی که روزی دو بار به مدت سه ماه ۳۰۰ UI ویتامین E دریافت کرده بودند، کاملا بهبود یافته بودند. همین طور کسانی که بر اثر هپاتیت دچار سروز کبدی شده و ممکن است به سرطان دچار شوند می توانند از مصرف ویتامین E سود ببرند.
روش های مکمل دیگر
برای نوع حاد یا مزمن هپاتیت Bروش های مکمل بیشتر از روش های پزشکی تاکید بر مهم بودن شیوه ی زندگی افراد دارد:
* استراحت
* نوع تغذیه
* دقت شدید درباره آثار هپاتوتوکسیک بعضی از مواد مانند داروها و آلودگی های صنعتی
* کنترل احساسات منفی
* هومیوپاتی ـ می تواند به عنوان کمک کننده برای درمان بعضی از سیمپتوم های هپاتیت های حاد و مزمن به کار رود.
* طب سوزنی ـ برای تقویت کردن فعالیت های کبدی بیماران مبتلا به هپاتیت B کمک بزرگی است.
* Cordyceps ـ نوعی قارچ است که منشاء آن از تبت است و در پزشکی سنتی چین شناخته شده است و مطالعه آن روی انسان نشان داده که برای تقویت فعالیت های کبدی در بیماران مبتلا به هپاتیت B موثر است.
* روش های بدنی ـ در هپاتیت های حاد، انواع مختلف ماساژها برای آرامش بیمار مفید است.
* خاک رس (آرژیل) ـ استفاده خارجی برای رفع دردها و داخلی برای کمک به کبد
* آب درمانی (هیدروتراپی) ـ کمپرس های پی در پی سرد و گرم در هپاتیت های حاد مفید هستند.
* طب آیورودیک (هندی) ـ طب سنتی هند داروهای خاص خودش را برای هپاتیت های حاد و مزمن دارد، برای هپاتیت B مخلوطی از گیاهان زیر را پیشنهاد می کند:
Kutki 200 میلی گرم، Guduchi 300 میلی گرم، Shanka Pushi 400 میلی گرم
این مخلوط را دو بار در روز پس از غذای ظهر و شب می خورند.
