شهروند ـ فرح طاهری: پارلمان کانادا برای نخستین بار و به اتفاق آرا در روز پنجم جون ۲۰۱۳ کشتار زندانیان سیاسی در تابستان ۱۳۶۷ توسط جمهوری اسلامی ایران را محکوم کرد و آن را جنایت علیه بشریت نامید. پارلمان کانادا در همین پیوند روز اول سپتامبر را روز همبستگی با زندانیان سیاسی ایران اعلام کرد.
یکشنبه ۱۷ سپتامبر ۲۰۱۷، گروه عدالت ۸۸ مراسم چهارمین سالگرد این دستاورد را طی برنامه ای منظم و با استقبال طیف های مختلف ایرانیان در مرکز هنرهای نمایشی ریچموندهیل برگزار کرد.
مراسم با رقص گروه خورشیدخانم به سرپرستی آرام بیات آغاز شد، سپس سوفی نامورآزاد مجری بخش اول مراسم که به انگلیسی برگزار می شد، اعلام یک دقیقه سکوت کرد. پس از آن ویدیوکلیپی که توسط عدالت ۸۸ تهیه شده بود، پخش شد. این ویدیوکلیپ ۲۰ دقیقه ای حاوی فیلم ها و عکس هایی از انقلاب، سخنرانی های خمینی، کشتار رژیم از همان آغاز انقلاب و اعدام مقامات رژیم پهلوی، تا کشتار کردستان و سپس دهه ی شصت و اعدام های ۶۷ و کوی دانشگاه و سال ۸۸ تا اعدام های سال های اخیر و همچنین سرکوب اقلیت های مذهبی، صحنه هایی از جنبش زنان، جنبش دانشجویان و مبارزات مردم بود.
پس از پخش فیلم، مجری از دکتر رضا مریدی، نماینده مجلس و وزیر علوم انتاریو دعوت کرد تا به روی صحنه برود.
دکتر مریدی سخنانش را با اشاره به ویدیویی که پخش شد آغاز کرد و گفت، بسیار ویدیوی تأثیرگذاری بود. حرفی برای گفتن نمی ماند.
دکتر مریدی سپس به تصویب طرح شناسایی کشتار ۶۷ به عنوان جنایت علیه بشریت در پارلمان کانادا در سال ۲۰۱۳ اشاره کرد که متعاقب آن به شکل گیری کمیته عدالت ۸۸ انجامید و این کمیته پس از آن هر سال مراسمی را برای گرامی داشت یاد آنان که جانشان را از دست دادند، ترتیب می دهد.
دکتر مریدی از اعضای کارزار قتل عام ۶۷ که تلاش کردند این طرح تصویب شود تشکر کرد. او همچنین از آقای رضا بنایی و کمیته اش برای سازماندهی برنامه یادمان سپاسگزاری کرد و افزود: کشتار و قتل عام بخشی از ماهیت نظام اسلامی ایران بوده است. همان زمان که به قدرت رسیدند، کشتار را شروع کردند. آنها از هر حزب و گروهی و از هر دین و مذهبی را کشتند، آنها حتی هواداران خودشان را هم کشتند. اما جهان در کنار مردم ایران است، همانطور که نمایندگان مجلس در کانادا این قتل عام را جنایت علیه بشریت دانستند. ایرانیان پراکنده در جهان نیز در این خصوص سهم خودشان را ادا کردند از همه ی شما سپاسگزاری می کنم. ایرانیان هیچگاه این جنایات را فراموش نخواهند کرد تا زمانی که دست اندرکاران این رژیم به محاکمه کشیده نشوند و عدالت برقرار نشود. این رژیم تغییرپذیر نیست چون کشتار در ماهیت و ایدئولوژی آن است. آنهایی که فکر می کنند این رژیم اصلاح پذیر است، چنین نیست. آنهایی که می گویند این آخوند میانه رو است، این طور نیست، آنها در قالب آن سیستم هستند، ممکن است رنگها کمی فرق کند، اما همه یکی هستند.
دکتر مریدی در پایان سخنانش آرزو کرد روزی دمکراسی در کشور ما ایران پا خواهد گرفتو آن روز مردمان روی صلح را در خاورمیانه خواهند دید.
در ادامه دکتر مریدی از خانم سناتور لیندا فرامدعوت کرد تا کلامی با حاضران سخن بگوید. خانم فرام نیز با اشاره به ویدیوی تاثیرگذاری که پخش شد، ضمن اعلام همبستگی با زندانیان عقیدتی و سیاسی در ایران و یادبود بیست و نهمین سال کشتار ۶۷ پیام آقای اندرو شیر، نماینده پارلمان و رهبر حزب محافظه کار، حزب اپوزیسیون دولت کانادا را قرائت کرد.
در این پیام آمده است: بسیار مفتخرم تا امشبدر مراسم یادمان کشتار دسته جمعی زندانیان سیاسی در تابستان ۱۳۶۷ در ایران به شما بپیوندم.
من نگرانی عمیق خود را ازنقض گسترده ی حقوق بشر به وسیله ی رژیم ایران ابراز می دارم. رخدادهای سال ۶۷ نمونه های هشدار دهنده ای از خشونت، شکنجه و سرکوب آزادی بیان و تبعیض سیستماتیک به وسیله ی رژیم ایران است. کانادا بایستی با صدای بلنداین جنایات مستمر را محکوم کند.
چنانکه آگاهید پارلمان کانادا در سال ۲۰۱۳ به صورت متفق الرای لایحه ای را در محکومیت کشتار جمعی ۶۷تصویب کرد.حزب محافظه کار از دولت کنونی درخواست می کند تا رهبری تشکیل کمیسیون بین المللی برای رسیدگی به این کشتار را به عهده بگیرد. دولت همچنین بایستی خواستار پاسخگویی مجرمین این جنایت ها باشد.
من در اینجا از عزم راسخ کامیونیتی کانادایی ـ ایرانی برای پیگیری دادخواهی برای قربانیان ۶۷ قدردانی می کنم. تلاش شما در این زمینه الهام بخش آنانی است که برای تغییرات در ایران مبارزه می کنند. لطفن بدانید که حزب محافظه کار در جدال برای ساختن ایرانی آزاد و دمکراتیک در کنار شما قرار دارد.
سناتور فرام پس از خواندن پیام گفت که این یادمان نه تنها برای جان های بیگناهی ست که در سال ۸۸ کشته شدند بلکه به ما خاطرنشان می کند که وضعیت امروز ایران همچنان غیرقابل تحمل است. اعدام برای جرائم مواد مخدر، همجنس گرایی، و توهین به مقدسات ادامه دارد. روزنامه نگاران و کوشندگان رسانه ها به زندان می افتند. حقوق زنان و اقلیت ها وجود ندارد. برنامه ی اتمی ایران همچنان تهدیدی جهانی محسوب می شود. او افزود، مفتخر است در دولت آقای هارپر خدمت کرده که مناسبات دیپلماتیک را با ایران قطع کرده است. حزب محافظه کار کانادا قویاً اعتقاد دارد که نباید بدون ضمانت رعایت حقوق بشر هیچگونه روابط رسمی از سر گرفته شود.
در ادامه ی مراسم دکتر مریدی از آقای پیتر کنت، نماینده مجلس از حزب محافظه کار، دعوت کرد به روی صحنه برود.
آقای کنت ضمن تشکر از برگزارکنندگان، گفت که می خواهد از وجه دیگری سخن بگوید. او گفت، زمانی که روزنامه نگار بوده چند بار از ایران دیدن کرده است هم قبل و هم بعد از انقلاب. و در دوران جنگ ایران و عراق در هر دو سوی جبهه بوده است. او افزود، من تجربه ی مهمان نوازی گرم ایرانیان را در تهران و شهرستانها داشته ام. بناهای زیبای اصفهان و خرابه های پرسپولیس را دیده ام. آخرین سفرم به ایران ۱۹۸۹، یک سال بعد از کشتار جمعی، بود. در خلال چند هفته ای که آنجا بودیم، من و گروه رسانه ای ام از اعدام های جمعی مطلع بودیم اما مقامات آن را انکار می کردند تا به امروز که انکارشان ادامه دارد.
آقای کنت نقل قولی از آذر نفیسی آورد که گفته است، قربانیان این اعدام های جمعی در واقع دو بار کشته شدند، یک بار که اعدام شدند و بار دیگر سکوتی که پیرامون کشتار آنها برقرار شد.
آقای کنت گفت، اما شواهد کم کم پیدا شدند. فتوای آیت الله خمینی که دستور کشتار را صادر کرده بود. باید تشکر کرد از نامه ی آیت الله منتظری، از شهادت بازماندگان، از کتاب پرفسور یرواند آبراهامیان و گزارش رابرتسون در خصوص قتل عام ۸۸.
آقای کنت ابراز خوشحالی کرد که او نیز در تصویب طرح به رسمیت شناختن این کشتار به عنوان جنایت علیه بشریت سهیم بوده است و گفت، من و همقطاران محافظه کارم به رهبری خانم سناتور فرام در مجلس سنا و اندرو شیر در مجلس عوام از دولت می خواهیم که قدم پیش بگذارد و خواهان تحقیق رسمی بین المللی در خصوص کشتار جمعی ۱۹۸۸ شود.
در اینجا دکتر مریدی از آقای علی احساسی، نماینده ی لیبرال پارلمان فدرال، دعوت کرد به روی صحنه برود.
آقای احساسی نیز اشاره کرد که چهار سال پیش همه ی احزاب در مجلس متحدا فصل بسیار سیاه تاریخ ایران را محکوم کردند.
آقای احساسی گفت با قلبی سنگین به اینجا آمدم، فکر کردم چه می توانم بگویم تا اطمینان بدهم چنین عمل وحشتناکی دوباره اتفاق نمی افتد. چه می توانم بگویم تا تسلایی باشد بر درد و رنج آنها که عزیزانشان را از دست داده اند.
او افزود، هر کشوری که دوره ی هولناک گذشته اش را به رسمیت نشناسد، برای هیچ کس هیچ فرصتی وجود ندارد تا بتواند به پیش برود.
واقعا خجالت آور است که تعدادی از افرادی که در این ویدیو دیدیم هنوز در رده های بالای دولت ایران هستند.
آقای احساسی تأکید کرد که مهم است فرد فرد ایرانیان فجایع وحشتناک و غیرقابل توصیف دهه ی شصت را محکوم کنند و این حرف را که بعضی ها می گویند این مربوط به گذشته بوده، به هیچ وجه نپذیرند.
او در پایان از برگزارکنندگان برنامه تشکر کرد.
پس از سخنان آقای احساسی، مجری برنامه پیام خانم شرل هارد کاستل، عضو پارلمان کانادا ازحزباندی پی و نایب رئیس کمیسیونبین المللی حقوق بشر رابه برگزار کنندگان عدالت ۸۸ خواند. در این پیام آمده بود:
از اینکه یکسال دیگر می گذرد و عدالت در مورد خانواده های اعدامی به وسیله ی رژیم ایران در سال ۱۳۶۷هنوز اجرا نشده است بسیار اندوهگینم. زمان آن فرا رسیده تا جامعه جهانی به این امر پایان دهد. از اینرو به اعتقاد من زمان آن رسیده تا شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد همراه با شورای امنیت سازمان ملل متحد به سکوت خود پایان داده و سوابق جنایت های رژیم ایران را به دادگاه جنایات بین المللی ارایه دهند.
اعضای خانواده های اعدامیان۱۳۶۷ هنوز توضیحی مبنی بر دلایل کشتن فرزندانشان دریافت نکرده اند و همچنین نمی دانند که مدفن عزیزانشان کجاست .
شرایط چنان ناگوار است که مقامات ایرانی پیوسته خانواده های قربانیان را آزار داده وآنانی را که برای یادبود کشتار گردهم می آیند دستگیر و یا بدتر از آن می آزارند.
این تضییقات بایستی فورن متوقف شوند. من با اقدامات جهانی حقوق بشری مبنی بر تعیین گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد برای پی گیری وضعیت حقوق بشر در ایران موافقم، همچنین از مکانیزم های دیگر سازمان ملل که پیشنهاد می کند تا مقامات ایرانی اجازه دهند تا مسئولان سازمان ملل با دیدار از ایران و دسترسی آزادانه به خانواده های قربانیان و زندانیان سابق و نیزگورستان خاوران و اماکن دیگرکه محل دفن زندانیان اعدامی است، پشتیبانی می کنم. من معتقدم که زمان آنست تا جامعه ی جهانی این بخش تاریک از تاریخ را محکوم نماید. زمان آن فرا رسیده که ما در کنار قربانیان و خانواده های آنان بایستیم.
بسیاری از ما از کشتار این زندانیان آنسان که مثلن از پاکسازی آگوستو پینوشه دیکتاتور شیلی اطلاع داریم و یا از حمام خونی که در صربستان در دهه ی ۹۰ اتفاق افتاد، آگاه نیستیم.
از اینرو من از برگزارکنندگان این برنامه برای آگاهی رسانی به جهانیان در مورد این جنایات مخوف ضد بشری پس از جنگ جهانی دوم و همچنین پی گیری اجرای عدالت برای قربانیان آن قدردانی می کنم.
در ادامه مراسم از حسن انعامی، خواننده ی اپرا و بنیانگذار گروه موسیقی و کر مانا دعوت شد تا چند ترانه اجرا کند.
سپس مجری برنامه جای خود را به دکتر آویده مطمئن فر داد تا گردانندگی مراسم را او برعهده بگیرد. مطمئن فر سخنران بعدی، رویا حکاکیان، را معرفی کرد.
از اینجا مراسم به زبان فارسی ادامه یافت. حکاکیان از درهم تنیدگی سیاست با همه عرصه های زندگی سخن گفت و تأکید کرد، در عصر ما هیچ موضوعی نیست که در این دهکده تنگ جهانی مطلقا سیاسی و یا مطلقا فرهنگی باشد. چنین تقسیماتی اگر زمانی وجود داشت امروز دیگر عصرشان به سر رسیده است.
پس چرا بسیاری از ما، بالاخص ایرانیان خارج از ایران، اصرار می ورزیم که بگوییم که ما اهل فعالیت سیاسی نیستیم و فقط به فعالیت فرهنگی علاقمندیم؟ چنین حرفی یا دروغ است، یا ناآگاهانه و یا نامسئولانه. طبعا چنین افرادی اگر دروغگو و ناآگاه نباشند، می خواهند از زیر بار مسئولیت شرایط مرفه زندگی امروزشان در خارج از کشور – هوای تمیز، شهر امن، خیابان های بی آشغال، اقتصاد خوب، جامعه قانونمند و غیره – شانه خالی کنند. ما اهل سیاست نیستیم یا حرف کسی است که هنوز در این توهم زندگی می کند که در جهان امروز موضوعاتی هست که غیر سیاسی است، یا حرف آدم بی خیالی است که حالا که خودش به ساحل رفاه رسیده، حاضر نیست برای آنانی که هنوز در میان موج و توفان گرفتارند طناب کمکی بیندازد.
(متن کامل سخنان رویا حکاکیان در شهروند هفته پیش منتشر شد. برای خواندن آن به وبسایت شهروند مراجعه کنید.)
پس از گروه رقص نوجوانان کانادایی که به زیبایی رقصشان را اجرا کردند، نوبت به سخنرانی خاطره معینی، از اعضای خانواده های جانباختگان دهه شصت رسید که از اروپا میهمان تورنتو بود.
معینی در آغاز از دولت کانادا “به خاطر محکوم کردن فاجعه ملی کشتار زندانیان سیاسی در تابستان ۶٧ و اعلام روز اول سپتامبر (١٠شهریور) به عنوان “روز همبستگی با زندانیان سیاسی ایران”” تشکر کرد و در ادامه گفت: در اینجا جا دارد از مادران خاوران که از جانشان برای روشنگری و افشای این جنایت در تیره ترین سالهای تاریخ میهنمان شمعی ساختند و نهال دادخواهی را در دل خاک خونین خاوران کاشتندو در زیر سخت ترین فشارها، زیر مشت و لگد مأموران حکومتی از آرمان، نام و خاطرات عزیزانشان، دفاع کردند، و راز مرگ عزیزان را بازگفتند و رودی را جاری کردند که هنوز بعد از گذشت ٢٩ سال از آن جنایت و نسل کشی، جنبش دادخواهی میهنمان را آبیاری و زنده نگه داشته است، یاد کنیم… امروز ما درد و رنج چند خانواده را که عزیزانشان فقط به جرم دگراندیشی توسط جمهوری انسان کش اسلامی به جوخه اعدام سپرده شدند را شنیدیم، اما آیا فقط از درد و رنج سخن گفتن کافیست؟
آیا برپایی مراسم آنهم فقط در سالگردها، میتواند جوابگوی خواسته های بحق خانواده ها و رساندن آن به گوش جوامع و یا حتی نیمی از مردم بی خبر میهن خودمان باشد؟
درد مشترک، کار و همت مشترک میطلبد. هم اکنون و بعد از ٢٩ سال از گذشت قتل عام زندانیان سیاسی در سال ۶٧، دستاورد واقعی و خارج از چارچوب مراسم درون گروهی و گزینشی، چه بوده؟ چندین نهاد و سازمان فعالانه در عرصه ی بین المللی خواسته و یا توانسته اند این جنایت را افشا و شناسایی کنند؟ چند ارگان، سازمان و یا حتی چند تن توانسته اند توجه دولتها و احزاب عدالتجو و صلح طلب دنیا را به این جنایت علیه بشریت، جلب کنند؟…
(متن کامل سخنان خاطره معینی در شهروند هفته گذشته منتشر شده، برای خواندنش به وبسایت شهروند مراجعه کنید.)
پیش از بخش پایانی برنامه، آرام بیات از گروه رقص خورشیدخانم رقصی به تنهایی اجرا کرد. پایان بخش این برنامه ی سه ساعته، میزگردی بود به گردانندگی رضا بناییاز مسئولان”عدالت ۸۸″ و از برگزارکنندگان برنامه.
در این میزگرد چند تن ازخانواده های قربانیان جمهوری اسلامی از آغاز تا کنون حضور داشتند.
کوروش خلعتبری فرزند تیمسار فرهنگ خلعتبری، معاون نیروی زمینی رژیم پهلوی، که پدرش را دو سال پس از انقلاب اعدام کردند.
کبری افنانی از دیانت بهایی گفت،در دیماه ۵۷ در جریان انقلاب، مردم در میاندوآب به خانه های بهائیان حمله کردند و در جریان این حمله پدر و برادر ۲۳ ساله اش را به طرز فجیعی با چاقو و تبر کشتند و خانه شان را آتش زدند. او در آن زمان هشت سال داشته.
مهرآئین مودت از دیانت بهایی دانش آموخته ی حقوق، گفت، بیشتر از ۱۷۰ سال است که بهائیان در ایران به تحریک علما و آخوندهاتحت شکنجه، آزار، غارت، کشتار قرار داشتند. بیشتر از ۲۰هزار تن کشته شده اند. خانواده ی من از بچگی شاهد این چیزها بودیم ولی هیچگاه صدامون درنیامد چون مامور به محبت بودیم و نه انتقام.
خانم مودت از حمله و غارت خانه شان گفت و دستگیری خود و همسرش. همسرش از مهندسان برجسته ی شیمی در شرکت قند بود او را پس از ۹ ماه زندان در اوین کشتند و خانه شان را مصادره کردند. خود او پس از چند ماه زندگی پنهانی از کشور خارج و به کانادا پناهنده شد.
خانم حسین زاده از خواهرش سوزان حسین زاده گفت که به اتهام ارتباط با مجاهدین پس از هفت سال زندان در سال ۶۷ اعدام شد. او در زمان دستگیری ۱۹ سال داشت و در زندان رشت اعدام شد.
خاطره معینی خواهر هبت‌الله معینی است که هم پیش از انقلاب و هم پس از انقلاب زندانی سیاسی بود. هبت در سال ۱۳۶۲ دستگیر و در شهریور ۱۳۶۷ در جریان قتل عام زندانیان سیاسی اعدام شد. هبت عضو کمیته ی مرکزی سازمان فدائیان خلق – اکثریت (شاخه ۱۶آذر) در زمان دستگیری دانشجوی رشته روانشناسی و متأهل و صاحب یک دختر بود.
خاطره گفت اگر از همان فردای انقلاب، اگر در مقابل آتش زدن خانه ی بهایی ها می ایستادیم، اگر در مقابل اعدام حتی آنهایی که برادران مرا شکنجه دادند، می ایستادیم، ما امروز دچار این شرایط نمی شدیم.
در این بخش یکی دو نفر از میان شرکت کنندگان در سالن اعتراض کردند که چرا فرزند یکی از سران رژیم پیشین (تیمسار خلعتبری) نیز در این پنل در کنار خانم معینی نشسته است. استدلال این بود زمانی برادر این خانم توسط رژیمی شکنجه شده که پدر آن فرد از سران آن بوده است.
(فایل صوتی میزگرد خانواده های جانباختگان را در وبسایت شهروند بشنوید.)
رویکرد “عدالت ۸۸” به مسئله زندانیان سیاسی- عقیدتی، کشتار دهه شصت و تابستان ۶۷ رویکردی فراجناحی ست هم در بعد کانادایی آن و هم در بعد ایرانی آن. به همین دلیل همیشه از سه حزب مطرح کانادا (لیبرال- محافظه کار و ان دی پی) در این برنامه حضور دارند و با دادن پیام هایی نقض گسترده حقوق بشر در نظام جمهوری اسلامی ایران را محکوم می کنند و در کنار خانواده های داغدار و به تبع آن مردم ایران می ایستند. و نیز در بعد ایرانی آن همه شمول، فراگروهی و فراجناحی به مسئله ی اعدام، کشتار و شکنجه و آزار و اذیت زندانیان سیاسی و عقیدتی، و به طور کلی نقض حقوق بشر، نظر دارد.
برای دیدن ویدئوها و عکس های بیشتر این برنامه و نیز برنامه های سال قبل می توانید به این صفحه در فیس بوک مراجعه کنید
